Mahkemesi : Bursa 3. İş Mahkemesi
Tarihi : 12.02.2014
No : 2011/308-2014/46

Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
Mahkeme, ilamında belirtilen gerekçelerle davanın kısmen kabulüne karar vermiştir
Hükmün, davacı ve davalılar vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Dava mülga 506 sayılı Kanun’un 79. maddesi hükmü uyarınca açılmış hizmet tespiti davasıdır. Anılan Kanunun 6. maddesinde ifade edildiği üzere, “sigortalı olmak hak ve yükümünden kaçınılamaz ve vazgeçilemez.” Anayasal haklar arasında yer alan sosyal güvenliğin yaşama geçirilmesindeki etkisi gözetildiğinde, sigortalı konumunda geçen çalışma sürelerinin saptanmasına ilişkin davalar, kamu düzenine ilişkin olduğundan, özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi zorunludur. Bu bağlamda, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip, gerek görüldüğünde re’sen araştırma yapılarak kanıt toplanabileceği de göz önünde bulundurulmalıdır
506 sayılı Kanunun 4. maddesinde, “sigortalıları çalıştıran gerçek ve tüzel kişiler” işveren olarak tanımlanmıştır. ”Çalıştıran” olgusu, tespiti istenen sürelere ilişkin hizmet akdinin tarafı konumunda olan ve hizmet akdini düzenleyen “işvereni” ifade etmektedir. Hizmet tespitine yönelik davalarda, çalışma ilişkisinin nitelik ve süresinin belirlenmesinde, bu yöndeki işyeri bilgi ve belgelerine ulaşılmada, kısacası, davanın sübutu ve verilen kararın infazı açısından, işverenin kim olduğunun bilinmesinde yasal zorunluluk vardır. Bu nedenle, sigortalının taraf olduğu hizmet akdinin hangi işverenler tarafından düzenlenmiş olduğu tespit edilip, hizmet tespitine yönelik davanın, anılan Yasanın 79/10. maddesine göre, sigortalıyı fiilen çalıştıran işverenlere yöneltilmesi gerekir.
Davacı, 1984-2008 tarihleri arasında davalı işverenler nezdinde geçen çalışmalarının gerçek ücretin de belirlenmesi suretiyle tespitini istemiştir. Dosyanın tetkikinde, davacının, davalı E.. G.. yanında, 01.01.1987-09.03.2008 tarihler arasında bildirimleri bulunmaktadır. Davalı Ercan tarafından, diğer davalı F. Mehmet"e 25.12.1992 ve 18.10.2001 tarihlerinde verilmiş vekaletnameler mevcuttur. Mahkemece, davanın kısmen kabulü ile, davacı tarafın prime esas kazancın eksik bildirildiği yönündeki ücret tespiti taleplerinin reddine, davacının, 15.10.1984 -31.12.1986 tarihleri arasında davalı E.. G.. adına tescilli 83417.16 işyeri sicil numaralı ancak davalı F.. Ş.."in de ortak olduğu kabul edilen işyerinde hizmet akdi ile fiilen çalıştığı, yine davacının, 01.01.1987 tarihinden 09.08.2008 tarihine kadar olan dönemde davalı E.. G.. adına tescilli 83417,16 ve 11021727 işyeri sicil numaralı ancak davalı F.. Ş.."in de ortak olduğu kabul edilen S.. S.."ya bildirilen günlerde her iki işverene bağlı olarak hizmet akdi ile çalıştığının tespitine dair hüküm tesis edilmiştir. Mahkemenin, 15.10.1984-31.12.1986 tarihler arasındaki hizmet tespiti ile tüm dava konusu dönem yönünden davalı F. M.. Ş..’in işveren olarak kabulü yönünde araştırma eksik incelemeye dayalıdır.
Mahkemece, yapılacak iş, davacının, kabul edilen 15.10.1984-31.12.1986 dönemde kesintisiz olarak davalı işyerinde çalışıp çalışmadığı noktasında, davacının çalışmasının gerçekliği, işin ve işyerinin kapsam ve niteliğiyle süresinin belirlenebilmesi amacıyla; davacının çalışmaları ile ilgili tüm belgeler davalı Kurumdan, puantaj kayıtları ve ücret tediye bordrolarının asılları işverenden getirtilmeli, iş bu belgelerden sigortalının imzasını içerenler yönünden imzanın davacıya aidiyeti davacı tarafından kabul edilenler ile inkar edilip de aidiyeti ehil bilirkişi incelemesiyle saptananlardan yine davacı tarafından hata-hile-ikrah durumu iddia ve ispat edilemeyenler bakımından, işbu yazılı belgelerin aksi eşdeğerde delillerle kanıtlanması için davacıya delilleri sorulmalı, dava konusu dönemde davacı ile birlikte çalışan ve işverenlerin bordrolarında kayıtlı kişiler ile, aynı yörede komşu veya benzeri işleri yapan başka işverenler ve bu işverenlerin çalıştırdığı bordrolara geçmiş kişiler saptanarak bilgi ve görgülerine başvurulmalı, bunun dışında sigortalının kayıtlarda gözükmeyen çalışmalarının hangi nedenlerle kayıtlara geçmediği ya da bildirim dışı kaldığı hususu gereğince araştırılmalı, tespiti istenen dönemde davalı işyerinde Kurum müfettişlerince inceleme yapılıp yapılmadığı sorulmalı, inceleme yapılmışsa belgeler getirtilmeli, yargılama sürecinde dinlenen tanık anlatımlarının değerlendirilmesinde, iş yerinin kapsamı, kapasitesi ve niteliği nazara alınmalı, ayrıca , davalı F. Mehmet’in dava konusu dönem yönünden işveren olup olmadığının tam olarak açıklığa kavuşturulması, buna ilişkin olarak davalı F. Mehmet’e diğer davalı tarafından verilmiş başka vekaletname olup olmadığı, davalının vergi kayıtları, işyeri ile bağlantısını ortaya koyan, yazılı belge, evrak

bulunup bulunmadığı irdelenmeli, davalı F. M.. tarafından, Her-İş Ser.Tur.San.A.Ş."de çalıştığı iddiası karşısında, bu iş yeri ile bağlantısı tam olarak belirlenmeli, gerekirse söz konusu işyerinden davalının çalıştığına ilişkin tüm belgeler getirtilmeli, böylece bu konuda gerekli tüm soruşturma yapılarak uyuşmazlık konusu husus, hiçbir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak biçimde çözümlenip; deliller hep birlikte değerlendirilip takdir edilerek varılacak sonuç uyarınca bir karar verilmelidir.
Mahkemenin, yukarıda açıklanan esaslar doğrultusunda araştırma yaparak elde edilecek sonuca göre karar vermesi gerekirken, eksik inceleme sonucu yazılı şekilde hüküm kurması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, davacı ve davalılar vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
S O N U Ç : Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davacı ve davalılardan F.. Ş.. ile E..G..a iadesine, 23.06.2014 gününde oybirliğiyle karar verildi.