Yargıtay 6. Hukuk Dairesi 2021/3523 Esas 2022/1293 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ :Ticaret Mahkemesi

Taraflar arasındaki itirazın iptali davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kabulüne yönelik verilen hüküm süresi içinde davalı vekilince temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.
- K A R A R -
Davacı yüklenici vekili dava dilekçesinde özetle, taraflar arasında 23.02.2006 tarihli yazarkasa imaline dair "Üretim Sözleşmesi" imzalandığını, davacının sözleşme kapsamında üretilen mallara dair 13.05.2008 tarihli faturayı düzenleyerek kargo yoluyla davalıya gönderdiğini, ayrıca 26.09.2008 tarihli ödemeye çağrı mektubu ile cari hesaptan kalan 33.671,12 TL’nin ödenmesinin ihtar edildiğini, davalının ise cari hesap borcundan 1.641,59 TL ödeyerek, bakiye 32.029.53TL'yi ödemediğini, bu nedenle alacağın tahsili amacıyla başlatılan icra takibine haksız şekilde itiraz edildiğini iddia ederek itirazın iptali, takibin devamı ve icra inkar tazminatına karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı iş sahibi vekili cevap dilekçesinde özetle; davacıya cari hesap borcunun 33.671,12 TL olmayıp, kendi kayıtlarında göründüğü üzere 1.641,59 TL olduğunu ve bu miktarın davacıya ödenerek borçlarının kalmadığını, söz konusu faturanın taraflarına tebliğ edilmediği gibi faturaya mesnet olduğu belirtilen ürünlerin sipariş edilmediğini, 26.09.2008 tarihli ödemeye çağrı mektubunun Beşiktaş 6. Noterliğinin 16.10.2008 tarih ve 44400 no.lu ihtarı ile kabul edilmediğini savunmuştur.
Mahkemece yapılan yargılama sonunda davanın kabulüne karar verilmiş, kararın davalı tarafından temyiz edilmesi sonucunda (kapatılan) 15. Hukuk Dairesinin 2013/6556 Esas – 2014/5688 Karar ve 13.10.204 tarihli kararı ile fatura konusu malzemelerin sözleşme kapsamında üretilen ürünlerden olup olmadığı teknik bilgiyi gerektirmesine rağmen hukukçu ve mali müşavirden alınan rapor ile yetinilmesinin doğru olmadığı, teknik bilirkişi incelemesi yapılması gerektiği gerekçesiyle bozulduğu anlaşılmıştır.
Mahkemece bozma ilâmına uyulmuş, teknik bilirkişiden rapor alınmıştır. Söz konusu raporda, tarafların elinde numune olarak bulunmasa dahi zamanında seri üretimi yapılarak piyasada satılıp kullanıldığı anlaşılan ... marka VS 6500-T ve VS 7000-T tipindeki yazarkasalardan birer adet numunenin ... firmasından, yetkili ... servislerinden veya piyasadan temininin mümkün olabilmesi ihtimali bulunduğundan temini halinde üzerinde uygun görülmesi halinde re'sen atanacak uzman bir teknisyen ile elektronik mühendisinin dahil edileceği bilirkişi heyeti gözetiminde sökülerek elektronik ağırlıklı komponentlerin detaylı incelemesinin gerçekleştirilmesi, fatura muhteviyatının sözleşme konusu yazar kasalarda kullanılıp kullanılmadığı hususunda net tespitler yapılabilmesi mümkün olduğu yönünde görüş bildirildiği, mahkemece bu rapor esas alınarak davanın kabulüne karar verildiği anlaşılmıştır.
Karar, davalı iş sahibi tarafından temyiz edilmiş, (kapatılan) 15. Hukuk Dairesi’nin 14.09.2017 tarih ve 2017/1239 Esas – 2017/2999 Karar sayılı ilamıyla, usuli kazanılmış hak ilkesinden bahisle, bilirkişi raporunda açıklanan olguların gözetilerek ispat külfetinin davacı tarafta olduğu hususunun da dikkat alınarak davacı tarafa uygun süre verilerek numune temini yoluna gidilmesi ve temin edildiğinde seçilecek uzman bilirkişiler kurulu aracılığıyla bilirkişi heyetinden rapor alınarak faturalardaki malzemelerin sözleşme kapsamında üretimi kararlaştırılan ürün ile ilgili olup olmadığı belirlenerek sonucuna uygun karar verilmesi gerektiği gerekçesiyle bozulduğu anlaşılmıştır.
