Danıştay 2. Daire 2021/2037 Esas 2021/3773 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İKİNCİ DAİRE
Esas No : 2021/2037
Karar No : 2021/3773

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Genel Müdürlüğü

VEKİLİ : Hukuk Müşaviri …

KARŞI TARAF (DAVACI) : …

VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : ... İdare Mahkemesince verilen … günlü, E:…, K:… sayılı kararın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava Konusu İstem : Komiser yardımcılığı kursunu 24/10/2001 tarihinde bitiren ve yargı kararı gereği (A) grubu polis amiri statüsünde değerlendirilen davacı, komiser yardımcılığı kursunu bitirdiği 24/10/2001 tarihi itibarıyla (A) grubu polis amiri statüsünde değerlendirilerek kıdem ve terfi geçerlik tarihlerinin buna göre düzenlenmesi istemiyle yaptığı başvurusunun reddine ilişkin … günlü, … sayılı işlemin iptali istemiyle dava açmıştır
… İdare Mahkemesinin … günlü, E:…, K:… sayılı kararı ile davanın reddine karar verilmiş, bu karar Danıştay Onikinci Dairesinin 27/12/2013 günlü, E:2013/6652, K:2013/12954 sayılı kararıyla bozulmuş; karar düzeltme isteminin de Danıştay (Kapatılan) Onaltıncı Dairesinin 14/05/2015 günlü, E:2015/10228, K:2015/2671 sayılı kararıyla reddine karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti: … İdare Mahkemesinin, Danıştay Onikinci Dairesinin 27/12/2013 günlü, E:2013/6652, K:2013/12954 sayılı bozma kararına uyularak verilen 09/09/2015 günlü, E:2015/951, K:2015/948 sayılı kararıyla; davacının komiser yardımcılığı kursunu bitirdiği tarihten itibaren (A) grubu polis amiri statüsünde değerlendirilmesi gerekeceğinden dava konusu işlemde hukuka uyarlık görülmediği; öte yandan, her ne kadar davacının 24/10/2001 tarihinden geçerli (A) grubu polis amiri statüsünde değerlendirilmesi kıdem ve rütbe yönünden geçmişe yönelik olarak hakkında yeniden değerlendirme yapılmasını gerektirmekte ise de; davacının bu değerlendirmelerin hukuki sonuçlarından bu davaya esas olan başvuru tarihinden itibaren yararlanması 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 10. maddesi gereği olduğu gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, davacının (A) grubu polis amiri olarak terfi ettirilmemesine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılan davada; ... İdare Mahkemesinin … günlü, E:…, K:… sayılı kararı uyarınca davacının idareye başvuru tarihi itibarıyla (A) grubu polis amirliğine atandığı, kıdem ve rütbe hak edişlerinin Mahkeme kararında belirtildiği şekilde belirlendiği; sonuç itibarıyla, davacı hakkında tesis edilen işlemde hukuka ve mevzuata aykırılık bulunmadığı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN CEVABI : Temyiz isteminin reddi gerektiği yolundadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …

DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İkinci Dairesince; Danıştay Beşinci Dairesi tarafından, Danıştay Başkanlık Kurulunun 18/12/2020 günlü, K:2020/62 sayılı kararının "Ortak Hükümler" kısmının 6. fıkrası uyarınca, ayrıca bir gönderme kararı verilmeksizin Dairemize iletilen dosyada, dosyanın tekemmül ettiği anlaşıldığından davalı idarenin yürütmenin durdurulması istemi hakkında karar verilmeksizin, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Davacı, 05/02/2001 tarihinde başladığı komiser yardımcılığı kursunu 24/10/2001 tarihinde bitirmiş ve (B) grubu polis amiri statüsünde komiser yardımcısı olarak atanmıştır.
Davacı tarafından, (A) grubu polis amiri statüsünde değerlendirilmesi ve rütbe ile kıdem tarihinin düzeltilmesi istemiyle 27/01/2010 tarihinde yaptığı başvurunun reddedilmesi üzerine, anılan işlemin iptali istemiyle açılan davada, ... İdare Mahkemesinin E:…, K:… sayılı kararıyla, dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesi ile dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Anılan kararın İçişleri Bakanlığı tarafından temyiz edilmesi üzerine, Danıştay Onikinci Dairesinin 07/02/2011 günlü, E:2010/8752, K:2011/487 sayılı kararıyla; davacının (A) grubu polis amirliğine alınmamasına ilişkin dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmamakla birlikte, Anayasa Mahkemesi'nin 0702/2008 günlü, E:2005/38 K:2008/53 sayılı kararından sonra başvuruda bulunulduğu dikkate alınarak, (A) grubu polis amirliğinin başvuruda bulunduğu 27/01/2010 tarihinden sonrası için geçerli olduğu açıklaması eklenerek onandığı ve kesinleştiği görülmüştür.
Davacı tarafından, Komiser Yardımcılığı Kursunu bitirdiği 2001 yılından itibaren (A) grubu polis amiri olarak sayılması için yaptığı başvurunun reddine ilişkin … günlü, … sayılı işlemin iptali istemiyle temyizen incelenmekte olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

