MAHKEMESİ :TİCARET MAHKEMESİ

Taraflar arasında görülen davada İstanbul 17. Asliye Ticaret Mahkemesince bozmaya uyularak verilen 19/04/2018 tarih ve 2014/762-2018/177 sayılı kararın Yargıtayca duruşmalı olarak incelenmesi davalı vekili tarafından istenmiş olduğu anlaşılmakla, duruşma için belirlenen 11.02.2020 günü hazır bulunan davacı vekili Av. ... ile davalı vekilleri Av. ... ve Av. ... dinlenildikten sonra duruşmalı işlerin yoğunluğu ve süre darlığından ötürü işin incelenerek karara bağlanması ileriye bırakıldı. Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlenildikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:
Davacı vekili, müvekkilinin Ukrayna"da bulunan ...n Trade LLP şirketinden 09/07/2009 tarihinde Londra"da yapılan sözleşme ile satın almış olduğu 3.969,802 metrikton mısır yükünü Ukrayna"nın Kherson Limanından Suriye"nin Tartous Limanına davalıya ait "Bugra Tomba" gemisi ile taşıyıp, müvekkiline teslim edilmek üzere anlaşmaya varıldığını, 09/08/2009 tarihinde müvekkili namına davalıya ait Bugra Tomba gemisine yüklenerek navlun ücretinin de peşin olarak ödendiğini, buna göre yükleteni ve taşıtanı (göndereni) müvekkili olan dökme mısır yükünün konişmentoda da açıkça belirtilmiş olduğu gibi müvekkilinin Suriye Tartous Limanındaki acentesine teslim edilmesi gerekirken, aradan bir yıla yakın zaman geçmesine karşın müvekkiline ya da acentesine teslim edilmediğini, yükün teslim edilmesi gereken tarih itibariyle değerinin 706.624,00 USD olduğunu ileri sürerek, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla yük bedeli olan 706.624,00 USD "nin faiziyle davalıdan tahsiline talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili, tahkim ve husumet itirazında bulunmuş, taşımaya ilişkin 24/07/2009 tarihinde navlun sözleşmesi yapıldığını, anılan sözleşmede tahliye limanının Bandırma, İzmir ya da Tartous Limanlarının opsiyonlu olarak gösterildiğini, geminin süresi içerisinde yükleme limanı olan Ukrayna"nın Kherson Limanına vardığını, yükleme için hazırlık ./..


bildiriminde bulunduğunu, yüklemenin tamamlanmasından sonra 08/09/2009 tarihinde taşımaya ilişkin konişmentoların hazırlandığını, gemi sefere çıkmadan önce donatan brokerden 10/08/2009 tarihinde bir mesaj geldiğini, mesaj ile tahliye limanının değiştirildiğinin bildirildiğini, bu nedenle tahliye limanı olarak Suriye Tartous olarak gözüken konişmentoların iptal edilerek tahliye limanı Derince olarak yeni konişmentolar düzenlendiğini, dolayısıyla taşıma işi henüz gerçekleştirilmeden önce tarafların anlaşması ile tahliye limanının Türkiye Derince Limanı olarak değiştirildiğini, iptal edilen konişmentoların üç asıl kopyasının da müvekkilinde olduğunu, yükün aradaki anlaşmaya uygun şekilde Derince Limanında yetkili acenteye eksiksiz olarak teslim edildiğini, dolasıyla Bugra Tomba gemisinin üzerine düşen sorumluluk gereği yükü kendisinden talep edilen tahliye limanına tam ve hasarsız olarak taşıyarak yükün yetkili alıcıya teslim edildiğini savunarak, davanın reddini istemiştir.