Bozma ilamına uyan mahkemece, dava dışı ... Ticaret AŞ’ye söz konusu yazarkasalardan numune gönderilmesi talep edilmiş, şirket bünyelerinde bulunmadığının tespit edildiğini belirtmiş, davacı da söz konusu yazarkasaları bilirkişi incelemesi için sunamamıştır. Teknik bilirkişi de söz konusu yazarkasaların 12- 13 yıl önce kullanıldığı, bu ürünlerin üretiminin artık yapılmadığı ve piyasada kullanılmadığı, bozma ilamı doğrultusunda yazarkasaların temin edilmemesi nedeniyle dava konusu faturadaki malzemelerin sözleşme kapsamında üretimi kararlaştırılan yazarkasalar ile ilgili parçalar olup olmadığının tespit edilemediğini belirtmiştir.
Mahkemece, davacının fatura konusu emtiaları hazır ettiğini davalıya yazılı olarak bildirme yükümlülüğü olmamasına rağmen bildirdiğinin ihtilafsız olduğu, sözleşmeye göre davalının gelip teslim alması gerektiği, şayet mallar açık ayıplı ise ya da sözleşmeye uygun değilse orada durumu tutanağa bağlatıp almaktan kaçınması ve davacı tutanağa yanaşmazsa derhal noter kanalıyla bildirmesi gerektiği, davalının sözleşme gereği bu edimini yerine getirmediği, böylece satın alan yönünden alacaklı (dosyamızın davalısı) temerrüdünün oluştuğu, hal böyle olunca da temerrüdün sonuçlarına katlanması gerektiği, davacının ürettiği ürünleri adresinde teslim almasını bildirmesine rağmen teslim almayan davalının ürünleri kabul etmiş sayılacağı, fatura konusu malların sözleşmede kararlaştırılan ürünlere uygun olup olmadığının zaruretten tespit edilemediği gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Yargıtay'ın bozma kararına uyan mahkeme, bozma kararı uyarınca işlem yapmak ve hüküm vermek zorundadır. Çünkü, mahkemenin bozma kararına uyması ile, bozma kararı lehine olan taraf yararına bir usulü müktesep hak doğmuştur. Davacı yüklenici, sözleşme uyarınca davalı iş sahibinin bildireceği üretim planına göre yazarkasa üretimini üstlenmiştir. Takibe konu fatura bedelinin, üretilen yazarkasa bedeline ilişkin olmayıp, bu yazarkasa üretiminde kullanılan değişik parça bedellerine ilişkin olduğu anlaşılmıştır. İş bu durumda üretilen yazarkasaların üretim planını düzenleyen sözleşmenin 7. maddesinin değil, 11. maddesinin uygulanması gerekmektedir. Söz konusu madde uyarınca, iş sahibi tarafından ürünlerde iptal ya da değişiklik yapılması durumunda yüklenicinin, üretmiş olduğu parçaları herhangi bir şekilde değerlendirememesi durumunda iş sahibinin bu malzemeyi satın alma yükümlülüğü bulunmaktadır. Mahkemece, davacının ürettiği ürünleri adresinde teslim almasını bildirmesine rağmen teslim almayan davalının ürünleri kabul etmiş sayılacağından bahsedilmiş ise de, davalı iş sahibinin kabul yükümlülüğü sözleşmenin 7. maddesi uyarınca üretilen yazarkasalar için olup, fatura konusu yazarkasa parçaları için değildir. Ayrıca yine mahkemece, davalının alacaklı temerrüdüne düştüğü belirtilmiş ise de TMK’nın 6. maddesi uyarınca “Kanunda aksine bir hüküm bulunmadıkça, taraflardan her biri, hakkını dayandırdığı olguları ispatla yükümlü” olup, davacı fatura konusu parçaların sözleşme konusu yazarkasaya ait olduğunu kanıtlayamadığından, sözleşmeye uygun ifadan bahsedilemeyecek olup, alacaklı temerrüdünden ve doğal olarak davalının sözleşmenin 11. maddesi uyarınca satın alma yükümlülüğünden bahsedilemez. İş bu nedenle mahkemece davanın reddine karar verilmesi gerekirken, kabulüne karar verilmesi doğru olmamış, kararın bu nedenle bozulması uygun bulunmuştur.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle davalı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile kararın davalı yararına BOZULMASINA, peşin alınan harcın istek halinde temyiz eden davalıya iadesine, karara karşı tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme isteminde bulunulabileceğine,10.03.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.