MAHKEMESİ : ... ...... Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi


K A R A R

A)Davacı İstemi:
Dava, 20.08.1994 tarihinde l gün süreyle 506 sayılı kanuna tabii olarak çalıştığının tespiti istemine ilişkindir.
B)Davalı Cevabı:
Davalı ......... ......u vekili özetle; işe giriş bildirgesinin sigortalı konumunda çalışmanın varlığını kabul için yeterli olmadığını; işyeri dönem .........sunda ismi yer almayan davacının, bildirgede belirtilen tarihteki eylemli çalışmasının Yargıtay içtihatlarında öngörülen yönteme uygun biçimde araştırılıp kanıtlanması gerektiğini beyanla, davanın reddi gereğini savunmuştur.
C)İlk Derece Mahkemesi Gerekçesi ve Kararı:
ilk Derece Mahkemesince ; “ Yapılan araştırma ve inceleme neticesi, tüm dosya kapsamı, tanık beyanları birlikte değerlendirildiğinde, davalı ..."ın davalı ...... Tic. Ltd. Şti." ne ait ...... ili, ............ mevkiinde bulunan krom madeni iş yerinde 20/08/1994 tarihi itibariyle 1 gün süre ile 506 sayılı kanuna tabi olarak çalıştığı dinlenen tanık beyanları, ...tarafından ......a verilen 20.08.1994 tarihli işe giriş bildirgesi ile de sabit olduğu anlaşıldığından, davacının davasının kabulüne karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur. ” gerekçesiyle “ Davanın KABULÜ ile,
Davacı ..."ın davalı ...... Tic. Ltd. Şti." ne ait ...... ili, ............ mevkiinde bulunan krom madeni iş yerinde 20/08/1994 tarihi itibariyle 1 gün süre ile 506 sayılı kanuna tabi olarak çalıştığının tespitine, ” karar verilmiştir.
...... Başvurusu;
Davalı ......... ......u vekili; işyeri dönem .........sunda ismi yer almayan davacının isteminin kabulüne olanak bulunmadığını; işe giriş bildirgesinin tek başına fiili çalışmayı ortaya koymaya yeterli olmadığını; eylemli çalışmanın hizmet tespitine ilişkin davalarda geçerli yöntem ve kanıtlarla kanıtlanamadığını ve davanın reddine karar verilmesi gerekirken, yetersiz tanık anlatımlarına dayanılarak kabulüne karar verilmiş olmasının usul ve yasaya aykırı olduğunu beyanla, ilk derece mahkemesi kararının kaldırılması ve davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
D)...... Mahkemesi Gerekçesi ve Kararı:
...... Mahkemesince “ ...... Uçar"ın belirttiği, davacı ile birlikte 1994-1996 yıllarında çalıştıklarını doğrulayan ve aynı işveren tarafından adına 09.06.1994 tarihli işe giriş bildirgesi verilen ...... tarafından da, 1994 yılından, işyerinin kapandığı 1996 yılına kadar davalı işyerinde davacı ile birlikte çalıştıkları hususunun dile getirildiği, 1994 yılında davalı işveren tarafından dönem .........su verilmediği, davacının kardeşi ... ve köylüsü ...... tarafından davacının 2 yıl davalı şirkete ait işyerinde eylemli çalıştığı konusunda beyanda bulunulduğu; Yasa kapsamındaki işyerinden verilen bildirgeye dayalı olarak tescilin yasal yönteme uygun biçimde gerçekleşmiş ve dava tarihine dek çekişmesiz sürmüş olması yanında, işe giriş bildirgesinin düzenlendiği tarih üzerinden geçen süre ve bu süreçte sigortalıların ......... haklarını koruma anayasal yükümlülüğü altındaki ...... tarafından, prim ödemesini yapmayan işveren hakkında herhangi bir işlem yapılmamış olmasının sigortalı aleyhine sonuç yaratması olanağı bulunmadığı da gözetilerek....... ” gerekçeleriyle “ ...... 1. Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi"nin 21.09.2017 tarih, 2016/233 Esas ve 2017/497 Karar sayılı kararına yönelik davalı ... vekilinin ...... başvurusunun Hukuk Muhakemeleri Kanununun 353/1-b.1 maddesi gereğince esastan REDDİNE, ” karar verilmiştir.