Mahkmece bozma ilamına uyularak yapılan yargılama, iddia, savunma, bilirkişi raporu ve tüm dosya kapsamına göre, davacı ile davadışı ...n şirket, arasında 09/08/2009 tarihli satış sözleşmesi yapıldığı, sözleşmede satım şeklinin CIF satış olarak gösterildiği, buna göre sözleşmede ayrıca da belirtildiği şekilde taşıma ücretinin ve malı taşıtma yükümlülüğünün satıcıya ait olduğu, davacı şirket tarafından sözleşmeye uygun şekilde % 10 "luk ödemenin satıcının hesabına yatırılmasından sonra satıcının, malın gemiye yüklendiğini gösteren taşıma belgelerini yani konişmentonun faks yoluyla davacıya gönderildiği, mal bedelinin geri kalan kısmının da satıcının hesabına ödenmesinden sonra yükün Ukrayna"nın Kherson Limanında gemiye yüklendiği ancak malların konişmentoda boşaltma limanı olarak gösterilen Tartous Suriye Limanına götürülmeyerek Derince Limanı’na taşındığı, taşınan mısır yükünün alıcı konumundaki davacıya teslim edildiğinin davalı yanca ispat olunamadığı, ödeme belgelerinin tercümelerinden mal bedelinin % 10 "u tutarındaki 89.000,00 USD "nin 13/07/2009 tarihinde ...n Trade LLP hesabına yatırıldığı, ödeme belgesi ekindeki açıklamalarda "5.000 mt Ukrayna mısırının 178,00 USD CIF Tartous için sözleşme no UFC - ...n - Dera için % 10 ön ödeme" kaydının yer aldığı, 617.000,00 USD "nin ise 13/08/2009 tarihinde yine ...n Trade LLP hesabına yatırıldığı, bu ödemeye ilişkin banka dekontlarındaki açıklamalarda da "3.969,802 mt Ukrayna mısırı için 09/08/2009 tarihli fatura no 9C8N09DTD için tam hesaplaşma" kaydının bulunduğu, ödeme belgelerindeki açıklamaların davacı tarafından sunulan satış sözleşmesi, satış faturası ve konişmento kayıtlarıyla uyumlu olduğu, söz konusu ödemelerin davacı şirket tarafından taşıma konusu mısır yükü için satıcı ...n hesabına yatırılmış olduğu, dolayısıyla da davacının yükün alıcısı olup, satış bedelini ödediğinden işbu davayı açmakta hukuki menfaatinin bulunduğu, davalı tarafça yükün düzenlenen ilk konişmentoya uygun şekilde Tartous Suriye Limanı’na götürülmek üzere gemiye yüklendikten sonra broker olarak tabir edilen satıcı ...n şirketinin talimatı nedeniyle Derince Limanı’na götürülerek orada brokerin acentesine teslim edildiği savunulmuş ise de, Tartous Suriye konişmentosundaki "ON BEHALF OF DERA" kaydından anlaşıldığı üzere ...n "un yükü alıcı Dera namına gemiye teslim ettiği, konişmentoların asıllarının davacı ... adına yükü teslim eden ...n"a verildiği, bu hususun ...n"un davacı ..."ya gönderdiği e postada "satış bedelinin geri kalanını gönder, orjinal konişmentoları göndereyim" şeklindeki beyandan da anlaşıldığı, konişmentolar Dera namına ...n"a verilmiş olduğuna göre taşıyıcı açısından konişmentoların yükleten Dera"ya teslim edilmiş sayılması gerektiği, dolayısıyla da konişmentoların ...n"a tesliminden sonra yük üzerindeki tasarruf hakkının, yükün kime teslim edileceğinin tayin hakkının davacı ..."da olduğu, taşıyıcı Butoni"nin yükle ilgili olarak Dera"nın talimatı olmadan yeni bir konişmento düzenleyemeyeceği gibi başka bir gönderilen de tayin edemeyeceği, buna göre Tartous Suriye konişmentosunun iptali ve varma limanı ile gönderilenin değiştirilmesinin sadece davacı ..."nın talimatıyla olabileceği, davalı Butoni"nin ilk konişmentoyu ...n"un talimatıyla iptal etmesinin taşıma ve teslim borcunu ortadan kaldıramayacağı, bir başka deyişle ...n"un talimatıyla düzenlenen konişmentoların davacıyı bağlamayacağı, neticede 6762 s. TTK"nın 1099. m. göre taşıyıcı Butoni"nin davacıya karşı yükü Tartous Limanı’na getirmek ve konişmentodaki Dera adresinde alıcı gönderilen Dera"ya teslim borcu altında bulunduğu, malın davacıya teslim edilmediği sabit olduğundan davalının yük bedelini tazmin etmekle yükümlü olduğu, konişmentodaki tahkim klozuna dayanılarak tahkim itirazında bulunulmuş ise de, davacı yükü teslim almadığından konişmento hükümlerinin davacıyı bağlamayacağı gerekçesiyle, davanın kabulü ile, 706.624,00 USD "nin dava tarihinden itibaren 3095 sayılı Yasa’nın 4/a maddesi gereğince işleyecek faiziyle davalıdan tahsiline karar verilmiştir.
