Danıştay 2. Daire 2021/2220 Esas 2021/3772 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İKİNCİ DAİRE
Esas No : 2021/2220
Karar No : 2021/3772

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Genel Müdürlüğü

VEKİLİ : Av. ...

KARŞI TARAF (DAVACI) : …

VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesince verilen … günlü, E:…, K:… sayılı kararın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava Konusu İstem : 30/06/1999 dönemi Komiser Yardımcılığı kursu mezunu olarak, 4638 sayılı Kanun'un yürürlüğe girdiği 21/04/2001 tarihinde devam ettiği 4 yıllık yükseköğrenimini tamamlayan ve Anayasa Mahkemesinin E:2010/106, K:2011/55 sayılı kararı ile ... İdare Mahkemesinin … günlü, E:…, K:… sayılı iptal kararı uyarınca davaya esas başvuru tarihi itibarıyla (A) grubu statüye geçirilen davacı, 4 yıllık yükseköğrenimden mezun olduğu 04/06/2001 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere (A) grubu statüye geçirilmesi ve rütbe, kıdem ve terfi geçerlik tarihlerinin buna göre düzenlenmesi yönündeki … günlü, … sayılı başvurusunun reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle dava açmıştır.
... İdare Mahkemesinin … günlü, E:…, K:… sayılı kararı ile davanın reddine karar verilmiş, bu karar Danıştay (Kapatılan) Onaltıncı Dairesinin 28/04/2015 günlü, E:2015/9542, K: 2015/2083 sayılı kararıyla bozulmuş; karar düzeltme isteminin de Danıştay Beşinci Dairesinin 10/11/2016 günlü, E:2016/23180, K:2016/5946 sayılı kararıyla reddine karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti: ... İdare Mahkemesinin, Danıştay (Kapatılan) Onaltıncı Dairesinin 28/04/2015 günlü, E:2015/9542, K: 2015/2083 sayılı bozma kararına uyularak verilen temyize konu kararıyla; davacının 4638 sayılı Yasa'nın yürürlüğe girdiği 21/04/2001 tarihinde devam ettiği dört yıllık yükseköğretim kurumundaki öğrenimini tamamladığı tarihten itibaren (A) grubu polis amiri statüsünde değerlendirilmesi hukuki güvenlik ilkesinin bir gereği olduğundan, (A) grubu polis amirliğine geçirildiği tarihin 4 yıllık yükseköğretimi bitirdiği tarih olan 04/06/2001 tarihi olarak düzeltilmesi istemiyle davacının yaptığı başvurunun reddine ilişkin davalı idarenin … günlü, … sayılı dava konusu işlemde hukuka uyarlılık bulunma gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, işlemlerin tesis edildikleri tarihte yürürlükte bulunan yasal düzenlemelere göre değerlendirilmesi gerektiği, 04/06/2001 tarihinde dört yıllık yükseköğrenimden mezun olan davacı hakkında tesis edilen işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan mevzuata uygun olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN CEVABI : Temyiz isteminin reddi gerektiği yolundadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …

DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İkinci Dairesince; Danıştay Beşinci Dairesi tarafından, Danıştay Başkanlık Kurulunun 18/12/2020 günlü, K:2020/62 sayılı kararının "Ortak Hükümler" kısmının 6. fıkrası uyarınca, ayrıca bir gönderme kararı verilmeksizin Dairemize iletilen dosyada, dosyanın tekemmül ettiği anlaşıldığından davalı idarenin yürütmenin durdurulması istemi hakkında karar verilmeksizin, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Davacının 30/06/1999 tarihinde Komiser Yardımcılığı kursunu bitirdiği ve (B) grubu komiser yardımcısı olarak atandığı, devam ettiği dört yıllık yükseköğretim kurumundaki öğrenimini 04/10/2001 tarihinde bitirdiği; bunun üzerine (A) grubu polis amiri statüsünde değerlendirilmesi ve rütbe ile kıdem tarihinin düzeltilmesi istemiyle 11/04/2008 tarihinde davalı idareye yaptığı başvurunun reddi üzerine; anılan işlemin iptali istemiyle açılan davada; Danıştay Onikinci Dairesinin 16/11/2011 günlü, E:2009/5351, K:2011/5935 bozma kararına uyularak ... İdare Mahkemesince verilen … günlü, E:…; K:… sayılı kararıyla, dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesi ile, davacının davalı idareye başvuru tarihinden itibaren (A) grubu sayılması gerektiği gerekçesi da eklenerek dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Anılan karar, davalı idare tarafından temyiz edilmesi üzerine, Danıştay Onikinci Dairesince verilen 27/06/2013 günlü, E:2012/12502, K:2013/5865 sayılı kararla onanmış; davalı idarenin karar düzeltme başvurusu da Danıştay Onikinci Dairesinin 20/12/2013 günlü, E:2013/10528, K:2013/11861 sayılı kararıyla reddedilmiştir.
Davacı tarafından, yükseköğrenimini bitirdiği 04/06/2001 tarihinden itibaren (A) grubu polis amiri olarak sayılması için yaptığı başvurunun reddine ilişkin 27/02/2013 günlü, 47419 sayılı işlemin iptali istemiyle temyizen incelenmekte olan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT :
01/10/2011 tarihinde yürürlüğe giren 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun dava şartlarını düzenleyen 114. maddesinin 1. fıkrasının (i) bendinde, "Aynı davanın, daha önceden kesin hükme bağlanmamış olması" hükmüne yer verilmek suretiyle "kesin hüküm" doğrudan dava açma şartları arasında sayılmış, 115. maddesinde, mahkemenin dava şartı noksanlığını tespit etmesi halinde davayı usulden reddedeceği kurala bağlanmış; 303. maddesinin 1. fıkrasında ise "Bir davaya ait şekli anlamda kesinleşmiş olan hükmün, diğer bir davada maddi anlamda kesin hüküm oluşturabilmesi için, her iki davanın taraflarının, dava sebeplerinin ve ilk davanın hüküm fıkrası ile ikinci davaya ait talep sonucunun aynı olması gerekir" hükmüne yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Bir yargı kararı, yasalarda belirlenen usullere uygun olarak verildikten, itiraz ya da yasa yollarından geçerek veya bunlara ilişkin başvuru süreleri sona ererek kesinleştikten sonra değişmez bir nitelik kazanır. Yargı kararlarının bu değişmezlik kuvvet ve niteliğine “kesin hüküm” denilmektedir. [TELLİ S. Tekin, “İdari Yargıda Kesin Hüküm”, İdare Hukuku ve İdari Yargı ile İlgili İncelemeler I, Ankara 1976, s. 103]. Yargı yerlerinin bu şekilde verdiği kararlar kesin hüküm halini alınca, hukuksal gerçek olarak kabul edilir. Kararı veren mahkeme de dahil olmak üzere hiçbir merci kural olarak (yargılamanın yenilenmesi hariç) bu karara dokunamaz. Bu durum hukuki barışın ve yargıya güvenin amaçlanmasının bir sonucudur. Kesin hükümler, yargılamanın iadesi yoluyla ortadan kaldırılmadıkça tarafları bakımından varlığını ve hukuki sonuçlarını muhafaza eder. Bu yön kamu düzenine taalluk edip resen dikkate alınması gereken bir husustur. [GÖZÜBÜYÜK A. Şeref/TAN Turgut, İdare Hukuku C. II, İdari Yargılama Hukuku, Ankara 1999, s. 1082].
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nda "kesin hüküm" müessesesi düzenlenmemiş ve Kanun'un 31. maddesinde, Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu ve onun yerine çıkarılan Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun ilgili maddelerine atıfta bulunulmamış olmakla birlikte, bir davaya ait şekli anlamda kesinleşmiş olan hükme karşın tarafları, konusu ve sebepleri aynı olan ikinci bir dava açılmış olması durumunda bu davanın kesin hüküm nedeniyle incelenmeksizin reddine karar verilmesi gerekmektedir.
Bakılan uyuşmazlıkta, davacının, (A) grubu polis amiri statüsünde değerlendirilmesi ve rütbe ile kıdem tarihinin düzeltilmesi istemiyle 11/04/2008 tarihinde yaptığı başvurunun reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle açtığı davada .... İdare Mahkemesinin … günlü, E:…, K:… sayılı kararın temyiz ve karar düzeltme incelemesinden geçtikten sonra kesinleştiği, anılan kararın kesinleşmesinden sonra davacının aynı istemle yaptığı başvurunun reddedilmesi üzerine bakılan davayı açtığı görülmektedir.
Bu durumda, davacının (A) grubu polis amiri statüsünü, ilk davasına esas olan davalı idareye başvuru tarihi (11/04/2008) itibarıyla kazandığı konusundaki yargı kararı kesinleşmiştir.
Bu nedenle, davanın kesin hüküm nedeniyle incelenmeksizin reddi gerekirken, işin esasının incelenerek dava konusu işlemin iptali yolunda verilen İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.
Nitekim Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 22/04/2015 günlü, E:2014/2294, K:2015/1553 sayılı; 02/03/2017 günlü, E:2014/5281, K:2017/959 sayılı; 02/03/2017 günlü, E:2016/3073, K:2017/960 sayılı; 02/03/2017 günlü, E:2016/1127, K:2017/961 sayılı; 02/03/2017 günlü, E:2016/1131, K:2017/962 sayılı; 02/03/2017 günlü, E:2016/2827, K:2017/963 sayılı kararları da bu yöndedir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVALI İDARENİN TEMYİZ İSTEMİNİN KABULÜNE;
2. ... İdare Mahkemesince verilen … günlü, E:…, K:… sayılı kararın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun temyize konu kararın verildiği tarih itibarıyla yürürlükte olan haliyle 49. maddesinin 1/b fıkrası uyarınca BOZULMASINA;
3. 2577 sayılı Kanun'un 49. maddesinin 3622 sayılı Kanun ile değişik 3. fıkrası uyarınca ve yukarıda belirtilen hususlar da gözetilerek yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Yasa'nın (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren onbeş (15) gün içinde Danıştay'da karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 26/10/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.