MAHKEMESİ : ... ... ... Mahkemesi 11. Hukuk Dairesi

K A R A R

A)Davacı İstemi:
Dava, 25/08/1987 tarihli giriş bildirgesinde bildirilen bir günlük çalışmasının tespiti istemine ilişkindir.
B)Davalı Cevabı:
Davalı ... vekili özetle; yetki, zamanaşımı, hak düşürücü süre husumet ve görev itirazında bulunmuş, 6552 sayılı ... uyarınca Kurumun feri müdahil sıfatıyla davaya katılması gerektiğini, davacının işe giriş bildirgesi mevcut olmasına rağmen ...leri ödenmediği için fiilen çalışmadığının kabul edilmediğini, belirterek, davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
C)İlk Derece Mahkemesi Gerekçesi ve Kararı:
İlk Derece Mahkemesince; “ Davacı için 1987 de toplam 5 günlük çalışma bulunduğuna dair işveren yazısı olup işe giriş bildirgesi süresi içerisinde Kuruma verilmiştir. Davacı bu bildirge sebebi ile Kurumdan ... ... numarası almış ve bunu kullanmıştır. ... olmadığı gerekçesi ile Kurumca dikkate alınmamış ise de imzanın davacıya ait olduğu rapor ile saptanmıştır. İş yerinin ..."da şubesinin bulunduğu ve değişik kamu Kurumları ve özel firmalardan temizlik ve yemek işlerini aldığı, işçilerin çoğunun taşeron sisteminde olduğu gibi ihaleyi veren firmada sürekli çalışan kişiler olduğu, ihaleyi alan firmalar değiştikçe işçilerin değişmediği, ihaleyi alan firma üzerinden ...lılıklarının ve çalışmaların sürdürüldüğü, bu sebeple ve iş yerleri farklı olduğundan ...da adı geçenlerin çoğunun birbirini tanımadığı anlaşılmaktadır. Aradan 30 yıllık zaman geçmiş olması ve davacının çalışmasının da 5 günlük bir dönemi kapsaması sebebi ile dinlenen 3 ... tanığının beyanları ve iş yerindeki anılan sistem dikkate alınarak diğer ... tanıklarının dinlenmesinin sonucu değiştirmeyeceği, davacının da tanıklardan tanıdığı kimse olmadığını beyan etmesi sebebi ile diğer tanıkların dinlenmesine gerek görülmemiş , işverence verilmiş yazı, ... giriş bildirgesi, bildirgedeki imzanın davacıya ait olması yeterli görülmüş, davanın kabulüne karar verilmiştir. Kurum kendisine işverence verilen bildirgenin gerçeği yansıtıp yansıtmadığını, davacının fiilen çalışanlardan olup olmadığını zamanında kontrol ederek davacının hizmetini eklememiş, verilen ...ları da kontrol etmemiş , yıllar sonra ...da ismi bulunmadığı gerekçesiyle hizmetin davacıya ait olduğunu kabul etmeyerek niza çıkartmıştır. Mahkememizce toplanılan deliller dikkate alınarak davacının bu iş yerinde bir gün süre ile çalıştığının kabulü gerekmiş aşağıdaki hüküm kurulmuştur. ” gerekçesiyle “ Davacının davasının Kabulü ile, Davacının 25/08/1987 de bir gün süre ile ... ...li ... Ltd firmasına ait iş yerinde çalıştığının tespitine, ” karar verilmiştir.
İstinaf Başvurusu;
Davalı ... vekili; ... sayılı ... uyarıca idari başvuru şartının yerine getirilmediği için dava şartı yokluğundan davanın reddine karar verilmesini, ... ve hizmet belgelerinin verilmesinin yükümlüğünün işverene ait bir yükümlülük olup, bu yükümlülüğün yerine getirilmemesinin sorumluluğunun Kuruma yüklenemeyeceğini, fiili çalışma olgusunun araştırılması gerektiğini, davanın hak düşürücü sürenin geçmesi nedeniyle reddi gerektiğini ileri sürmüş ve mahkeme kararının kaldırılarak davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
D)... ... Mahkemesi Gerekçesi ve Kararı:
... ... Mahkemesince “ İlk derece mahkemesince yapılan yargılama, toplanan deliller ve tüm dosya kapsamından, ......l ... hakkı kapsamında, davacının kimlik bilgilerini içerir, ...l süresinde Kuruma intikal etmiş, aynı yıl serilerinden olduğu bildirilen ... ... numarasını taşıyan, sahteliği ileri sürülmeyen işe giriş bildirgesi ile işverenin birden fazla işyerinin temizlik işlerini üstlendiği, dinlenilen tanıkların ... ve ..."de çalıştıklarını davacının ise .../... ... No:12 de bulunan eski ... binasında çalıştığını bildirmesi karşısında tanıkların çalışmaya ilişkin bilgi sahibi olmamaları olağansa da; dosyaya sunulan 25.08.1987 tarihli işveren tarafından tanzim edilmiş üst yazı ile Kurumca verilen ... ... kartının tebliğ edilmesi ve yapılan ... araştırması ile işyeri adresinde halen başka bir kamu binası olduğu ve komşu işveren ve işyeri çalışanına ulaşılmasına ilişkin ... imkansızlık bulunduğu anlaşılmış, tüm dosya kapsamına göre, dava konusu işe başlama tarihinde fiili çalışmanın kanıtlandığı anlaşılmakla mahkemenin maddi vakıa ve hukuki değerlendirmesinde usul ve esas yönünden ...ya aykırılık bulunmadığından ” gerekçeleriyle “ Davalı Kurum vekilinin istinaf isteminin 6100 sayılı HMK"nın 353/1-b.1 maddesi uyarınca esastan reddine,” karar verilmiştir.