E)Temyiz:
Davalı ...... vekili “Sadece işe giriş bildirgesinin varlığı çalışmanın ispatı değildir. Hak düşürücü süre geçmiştir. ” gerekçesiyle temyiz yoluna başvurmuştur
F) Delillerin Değerlendirilmesi ve Gerekçe:
Davanın yasal dayanağını oluşturan 506 sayılı Yasa"nın 108.maddesinin 1. fıkrasında; " Malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarının uygulanmasında nazara alınacak sigortalılık süresinin başlangıcı, sigortalının, yürürlükten kaldırılmış 5417 ve 6900 sayılı kanunlara veya bu kanuna tabi olarak ilk defa çalışmaya başladığı tarihtir." hükmü düzenlenmiştir.
Bir kimsenin sigortalı sayılabilmesi için sigortalı işe giriş bildirgesinin varlığı yeterli değildir. Aynı zamanda o kimsenin Yasa"nın belirlediği biçimde (506 sayılı Yasa"nın 2. maddesi ve 5510 sayılı Yasa"nın 4/a maddesi) eylemli olarak çalışması da koşuldur. Bu yön 506 sayılı Yasa"nın 6. maddesi ile 5510 sayılı Yasa"nın 7/a maddesinde ve Yargıtay Hukuk Genel Kurulu"nun 1999/21-549-555, 2005/21-437-448 ve 2007/21-306-320 sayılı kararlarında da vurgulanmıştır. Bu bakımdan davacının işyerinde eylemli olarak çalışıp çalışmadığının yöntemince araştırılması gerektiği ortadadır. Fiili veya gerçek çalışmayı ortaya koyacak belgeler, işe giriş bildirgesiyle birlikte 506 sayılı Yasa’nın 79. maddesinde belirtilen sigortalının gün sayısını, kazanç durumunu, çalışma tarihleriyle birlikte ortaya koyan aylık sigorta gün bilgileri ile ............Yönetmeliği’nin 17. maddesinde belirtilen 4 aylık prim .........ları gibi ......a verilmesi zorunlu belgelerdir. Yöntemince düzenlenip süresi içerisinde ......a verilen işe giriş bildirgesi, kişinin işe alınmış olduğunu gösterirse de fiili çalışmanın varlığının ortaya konulması açısından tek başına yeterli kabul edilemez. Sigortalılıktan söz edebilmek için, çalışmanın varlığı, Yargıtay uygulamasında 506 sayılı Yasanın 79/10. maddesine dayalı sigortalılığın tespiti davaları yönünden kabul edilen ilkelere uygun biçimde belirlenmelidir. Zira, sigortalılığın başlangıcına yönelik her dava sigortalılığın tespiti istemini de içerir. Aksine düşünce, özellikle yaşlılık aylığının kabulü için öngörülen sigortalılık süresi yönünden çalışanlar ile çalışmayanlar arasında adaletsiz ve haksız bir durum yaratır. Bu nedenle, işe giriş bildirgesinin verildiği ancak yasal diğer belgelerin bulunmadığı durumlarda çalışma olgusunu ortaya koyabilecek inandırıcı ve yeterli kanıtlar aranmalı, kamu düzenine dayalı bu tür davalarda hakim, görevi gereği doğrudan soruşturmayı genişleterek sigortalılık koşullarının oluşup oluşmadığını belirlemelidir. Bu husus, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 16.9.1999 gün 1999/21-510-527, 30.6.1999 gün 1999/21-549-555, 5.2.2003 gün 2003/21-35-64, 15.10.2003 gün 2003/21-634-572, 3.11.2004 gün 2004/21-480-579 ve 2004/21-479-578, 10.11.2004 gün 2004/21-538 ve 1.12.2004 gün 2004/21-629 sayılı kararlarında da vurgulanmıştır.
