Danıştay 9. Daire 2018/5847 Esas 2021/4911 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
DOKUZUNCU DAİRE
Esas No : 2018/5847
Karar No : 2021/4911

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Başkanlığı

KARŞI TARAF (DAVACILAR) :1- ... Denizcilik Demir Çelik ve Tic. A.Ş,
2- ... Boya ve Yalıtım Malz. Ltd. Şti.

VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : ... Bölge İdare Mahkemesi ... Vergi Dava Dairesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: Davacı şirketler tarafından,6306 sayılı Kanun kapsamında riskli yapı niteliği bulunan İstanbul İli, Şişli İlçesi, ... Mahallesi, ... Pafta, ... Ada, ... Parselde yer alan taşınmazın yeniden inşa edilmek üzere belirli bir hissesinin satın alınması sırasında ödenen 172.920,00 TL tapu harcının iadesi istemiyle yapılan düzeltme şikayet başvurusunun reddine dair işlemin iptali ve ödenen tutarın faiziyle birlikte iadesi istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: .... Vergi Mahkemesinin ... tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla;gayrimenkullerin ivaz karşılığında devir ve iktisabının harca tabi olduğu, ancak 6306 sayılı Kanun uyarınca yapılacak devir ve tescillerin tapu harcından müstesna olduğu,buna göre anılan Kanun uyarınca yapılan kentsel yenileme uygulamalarının belirtilen istisnadan yararlanacağı sonucuna varıldığı, olayda riskli yapı şerhi taşıyan taşınmazın alımı sırasında ödenen tapu harcının iadesine yönelik olarak yapılan düzeltme şikayet başvurusunun reddi üzerine bakılmakta olan davanın açıldığı ,uyuşmazlıkta her ne kadar, davalı idarece ilgili taşınmaz üzerine riskli yapı şerhi konulduktan sonra taşınmazın maliklerinden olan ...'ın sahip olduğu hissesini diğer müşterek malikler olan ..., ..., ... ve ...'ya 09/04/2014 tarihinde sattığı ve bu satış işleminin 6306 sayılı Yasanın Uygulama Yönetmeliğinin 16/9-ç maddesinde belirtilen dönüşümden önceki ilk satış olduğu, bu sebeple davacıların ... ve ...'dan yaptıkları alım işleminin bu kapsama girmemesi nedeniyle muafiyetten yararlanamayacağı öne sürülmüşse de, 09/04/2014 tarihli satış işleminin ortaklar arasında hisse devrine ilişkin ve Yasanın amacına uygun olarak uygulamaya yönelik bir işlem olduğu, 6306 sayılı Yasa'nın aradığı anlamda yapılan bir ilk satıştan bahsedilemeyeceği,Yasanın 1. maddesinde amacının "afet riski altındaki alanlar ile bu alanlar dışındaki riskli yapıların bulunduğu arsa ve arazilerde, fen ve sanat norm ve standartlarına uygun, sağlıklı ve güvenli yaşama çevrelerini teşkil etmek üzere iyileştirme, tasfiye ve yenilemelere dair usul ve esasları belirlemek" olduğunun hükme bağlandığı, iadesi istenen dava konusu tapu harcının doğumuna sebebiyet veren 03/09/2015 tarihli satış işlemine ilişkin düzenleme şeklinde taşınmaz satış vaadi ve arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi incelendiğinde, sözleşmenin amacının ve konusunun riskli yapı raporu bulunan taşınmazın yıkılarak yeni bağımsız bölümler inşa etmek olduğunun görüldüğü,dava konusu satışın, 6306 sayılı Yasa Uygulama Yönetmeliğinin 16/9-ç maddesinde düzenlenen Kanunun amacına uygun olarak dönüşümden önceki ilk satış kriterini karşıladığı, bu durumda davacıların 6306 sayılı Yasa kapsamında muafiyetten yararlanması gerekeceğinden ödenen tapu harcının iadesine yönelik olarak yapılan şikayet başvurusunun reddine ilişkin işlemde hukuka uyarlık görülmediği gerekçesiyle davanın kabulüne, dava konusu işlemin iptaline, davacı şirketlerden tahsil edilen 172.920,00 TL tapu harcının tahsil tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davacılara iadesine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu Vergi Mahkemesi kararında 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45/4. maddesinde sayılan kaldırma nedenlerinin bulunmadığı ve davalı idarenin başvuru dilekçesinde ileri sürülen iddiaların da bu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği gerekçesiyle aynı kanunun 45/3. maddesi uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI:Uyuşmazlığın çözümünün mevzuatın yorumlanmasını gerektirdiği,olayda vergi hatası bulunmadığı,dava konusu satış işleminin dönüşüm uygulaması öncesi ilk satış olmadığı,bu sebeple 6306 sayılı Kanun ve Uygulama Yönetmeliği kapsamında harç muafiyetinden faydalanılamayacağı iddialarıyla kararın bozulması istenilmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI: Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ: Davalı temyiz isteminin kısmen kabulü ile temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararının dava konusu satış işleminde devir edenler adına tahakkuk ederek tahsil edilen tapu harcına ilişkin kısmının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Dokuzuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY:
Davacı şirketler tarafından,6306 sayılı Kanun kapsamında riskli yapı niteliği bulunan İstanbul İli, Şişli İlçesi, ... Mahallesi, ... pafta, ... ada, ... Parselde yer alan taşınmazın yeniden inşa edilmek üzere belirli bir hissesinin satın alınması sırasında ödenen 172.920,00 TL tapu harcının iadesi istemiyle yapılan düzeltme şikayet başvurusunun reddine dair işlemin iptali ve ödenen tutarın faiziyle birlikte iadesi istenilmektedir.