Kararı, davalı vekili temyiz etmiştir.
1- Dava, deniz yolu ile taşınması kararlaştırılan yükün alıcısına teslim edilmemesi nedeniyle yük bedelinin tahsili istemine ilişkindir. Mahkemece yukarıda özetlendiği şekilde davanın kabulüne karar verilmiştir.
Ancak, davacı tarafça dava dilekçesinde davalı Butoni Denizcilik ve Tic.A.Ş. hakkında, M/V Bugra Tomba gemisinin donatanı olduğu belirtilerek dava açılmış ve yargılama sırasında da davalının taşıyıcı olduğu ileri sürülmüş, davalı tarafça da donatan, taşıyıcı ya da donatan sayılabilecek kişilerden olmadığı, gemi sicilinde kayıtlı bir gemi işletme müteahhidi ya da başka bir işleten kaydının bulunmadığı sadece gemi yöneticisi olduğu savunularak husumet itirazında bulunulmuş, mahkemece ise, davalının cevap dilekçesindeki beyanlarından taşımanın davalı tarafından yapıldığı anlaşıldığı gibi, davalı şirket ile dava dışı ve taşıyıcı olduğu ileri sürülen ... Denizcilik ve Tic. A.Ş. "nin yönetim kurulu üyelerinin aynı kişilerden oluşması, her iki şirketin adreslerinin aynı olması nedeniyle tüzel kişilik perdesinin aralanması teorisine göre davalının taşıma hasarından sorumlu olması gerektiği, tüm bunların yanısıra gemiye ait IMO- Equasis kaydında davalının ISM Manager ve Ship Manager yani gemi işletme müteahhidi olarak kayıtlı olduğu, ... Denizcilik A.Ş.’nin ise, Registered Owner kayıtlı malik olarak gözüktüğü, TTK "nın 1061/2 maddesinde düzenlenen kendisine ait olmayan gemiyi menfaat sağlamak amacıyla suda kendi adına bizzat veya kaptan aracılığı ile kullanan üçüncü kişilerin donatan sayılacağı hükmü uyarınca, davalının donatan sıfatına haiz olup, pasif husumet ehliyeti bulunduğundan bahisle hüküm tesisi cihetine gidilmiş ise de, davalı tarafça ibraz edilen cevap dilekçesindeki beyanların mahkemenin kabulünün aksine donatan ya da taşıyan olduğunu ikrar mahiyetinde olmadığı gibi, tüzel kişilik perdesinin aralanması teorisi uyarınca da davalının sorumluluğu gerektiği yönündeki kabulün de doğru olmadığı, davalının gemi işletme müteahhidi olduğunu gösteren yeterli bilgi ve belgenin dosya içerisinde bulunmadığının da anlaşılması karşısında, bu hususta gemi sicilinden de sorulmak ve gemi yönetim sözleşmesi ya da davalının gemi işletme müteahhidi olduğunu tevsik eden belgeler getirtilmek, davalının bu yöne ilişkin savunması üzerinde durulmak suretiyle sonucuna göre bir karar vermek gerekirken eksik inceleme ve yanılgılı değerlendirmeye dayalı, davalının pasif husumet ehliyetinin bulunduğundan bahisle hüküm tesisi doğru olmamış, bozmayı gerektirmiştir.
2- Ayrıca, davacı tarafça işbu davanın açılabilmesi için davacının aktif husumet ehliyetine haiz olması gerekmesine rağmen, dosya kapsamı itibariyle davacının elinde dava konusu taşımaya ilişkin konişmento asıllarının bulunmadığı, konişmento asıllarının dava dışı donatanda olduğu anlaşılmakla, ödemenin davacı tarafça yapılıp yapılmadığı da tartışılmak ve bu yöne ilişkin olarak davalı savunmaları üzerinde durulmak suretiyle davacının aktif husumet ehliyeti yönünden de bir incelemeye yapılıp sonucuna göre karar vermek gerekirken eksik incelemeye dayalı, yazılı şekilde karar verilmesi de doğru olmamış, kararın bu nedenle de bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda (1) ve (2) numaralı bentlerde açıklanan nedenlerle, davalı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile kararın davalı yararına BOZULMASINA, takdir olunan 2.540,00 TL duruşma vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine, ödediği peşin temyiz harcının isteği halinde temyiz edene iadesine, 13/02/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.