E)Temyiz:
Davalı Kurum vekili “Dava açmadan önce müvekkil Kuruma herhangi bir başvurusu bulunmayan davacının davasının bu sebeple reddedilmesi gerekmektedir. Sadece işe giriş bildirgesinin varlığı çalışmanın ispatı değildir. ” gerekçesiyle temyiz yoluna başvurmuştur
F) Delillerin Değerlendirilmesi ve Gerekçe:
Davanın ...l dayanağını oluşturan 506 sayılı ..."nın 108.maddesinin 1. fıkrasında; "... ... ... ...larının uygulanmasında nazara alınacak ...lılık süresinin başlangıcı, ...lının, yürürlükten kaldırılmış 5417 ve 6900 sayılı kanunlara veya bu kanuna tabi olarak ilk defa çalışmaya başladığı tarihtir." hükmü düzenlenmiştir.
Bir kimsenin ...lı sayılabilmesi için ...lı işe giriş bildirgesinin varlığı yeterli değildir. Aynı zamanda o kimsenin ..."nın belirlediği biçimde (506 sayılı ..."nın 2. maddesi ve 5510 sayılı ..."nın 4/a maddesi) eylemli olarak çalışması da koşuldur. Bu husus 506 sayılı ..."nın 6. maddesi ile 5510 sayılı ..."nın 7/a maddesinde ve Yargıtay Hukuk ... Kurulu"nun 1999/21-549-555, 2005/21-437-448 ve 2007/21-306-320 sayılı kararlarında da vurgulanmıştır. Bu bakımdan davacının işyerinde eylemli olarak çalışıp çalışmadığının yöntemince araştırılması gerektiği ortadadır. Fiili veya gerçek çalışmayı ortaya koyacak belgeler, işe giriş bildirgesiyle birlikte 506 sayılı ...’nın 79. maddesinde belirtilen ...lının gün sayısını, kazanç durumunu, çalışma tarihleriyle birlikte ortaya koyan aylık ... gün bilgileri ile ... ... İşlemleri Yönetmeliği’nin 17. maddesinde belirtilen 4 aylık ... ...ları gibi Kuruma verilmesi zorunlu belgelerdir. Yöntemince düzenlenip süresi içerisinde Kuruma verilen işe giriş bildirgesi, kişinin işe alınmış olduğunu gösterirse de fiili çalışmanın varlığının ortaya konulması açısından tek başına yeterli kabul edilemez. ...lılıktan söz edebilmek için, çalışmanın varlığı, Yargıtay uygulamasında 506 sayılı ...nın 79/10. maddesine dayalı ...lılığın tespiti davaları yönünden kabul edilen ilkelere uygun biçimde belirlenmelidir. Zira, ...lılığın başlangıcına yönelik her dava ...lılığın tespiti istemini de içerir. Aksine düşünce, özellikle yaşlılık aylığının kabulü için öngörülen ...lılık süresi yönünden çalışanlar ile çalışmayanlar arasında adaletsiz ve haksız bir durum yaratır. Bu nedenle, işe giriş bildirgesinin verildiği ancak ...l diğer belgelerin bulunmadığı durumlarda çalışma olgusunu ortaya koyabilecek inandırıcı ve yeterli kanıtlar aranmalı, kamu düzenine dayalı bu tür davalarda hakim, görevi gereği doğrudan soruşturmayı genişleterek ...lılık koşullarının oluşup oluşmadığını belirlemelidir. Bu husus, Yargıtay Hukuk ... Kurulu’nun 16.9.1999 gün 1999/21-510-527, 30.6.1999 gün 1999/21-549-555, 5.2.2003 gün 2003/21-35-64, 15.10.2003 gün 2003/21-634-572, 3.11.2004 gün 2004/21-480-579 ve 2004/21-479-578, 10.11.2004 gün 2004/21-538 ve 1.12.2004 gün 2004/21-629 sayılı kararlarında da vurgulanmıştır.