Bu tür davalar yalnızca bir günlük çalışmanın tespitinden ibaret olarak görülmemeli, bir günlük çalışmanın kabulü ile saptanacak sigortalılık başlangıcının sigortalıya sağlayacağı sigortalılık süresi ile birlikte kazandıracağı haklar dikkate alınmalı ve giriş bildirgesi ile birlikte eylemli çalışmanın bulunup bulunmadığı özellikle belirlenmeli, buna göre dönem .........sunda yer alan ve davacının talep ettiği tarihte çalışması mevcut tanıklar ile gerektiğinde komşu işyerleri çalışanları olduğu kayıtlarla ya da kolluk yolu ile yaptırılacak araştırma ile belirlenen kimselerin beyanlarına başvurulmalı, sonucuna göre karar verilmelidir.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden; 20/05/1976 doğumlu davacının, bildirgedeki işe giriş tarihi olan 20/08/1994 tarihinde 18 yaşında olduğu, işe giriş bildirgesinin, ...... sigorta sicil numaralı ...... Tic. Ltd. Şti." ne ait ...... ili, ............ mevkiinde bulunan krom madeni iş yerinden 13.09.1994 tarihinde 1640006 evrak sayısıyla ......a verildiği, aynı tarihli sigorta sicil kartı sureti sunulduğu, ...... sigorta sicil numaralı ...... Tic. Ltd. Şti." ne ait ...... ili, ............ mevkiinde bulunan krom madeni iş yeri ile ilgili tescil kayıtlarının ve dönem .........larının dosyada olmadığı, aynı şirkete ait inşaat ve başka sicil numaralı işyerlerinin tescil bilgilerinin ve .........sunun olduğu, kolluk araştırmasında işverenin dönem .........su verilmediğini, davacı ve tanıkları tanımadığını beyan ettiği, işyerinde çalışmaları olmayan ancak aynı dönemde aynı işyerinden işe giriş bildirgesi verilmiş olan davacı tanıklarının iddiayı doğruladıkları , davacının hizmet cetvelinde 1996/1 dönemde 4/a çalışmalarının başladığı, eylemli çalışma olgusu yeterli ve gerekli bir araştırmayla sağlıklı bir biçimde belirlenmeden davanın kabulüne karar verildiği anlaşılmaktadır.
Somut olayda uyuşmazlık, fiili çalışma olgusunun yöntemince kanıtlanmış olup olmadığı, mahkemece bu yönde yapılan inceleme ve araştırmanın hükme yeterli bulunup bulunmadığı noktasında toplanmaktadır.
Bu durumda Mahkemece yapılacak iş; bildirgedeki ...... sigorta sicil numaralı maden işyerinin tescil kayıtlarını ve dönem .........larını ......dan istemek, yeterli sayıda ......... tanığı dinlemek, işe giriş bildirgesindeki imzanın ve fotoğrafın davacıya ait olup olmadığını bilirkişi marifetiyle tespit ettirmek, çalışma olgusunu somut ve inandırıcı bilgilere dayalı şekilde 506 sayılı Yasanın 2, 6, 9 ve 79/8. maddeleri gereğince ortaya koyduktan sonra davanın nitelikçe kamu düzenini ilgilendirdiği nazara alınıp araştırma genişletilerek sonucuna göre karar vermekten ibarettir.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular göz önünde tutulmaksızın eksik inceleme ile yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davalı ...... vekilinin ...... başvurusunun kabulü ile yeniden hüküm kurulması gerekirken, ...... başvurusunun esastan reddine karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup, temyiz olunan ...... Mahkemesi kararının, yukarıda yazılı sebepten dolayı kaldırılarak, ilk derece mahkemesi kararının bozulmasına karar vermek icap etmiştir.
G)Sonuç:
Temyiz olunan ...... Mahkemesi kararının, yukarıda yazılı sebeplerden dolayı 6100 sayılı HMK"nun 373/1. maddeleri uyarınca KALDIRILMASINA, ilk derece mahkemesi kararının yukarıda belirtilen nedenle BOZULMASINA, dosyanın ilk derece mahkemesine, kararın bir örneğinin de ...... Mahkemesine gönderilmesine, 18/04/2018 gününde oy birliğiyle karar verildi.Başkan