Danıştay 2. Daire 2021/1840 Esas 2021/3642 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İKİNCİ DAİRE
Esas No : 2021/1840
Karar No : 2021/3642

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : ...

VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Genel Müdürlüğü

VEKİLİ : Hukuk Müşaviri …

İSTEMİN KONUSU : ... İdare Mahkemesince verilen … günlü, E:…, K:… sayılı kararın, dilekçede yazılı nedenlerle, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması isteminden ibarettir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava Konusu İstem : Dava; … Polis Meslek Yüksekokulu Müdürlüğü emrinde komiser yardımcısı olarak görev yapan davacının aynı yere polis memuru olarak atanmasına ilişkin 03/09/2014 günlü işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
… İdare Mahkemesinin … günlü, E:…, K:… sayılı kararıyla; dava konusu işlemin iptaline hükmedilmiş; anılan karar, Danıştay Onaltıncı Dairesinin 18/02/2016 günlü, E:2015/18691, K:2016/585 sayılı kararı ile bozulmuştur.
Danıştay Onaltıncı Dairesinin anılan bozma kararından sonra … İdare Mahkemesinin … günlü, E:…; K:… sayılı kararıyla dava yetki yönünden reddedilerek, dosya yeni kurulan ve Erzincan ilinin yargı çevresi bakımından bağlandığı Erzurum İdare Mahkemesine gönderilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti : Bozma kararına uyularak ... İdare Mahkemesince verilen temyize konu kararla; davacının 02/05/2009 tarihinde yapılan komiser yardımcılığı kursu yazılı sınavından 100 puan üzerinden (77) puan aldığı ve 89. erkek yedek sırada yer alması nedeniyle 1125 erkek kontenjanı içerisine giremediği, söz konusu sınavın bazı sorularının iptali istemiyle ... İdare Mahkemesinde açılan davada verilen yürütmenin durdurulmasına ilişkin karara istinaden sınavın 88 soru üzerinden değerlendirildiği, buna göre hazırlanan listede ise davacının (78.718) puan ile 1109. asil erkek aday olarak belirlenmesi üzerine 04/10/2010-14/07/2011 tarihleri arasında düzenlenen komiser yardımcılığı kursuna katıldığı, 14/07/2011 tarihli olurla komiser yardımcısı olarak göreve başladığı, öte yandan ... İdare Mahkemesi kararının temyizen incelenmesi sonucunda; Danıştay Onikinci Dairesinin 16/03/2011 günlü, E:2010/8408, K:2011/1170 sayılı kararıyla; Ankara 2. İdare Mahkemesi kararında söz konusu 12 sorunun değerlendirme dışında bırakılması ve tüm adayların puanlarının 88 soru üzerinden hesaplanarak yeni bir başarı sıralaması yapılması gerektiği gerekçesine yer verilmiş ise de, ilgili mevzuat gereği iptal edilen 12 sorunun tüm adaylar için doğru cevaplandırılmış kabul edilerek 100 soru ve 100 puan üzerinden değerlendirme yapılması ve yeni başarı listesinin bu şekilde oluşturulması gerektiğinin belirtildiği, bunun üzerine 100 soru ve 100 puan üzerinden yapılan hesaplama ile 3. başarı listesinin oluşturulduğu, hazırlanan üçüncü başarı listesinde davacının (81) puan ile 83. erkek yedek sıraya yerleştiği ancak 1125 erkek aday kontenjanı içerisine giremediği, dolayısıyla komiser yardımcılığı kursuna katılmak için yapılan sınavdan başarılı olamadığından bahisle rütbesinin polis memurluğuna tenziline ilişkin dava konusu işlemin tesis edildiği; sınav sorularının bir kısmının iptali istemiyle açılan davalarda ... İdare Mahkemesince verilen yürütmenin durdurulması kararlarının uygulanması kapsamında idarece yapılması gereken, kararların gerekçesine de uygun olarak 88 soru üzerinden yapılacak değerlendirme sonucunda belirlenen kontenjan dahilinde kalan personelin başarılı ilan edilerek kursa çağrılmaları, daha önce başarılı olduğu kabul edilerek (davacı yönünden Mahkeme kararıyla) kursa başlatılan ancak yargı kararları üzerine yapılan yeni değerlendirmeler neticesinde kontenjana giremeyerek başarısız oldukları anlaşılan personelin ise kursa devamının sonlandırılması olduğu halde, böyle yapılmayarak hukuka aykırı bir şekilde, daha önceki listede başarılı sayılarak (davacı yönünden Mahkeme kararıyla) kursa başlatılmış bulunan personelin de kursa devamının sağlanması suretiyle açık hataya düşüldüğü; açık hataya düşülmek suretiyle tesis edilen işlemleri ise idarenin her zaman geri alabileceği; kazanılmış bir haktan söz edilebilmesi için bu hakkın yürürlükte olan kurallara göre bütün sonuçlarıyla fiilen elde edilmiş olması gerektiği; hukuka aykırı olduğu belirlenen idari işlemlerin geri alınması durumunda, işlem dolayısıyla elde edilen ve kamuya yönelik etki ve sonuç doğuran statüler hiç bir şekilde kazanılmış hak kapsamında değerlendirilemeyeceği; komiser yardımcılığı kursuna devam ettirilerek kursu başarıyla tamamlaması üzerine komiser yardımcılığına atanan davacının, idarenin açık hatası ile tesis edilen hukuka aykırı işlem dolayısıyla elde ettiği komiser yardımcılığı statüsünün kazanılmış hak kapsamında değerlendirilemeyeceği, başarılı olamayan ve aldığı puan itibarıyla kontenjan içine giremeyen davacının başarısız sayılarak komiser yardımcılığından polis memurluğuna atanmasına ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından; komiser yardımcısı olarak atamasının yapıldığı tarihten itibaren 60 günlük hak düşürücü sürede itiraz edilmeyerek atamasının kesinleştiği, 14/07/2011 tarihinden dava konusu işlemin tesis edildiği tarihe kadar komiser yardımcılığı görevini başarıyla yürüttüğü, kazanılmış haklarının korunması gerektiği, dava konusu işlemin mevzuata, hukukun genel kurallarından adalet, hakkaniyet, nesafet (insaf), idari istikrar, hukuki güvenlik ve belirlilik ilkelerine aykırı olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN CEVABI : Temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …

DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İkinci Dairesince; Danıştay Beşinci Dairesi tarafından, Danıştay Başkanlık Kurulunun 18/12/2020 günlü, K:2020/62 sayılı kararının "Ortak Hükümler" kısmının 6. fıkrası uyarınca, ayrıca bir gönderme kararı verilmeksizin Dairemize iletilen dosyada, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
İçişleri Bakanlığının 03/03/2009 tarihli olurları ile 2009-2010 eğitim - öğretim yılında 1125 erkek ve 75 kadın olmak üzere toplam 1200 polis memuru için komiser yardımcılığı kursu açılmıştır.
02/05/2009 tahinde yapılan komiser yardımcılığı kursu yazılı sınavı sonucunda davacı (77) puanla belirlenen kontenjan içerisine girememiştir.
Komiser yardımcılığı kursu sınavının bazı sorularının hatalı olduğu öne sürülerek açılan iptal davaları sonucunda ... İdare Mahkemesi tarafından verilen yürütmenin durdurulması kararları üzerine; idarenin iptal etmiş olduğu bir soru dahil toplam on iki sorunun iptal edilerek 88 soru üzerinden yapılan değerlendirme neticesinde, davalı idarece yayınlanan ikinci başarı listesinde, davacı (78,718) puan ile adaylar arasında 1109. asil sırada yer almış, 04/10/2010-14/07/2011 tarihleri arasında düzenlenen komiser yardımcılığı kursuna alınmış ve kursu başarı ile tamamlayarak komiser yardımcısı olarak atanmıştır.
Öte yandan; … İdare Mahkemesinin anılan kararının temyiz edilmesi üzerine, Danıştay Onikinci Dairesinin 16/03/2011 tarih ve E:2010/8408, K:2011/1170 sayılı kararıyla, "... bilirkişi incelemesi yaptırılmak suretiyle sınavda hatalı soruların varlığının tespit edilmesi sonucunda davacının başarısız sayılmasına ilişkin işlemin iptali yolunda verilen İdare Mahkemesi kararı hukuka uygun olmakla birlikte, kararın "öte yandan, davalı idareler tarafından iptal edilen bir soru da dahil edilmek üzere toplam on iki soru değerlendirme dışı bırakılarak tüm adayların puanlarının 88 soru üzerinden protokol hükümleri uyarınca hesaplanarak yeniden bir başarı sırası yapılacağı" şeklinde yeni başarı listesinin oluşturulması amacıyla davalı idarelerce izlenecek yöntemi gösteren kısmında, Protokol'de öngörülen "hatalı bulunan soruların doğru kabul edilerek 100 puan üzerinden değerlendirme yapılacağı" kuralına uyarlık bulunmadığı anlaşılmıştır. Bu nedenle, dava konusu işlemin iptali yolunda verilen İdare Mahkemesi kararı, sonucu itibariyle yerindedir." denilmek suretiyle, temyize konu kararın gerekçe değiştirilerek sonucu itibarıyla onanmasına karar verilmiştir.
Bu karar uyarınca yapılan üçüncü değerlendirme listesinde, davacı (81) puan ile 83. yedek sırada yer alarak belirlenen kontenjana girememiştir.
Davalı idare tarafından; komiser yardımcılığı kursuna çağrılan, ancak mahkeme kararları gereği yeniden yapılan değerlendirmeler sonucunda kontenjana giremediği anlaşıldığı halde kursa devam eden ve halen komiser yardımcısı olarak görev yapan personelin, aslında komiser yardımcılığı kursuna katılmaya hak kazanamadıkları, bu nedenle ortada kazanılmış bir hakkın olmadığından bahisle, aralarında davacının da bulunduğu nihai başarı sıralamasında başarısız duruma düşen personel hakkında tenzili rütbe işleminin gerçekleştirilmesine ilişkin 03/09/2014 tarihli dava konusu işlemin tesis edilmesi üzerine temyizen incelenen dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT :
Anayasanın 2. maddesinde Türkiye Cumhuriyetinin "hukuk devleti" vasfı vurgulandıktan sonra, 138. maddesinin son fıkrasında, “Yasama ve yürütme organları ile idare, mahkeme kararlarına uymak zorundadır; bu organlar ve idare, mahkeme kararlarını hiçbir suretle değiştiremez ve bunların yerine getirilmesini geciktiremez.” kuralına yer verilmiştir.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 28. maddesinin 1. fıkrasında, “Danıştay, bölge idare mahkemeleri, idare ve vergi mahkemelerinin esasa ve yürütmenin durdurulmasına ilişkin kararlarının icaplarına göre idare, gecikmeksizin işlem tesis etmeye veya eylemde bulunmaya mecburdur. Bu süre hiçbir şekilde kararın idareye tebliğinden başlayarak otuz günü geçemez. ...” hükmü yer almaktadır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
Anayasa Mahkemesi kararlarında, Anayasa’nın 2. maddesinde belirtilen hukuk devleti, "insan haklarına dayanan, bu hak ve özgürlükleri koruyup güçlendiren, eylem ve işlemleri hukuka uygun olan, her alanda adaletli bir hukuk düzeni kurup bunu geliştirerek sürdüren, Anayasa’ya aykırı durum ve tutumlardan kaçınan, hukuku tüm devlet organlarına egemen kılan, Anayasa ve yasalarla kendini bağlı sayan, yargı denetimine açık olan devlet" şeklinde tanımlanmıştır.
Anayasa'nın 2. maddesinde, Türkiye Cumhuriyetinin nitelikleri arasında sayılan hukuk devletinin en önemli unsurlarından birisi "hukuki güvenlik ilkesi"dir. Hukuki güvenlik ilkesi, hukuk normlarının öngörülebilir olmasını, bireylerin tüm eylem ve işlemlerinde devlete güven duyabilmesini, devletin de yasal düzenlemelerde bu güven duygusunu zedeleyici yöntemlerden kaçınmasını gerekli kılar. Diğer bir ifadeyle hukuki güvenlik ilkesi, kişilerin hukuksal ilişkiler kurarken tabi olacakları hukuk kurallarını önceden bilmeleri anlamına gelirken, "idari istikrar ilkesi" ise, bu kurallara dayanılarak kazanılan hakların korunacağı güvencesinin kişilere verilmesini ifade etmektedir.
Anayasa'nın 138. ve 2577 sayılı Yasa'nın 28. maddeleri uyarınca idarenin yargı kararının gereğini yerine getirmesi bir zorunluluk ise de; iptal edilen işlemle üçüncü kişiler yönünden kazanılmış bir hak doğmamış olsa da, eğer subjektif kazanımlar söz konusu ise, bu subjektif etki ve sonuçların korunması da yukarıda değinildiği üzere hukuki güvenlik ve idari istikar ilkelerinin bir sonucudur.
Uyuşmazlık konusu olayda ise; hatalı soruların mahkeme kararıyla iptali sonucunda, idarece anılan yargı kararı üzerine yapılan değerlendirmede, sıralamaya giremeyerek başarısız oldukları anlaşılan kursiyerlerin ilişikleri kesilmeyerek kursa devamı sağlanmış ve davacının durumunda olduğu gibi bu kişiler kursu başarıyla tamamlayarak komiser yardımcısı olarak atanmak suretiyle, bu statüleri gereği kişisel kazanımlar elde etmişlerdir.
Bu durumda, davacının komiser yardımcısı olarak atanmasından üç yıl sonra yargı kararının uygulandığından bahisle, subjektif kazanımlarını ortadan kaldıracak şekilde, komiser yardımcılığından polis memurluğuna atanması yolunda tesis edilen işlemde hukuki güvenlik ve idari istikrar ilkelerine, uyarlık bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVACININ TEMYİZ İSTEMİNİN KABULÜNE,
2. ... İdare Mahkemesince verilen … günlü, E:…, K:… sayılı kararın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun temyize tabi ilk kararın verildiği tarih itibarıyla yürürlükte olan haliyle 49. maddesinin 1/b fıkrası uyarınca BOZULMASINA,
3. Aynı maddenin 3622 sayılı Yasa ile değişik 3. fıkrası uyarınca, yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın adı geçen İdare Mahkemesine gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Yasa'nın (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren onbeş (15) gün içinde Danıştayda karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 21/10/2021 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.

(X) KARŞI OY :
Temyize konu ... İdare Mahkemesince verilen … günlü, E:… K:… sayılı karar, hukuka ve usule uygun bulunduğundan, anılan kararın onanması gerektiği görüşüyle bozma yönündeki Daire kararına katılmıyorum.