İLGİL MEVZUAT:
492 sayılı Harçlar Kanunu'nun 57. maddesinde; tapu ve kadastro işlemlerinden bu kanuna bağlı (4) sayılı târifede yazılı olanların tapu ve kadastro harçlarına tâbi olduğu, 58. maddesinde; tapu ve kadastro harçlarını kanuna ekli târifede belirtilen kişilerin ödemekle mükellef olduğu, 492 sayılı Harçlar Kanunu'na bağlı (4) sayılı tarifenin 20/a maddesinde ise; gayrimenkullerin ivaz karşılığında veya ölünceye kadar bakma akdine dayanarak yahut trampa hükümlerine göre devir ve iktisabında gayrimenkulün beyan edilen devir ve iktisap bedelinden az olmamak üzere emlâk vergisi değeri üzerinden (cebri icra ve şüyûun izâlesi hallerinde satış bedeli, istimlâklerde takdir edilen bedel üzerinden) devir eden ve devir alan için ayrı ayrı tapu harcı alınacağı hükmüne yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Bölge İdare Mahkemesi kararının,dava konusu düzeltme şikayet başvurusunun reddine dair işlemin davacı şirketler tarafından alıcı sıfatıyla ödenen tapu harcının iadesine ilişkin kısmının iptali ve bu kısma ilişkin olarak ödenen tutarın faiziyle birlikte iadesine dair kısmı, usul ve hukuka uygun olup, davalı idarece ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bu kısmının bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının, dava konusu düzeltme şikayet başvurusunun reddine dair işlemin devir edenler (satıcı) adına tahakkuk ederek tahsil edilen tapu harcının iadesine ilişkin kısmı yönünden;
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinin değerlendirilmesinden; tapu harcının mükellefinin gayrimenkullerin ivaz karşılığında devir ve iktisabında devir eden ve devir alan olarak belirlenmiştir.
Olayda, dava konusu satış işleminde müşterek malikler olan ... ve ... hisselerini davacı şirketlere satmıştır.Söz konusu satış işleminde ... ve ... "devir eden" olarak, davacı şirketler ... Denizcilik Demir Çelik ve Tic. A.Ş ve ... Boya ve Yalıtım Malz. Ltd. Şti. ise "devir alan" olarak tapu harcı mükellefidirler.Dosyada yer alan tapu harcına ilişkin vergi tahsil alındılarında da mükellef olarak devir eden ve devir alanların isimlerinin ( ...,... ile davacı şirketler ... Denizcilik Demir Çelik ve Tic. A.Ş ve ... Boya ve Yalıtım Malz. Ltd. Şti.) yazılı olduğu ve her bir mükellef adına 43.230,00 TL olmak üzere toplamda 172.920,00 TL tapu harcı ödemesi yapıldığı görülmüştür.Uyuşmazlıkta, riskli yapı niteliği bulunan taşınmazın yeniden inşa edilmek üzere belirli bir hissesinin satın alınması sırasında ödenen tapu harcının iadesi istemiyle 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 116-126. maddeleri kapsamında düzeltme ve şikayet başvurularında bulunmak suretiyle adlarına işlem tesis ettiren davacı şirketlerin, bu işleme karşı dava açma ehliyeti bulunmakta ise de; kendi adlarına tahakkuk etmeyen,satış işleminde devir edenler adına tahakkuk ederek tahsil edilen tapu harcı tutarının düzeltme şikayet başvurularına konu edilerek iadesinin istenilmesinde hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Bu durumda, dava konusu düzeltme şikayet başvurusunun reddine dair işlemin;alıcı (devralan) konumundaki davacı şirketler tarafından devir edenler (satıcılar) adına tahakkuk ederek tahsil edilen tapu harcının iadesi talebine ilişkin kısmı yönünden hukuka aykırılık bulunmadığından,davayı bu kısım yönünden kabul eden Vergi Mahkemesi kararına karşı davalı tarafından yapılan istinaf başvurusunu reddeden Bölge İdare Mahkemesi kararının bu kısmında isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalının temyiz isteminin kısmen kabulüne, kısmen reddine,
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle kabulüne ilişkin Vergi Mahkemesi kararına yönelik istinaf başvurusunun reddi yolundaki ... Bölge İdare Mahkemesi ... Vergi Dava Dairesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının; dava konusu düzeltme şikayet başvurusunun reddine dair işlemin devir edenler adına tahakkuk ederek tahsil edilen tapu harcına ilişkin kısmının iptali ve bu kısma ilişkin olarak ödenen tutarın faiziyle birlikte iadesine yönelik kısmının BOZULMASINA,diğer kısımlarının ONANMASINA,
3. Bozulan kısım üzerinden yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın ... Bölge İdare Mahkemesi ... Vergi Dava Dairesine gönderilmesine, 21/10/2021 tarihinde kesin olarak oyçokluğuyla karar verildi.


(X) KARŞI OY : Temyiz isteminin reddi ile mahkeme kararının onanması gerektiği oyuyla kararın bozmaya ilişkin hüküm fıkrasına karşıyım.