İLGİLİ MEVZUAT :
01/10/2011 tarihinde yürürlüğe giren 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun dava şartlarını düzenleyen 114. maddesinin 1. fıkrasının (i) bendinde, "Aynı davanın, daha önceden kesin hükme bağlanmamış olması" hükmüne yer verilmek suretiyle "kesin hüküm" doğrudan dava açma şartları arasında sayılmış, 115. maddesinde, mahkemenin dava şartı noksanlığını tespit etmesi halinde davayı usulden reddedeceği kurala bağlanmış; 303. maddesinin 1. fıkrasında ise "Bir davaya ait şekli anlamda kesinleşmiş olan hükmün, diğer bir davada maddi anlamda kesin hüküm oluşturabilmesi için, her iki davanın taraflarının, dava sebeplerinin ve ilk davanın hüküm fıkrası ile ikinci davaya ait talep sonucunun aynı olması gerekir" hükmüne yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
Bir yargı kararı, yasalarda belirlenen usullere uygun olarak verildikten, itiraz ya da yasa yollarından geçerek veya bunlara ilişkin başvuru süreleri sona ererek kesinleştikten sonra değişmez bir nitelik kazanır. Yargı kararlarının bu değişmezlik kuvvet ve niteliğine “kesin hüküm” denilmektedir. [TELLİ S. Tekin, “İdari Yargıda Kesin Hüküm”, İdare Hukuku ve İdari Yargı ile İlgili İncelemeler I, Ankara 1976, s. 103]. Yargı yerlerinin bu şekilde verdiği kararlar kesin hüküm halini alınca, hukuksal gerçek olarak kabul edilir. Kararı veren mahkeme de dahil olmak üzere hiçbir merci kural olarak (yargılamanın yenilenmesi hariç) bu karara dokunamaz. Bu durum hukuki barışın ve yargıya güvenin amaçlanmasının bir sonucudur. Kesin hükümler, yargılamanın iadesi yoluyla ortadan kaldırılmadıkça tarafları bakımından varlığını ve hukuki sonuçlarını muhafaza eder. Bu yön kamu düzenine taalluk edip resen dikkate alınması gereken bir husustur. [GÖZÜBÜYÜK A. Şeref/TAN Turgut, İdare Hukuku C. II, İdari Yargılama Hukuku, Ankara 1999, s. 1082].
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nda "kesin hüküm" müessesesi düzenlenmemiş ve Kanun'un 31. maddesinde, Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu ve onun yerine çıkarılan Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun ilgili maddelerine atıfta bulunulmamış olmakla birlikte, bir davaya ait şekli anlamda kesinleşmiş olan hükme karşın tarafları, konusu ve sebepleri aynı olan ikinci bir dava açılmış olması durumunda bu davanın kesin hüküm nedeniyle incelenmeksizin reddine karar verilmesi gerekmektedir.
Bakılan uyuşmazlıkta, davacının, (A) grubu polis amiri statüsünde değerlendirilmesi ve rütbe ile kıdem tarihinin düzeltilmesi istemiyle 27/01/2010 tarihinde yaptığı başvurunun reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle açtığı davada ... İdare Mahkemesinin E:…, K:… sayılı kararın temyiz incelemesinden geçtikten sonra kesinleştiği, anılan kararın kesinleşmesinden sonra davacının aynı istemle yaptığı başvurunun reddedilmesi üzerine bakılan davayı açtığı görülmektedir.
Bu durumda, davacının (A) grubu polis amiri statüsünü, ilk davasına esas olan davalı idareye başvuru tarihi (27/01/2010) itibarıyla kazandığı konusundaki yargı kararı kesinleşmiştir.
Bu nedenle, davanın kesin hüküm nedeniyle incelenmeksizin reddi gerekirken, işin esasının incelenerek dava konusu işlemin iptali yolunda verilen İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.
Nitekim Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 22/04/2015 günlü, E:2014/2294, K:2015/1553 sayılı; 02/03/2017 günlü, E:2014/5281, K:2017/959 sayılı; 02/03/2017 günlü, E:2016/3073, K:2017/960 sayılı; 02/03/2017 günlü, E:2016/1127, K:2017/961 sayılı; 02/03/2017 günlü, E:2016/1131, K:2017/962 sayılı; 02/03/2017 günlü, E:2016/2827, K:2017/963 sayılı kararları da bu yöndedir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVALI İDARENİN TEMYİZ İSTEMİNİN KABULÜNE,
2. … İdare Mahkemesince verilen … günlü, E:…, K:… sayılı kararın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun temyize konu kararın verildiği tarih itibarıyla yürürlükte olan haliyle 49. maddesinin 1/b fıkrası uyarınca BOZULMASINA,
3. Aynı maddenin 3622 sayılı Yasa ile değişik 3. fıkrası uyarınca, yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın adı geçen İdare Mahkemesi'ne gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Yasa'nın (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren onbeş (15) gün içinde Danıştayda karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 26/10/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.