Bu tür davalar yalnızca bir günlük çalışmanın tespitinden ibaret olarak görülmemeli, bir günlük çalışmanın kabulü ile saptanacak ...lılık başlangıcının ...lıya sağlayacağı ...lılık süresi ile birlikte kazandıracağı haklar dikkate alınmalı ve giriş bildirgesi ile birlikte eylemli çalışmanın bulunup bulunmadığı özellikle belirlenmeli, buna göre dönem ...sunda yer alan ve davacının talep ettiği tarihte çalışması mevcut tanıklar ile gerektiğinde komşu işyerleri çalışanları olduğu kayıtlarla ya da kolluk yolu ile yaptırılacak araştırma ile belirlenen kimselerin beyanlarına başvurulmalı, sonucuna göre karar verilmelidir.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden; 12/03/1965 doğumlu davacının, bildirgedeki işe giriş tarihi olan 25/08/1987 tarihinde 22 yaşında olduğu, işe giriş bildirgesinin, ... ... numaralı ... caddesi No:13/21 ... adresinde bulunan ... Ltd. Şti işyerinden 28/09/1981 tarihinde ... varide sayısı ile Kuruma verildiği, işverenin değişik kamu kurumları ve özel firmalardan temizlik ve yemek işlerini aldığı, davacının da şirket bünyesinde ... ... Müdürlüğünde çalıştığı, işyeri kimlik kartı sureti ve ... ... kartı sureti sunulduğu, bilirkişi tarafından bildirgedeki imzanın davacıya ait olduğunun tespit edildiği, işyerinin 05/11/1979-30/03/1990 döneminde ... kapsamında olduğu, işyerinden 1987/1-2-3 dönem ...su verildiği,dinlenen üç ... tanığının davacıyı tanımadıklarını beyan ettikleri, davacının hizmet cetvelinde 20/10/1998 tarihinde 4/A çalışmasının başladığı, davacı tarafından, işveren tarafından kendisine hitaben yazılmış, davacının 25/08/1987-30/08/1987 döneminde çalışmalarına ilişkin ... ... kartının davacıya teslimine ilişkin düzenlenmiş belge ve ... ... Müdürlüğünde temizlik işlerinde firmada çalıştığına dair işverence düzenlenmiş kimlik kartı örneğinin ibraz edildiği, eylemli çalışma olgusu yeterli ve gerekli bir araştırmayla sağlıklı bir biçimde belirlenmeden davanın kabulüne karar verildiği anlaşılmaktadır.
Somut olayda uyuşmazlık, fiili çalışma olgusunun yöntemince kanıtlanmış olup olmadığı, mahkemece bu yönde yapılan inceleme ve araştırmanın hükme yeterli bulunup bulunmadığı noktasında toplanmaktadır. Davacının çalışmalarının geçtiğini ileri sürdüğü işyeri bir kamu kuruluşudur. Kamu kuruluşlarında, çalışanların kayıtlara geçirilmesi ve ücret ödemelerinin belgelere dayandırılması, asıldır. Olayımızda da ihale makamı olan kamu kuruluşunda , ihale şartnamesi gereği, çalıştırılan işçilere ilişkin kayıtların bulunması büyük olasılıktır.
Bu durumda Mahkemece yapılacak iş; ... ... Müdürlüğünden konuya ilişkin bütün belgeleri istemek, dinlenen ... tanıkları davacıyı tanımadıklarını beyan ettiklerinden mümkünse başka ... tanıklarının veya o dönemde ... ... Müdürlüğünde kadrolu çalışanların beyanlarına başvurmak çalışma olgusunu somut ve inandırıcı bilgilere dayalı şekilde 506 sayılı ...nın 2, 6, 9 ve 79/8. maddeleri gereğince ortaya koyduktan sonra davanın nitelikçe kamu düzenini ilgilendirdiği nazara alınıp araştırma genişletilerek sonucuna göre karar vermekten ibarettir.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular göz önünde tutulmaksızın eksik inceleme ile yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve ...ya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davalı Kurum vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile yeniden hüküm kurulması gerekirken, istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmesi usul ve ...ya aykırı olup, temyiz olunan ... ... Mahkemesi kararının, yukarıda yazılı sebepten dolayı kaldırılarak, ilk derece mahkemesi kararının bozulmasına karar vermek gerekmiştir.
G)Sonuç:
Temyiz olunan ... ... Mahkemesi kararının, yukarıda yazılı sebeplerden dolayı 6100 sayılı HMK"nun 373/1. maddeleri uyarınca KALDIRILMASINA, ilk derece mahkemesi kararının yukarıda belirtilen nedenle BOZULMASINA, dosyanın ilk derece mahkemesine, kararın bir örneğinin de ... ... Mahkemesine gönderilmesine, 18/04/2018 gününde oy birliğiyle karar verildi.