Mahkemesi : Gaziantep 3. İş Mahkemesi
Tarihi : 04.02.2014
No : 2010/27-2014/16

Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, ilamında belirtildiği şekilde davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Hükmün, davalılardan SGK Başkanlığı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
1-) Mahkemenin hükmü eksik inceleme ve araştırmaya dayalıdır.
Dosya içeriğinden; Şehit Şahin Lisesi Müdürlüğünün 31.03.2010 tarihli yazısında davacının 30.09.2005 tarihli tasdikname ile okuldan ayrıldığının, Gaziantep Yardım Vakfı Mesleki Eğitim Merkezi Müdürlüğü"nün 18.03.2010 tarihli yazısında davacının 01.11.2005-30.06.2008 tarihleri arasında Soğutma ve İklimlendirme meslek dalında eğitim aldığının ve sigortasının bahse konu dönemde anılan merkez tarafından yatırıldığının bildirildiği, ayrıca dosya içerisinde davalılardan K.. Ö.. ile davacının velisi olan Mehmet Zorluoğlu tarafından imzalanmış çıraklık sözleşmesinin bulunduğu görülmüştür.
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun geçici 7. maddesi uyarınca davanın yasal dayanağı 506 sayılı Kanunun 79/10. maddesidir. Anılan Kanunun 6. maddesinde ifade edildiği üzere, “sigortalı olmak hak ve yükümünden kaçınılamaz ve vazgeçilemez.” Anayasal haklar arasında yer alan sosyal güvenliğin yaşama geçirilmesindeki etkisi gözetildiğinde, sigortalı konumunda geçen çalışma sürelerinin saptanmasına ilişkin davalar, kamu düzenine ilişkin olduğundan, özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi zorunludur.Bu bağlamda, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip, gerek görüldüğünde, re’sen araştırma yapılarak kanıt toplanabileceği de göz önünde bulundurulmalıdır.
Öte yandan; 506 sayılı Kanunun 3/II–B maddesinde, özel Kanunda tarifi ve nitelikleri belirtilen çıraklar hakkında, çıraklık devresi sayılan süre içinde analık, malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları ile bu Kanunun 35 inci maddesi hükümlerinin uygulanmayacağı belirtilmiştir. Bu kapsamda; sigortalı ile işveren arasındaki hukuki ilişkinin niteliği ve
sigortalının çırak olup olmadığı belirlenirken çalışma ilişkisi irdelenmeli, çıraklık sözleşmesinde akdi ilişkinin üstün niteliğinin çalışma yerine sigortalıya bir meslek ve sanatın öğretilmesi olduğu hususu gözetilmeli, sigortalının iş yerinde üretimle ilgili çalışmalara eylemli olarak katılması ve meslek ve sanat eğitiminin ikinci plânda tutulması, bir başka anlatımla sigortalının emeğiyle iş yeri ve işverene katkıda bulunması durumlarında çıraklık ilişkisinin söz konusu olamayacağı benimsenmelidir.
Bu açıklamalar ışığı altında inceleme konusu dava değerlendirildiğinde; yukarıda anılan çalışma ilişkisi aydınlatılarak, çalışmanın eğitim nitelikli mi, üretime katılarak mı gerçekleştiği belirlenmeli, böylelikle davacının çırak olarak kabul edilip edilemeyeceği saptanarak elde edilecek sonuca göre karar verilmelidir.
Açıklanan bu maddi ve hukuki olgular göz önünde bulundurulmaksızın, mahkemece eksik inceleme ve araştırma sonucu yazılı şekilde karar verilmesi, isabetsizdir.
2-) Mahkemece, karar gerekçesinde, 506 sayılı Yasanın 3. ve 5510 sayılı Yasanın 6.maddesi hükmü gereğince davacının 01.11.2005-30.06.2008 tarihleri arasında "kanun kapsamında işçi sayılmayacağı" denilmesine karşın, hüküm fıkrasında davacının 01.10.2005-31.08.2006 tarihleri arasında davalılardan K.. Ö.."e ait işyerinde hizmet akdine dayalı olarak çalıştığının tespitine karar verilmek suretiyle hüküm fıkrası ile gerekçe arasında çelişki yaratılması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, davalılardan S.. B.. vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, 25.06.2014 gününde oybirliğiyle karar verildi.