Danıştay 2. Daire 2021/11226 Esas 2021/3798 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İKİNCİ DAİRE
Esas No : 2021/11226
Karar No : 2021/3798


TEMYİZ EDEN (DAVALI) : …Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : …İdare Mahkemesince verilen …günlü, E:…, K:…sayılı kararın, dilekçede yazılı nedenlerle, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması isteminden ibarettir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava Konusu İstem : Dava; mülkiyeti davalı idareye ait Balıkesir ili, Ayvalık ilçesi, …Mahallesi, …Adası, …Sokak Geçidi, No:…adresindeki trafo binası yanında marangoz atölyesi olarak kiralanan taşınmazın tahliye edilmesine Ayvalık Kaymakamlığından istenmesine ilişkin Ayvalık Belediye Başkanlığının …günlü, …sayılı işleminin iptali istemiyle açılmıştır.

İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti : …İdare Mahkemesinin temyize konu kararıyla; uyuşmazlık konusu olayda, Ayvalık Belediye Encümeninin 14/01/1983 günlü kararı ile, trafo binası yanındaki taşınmazın 80 m²'lik kısmının marangoz atölyesi yapılmak üzere …'e -süre kaydı konulmaksızın- tahsisen verilmesine, ayda 3.000,00 TL'sı ecrimisil ücreti alınmasına karar verildiği, Ayvalık Belediye Encümeninin 14/01/1983 günlü kararı irdelendiğinde, 5393 sayılı Kanun hükümleri uyarınca, belediyelerin tasarrufunda bulunan taşınmazların 2886 sayılı Kanun hükümleri uyarınca ihaleye çıkılmak suretiyle kiraya verilebileceği ya da belli şartlar dahilinde tahsis edilebileceği hususları gözönünde bulundurulduğunda, uyuşmazlıkta olduğu gibi belediyelerce taşınmazlarının işgaliye olarak aylık kira bedeli karşılığında kişilere verilmesinin mümkün olmadığı, bu haliyle de 14/01/1983 günlü işleminin hukuka aykırı olduğunda duraksama bulunmadığı, ancak anılan encümen kararının idari yönden kesinleşerek hukuki geçerlilik kazandığının kabulünün gerektiği, öte yandan anılan encümen kararının; ihaleye çıkılmaksızın bir taşınmazın isteklisine doğrudan verilmesi nedeniyle bir yönüyle "tahsis"; bu taşınmaz için aylık işgaliye bedeli istenilmesi ve kararda işgaliyenin ne zaman sona ereceğinin belirtilmemesi yönleriyle de "süresiz kiralama" niteliklerini haiz olduğu sonucuna varıldığı, bu durumda, tahsis ve/veya süresiz kiralama işlemi niteliğinde olan 14/01/1983 günlü encümen kararının, 5393 sayılı Kanun hükümleri uyarınca, taşınmazın tahsisine ya da üç yıldan fazla kiralanması işlemlerinin -yetki ve usulde paralellik ilkesi uyarınca- iptallerine yetkili olan Ayvalık Belediye Meclisi kararı ile iptal edilmesi gerekirken bu yönde bir kararın bulunmadığı, bu haliyle de davacı tarafından dava dosyasına ibraz edilen Ayvalık Belediye Encümeninin 14/01/1983 günlü kararı uyarınca halen taşınmazın davacıya tahsisli olması nedeniyle fuzuli şagil olarak nitelendirilemeyeceği anlaşılmakta olup, anılan taşınmazda fuzuli şagil olmayan davacının, 2886 sayılı Kanun'un 75. maddesi uyarınca tahliyesi yolunda alınan dava konusu işlemde hukuka ve mevzuata uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI :
Davalı idare tarafından; dava konusu işlemin icrai bir işlem olmaması nedeniyle iptal için dava açılamayacağı, dava konusu işlemin hukuka ve mevzuata uygun olarak tesis edildiğinden mahkeme kararının bozulması gerektiği ileri sürülmüştür.
KARŞI TARAFIN CEVABI : Cevap verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …

DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay İkinci Dairesince; Danıştay Onuncu Dairesi tarafından, Danıştay Başkanlık Kurulunun 18/12/2020 günlü, K:2020/62 sayılı kararının "Ortak Hükümler" kısmının 6. fıkrası uyarınca, ayrıca bir gönderme kararı verilmeksizin Dairemize iletilen dosyada işin gereği düşünüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Davacı tarafından kullanılan mülkiyeti davalı idareye ait Balıkesir ili, Ayvalık ilçesi, …Mahallesi, …Adası, …Sokak Geçidi, No:…adresindeki trafo binası yanındaki marangoz atölyesi olarak kiralanan taşınmazın tahliye edilmesinin Ayvalık Kaymakamlığından istenilmesine ilişkin Ayvalık Belediye Başkanlığının …günlü, …sayılı işleminin iptali istemiyle bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

İLGİLİ MEVZUAT:
2886 sayılı Kanun’un 75. maddesi ile Hazineye ait taşınmazların işgal edilmesi halinde tahliyesine ilişkin özel hükümler getirilmiş olup, fuzuli şagil durumunda olan kişilerin tahliyesine ilişkin olarak 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 75. maddesinin 4. fıkrasında, işgal edilen taşınmaz malın, idarenin talebi üzerine, bulunduğu yer mülkiye amirince en geç 15 gün içinde tahliye ettirilerek, idareye teslim edileceği hükmüne yer verilmiştir.
Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmeliğin 89. maddesinde de, kiraya verilen, irtifak hakkı kurulan veya kullanma izni verilen taşınmazlardan süresi dolduğu hâlde tahliye edilmeyen, sözleşmesi feshedilen veya herhangi bir sözleşmeye dayanmaksızın fuzuli olarak işgal edilen Hazine taşınmazlarının tahliyesinin; hasat sezonu, iş ve hizmetlerin mevsimlik faaliyet dönemi de dikkate alınarak defterdarlık veya malmüdürlüğünün talebi üzerine, bulunduğu yer mülki amirince en geç 15 gün içinde sağlanarak, taşınmazın İdarece görevlendirilecek memurlara boş olarak teslim edileceği kurala bağlanmıştır.
5393 sayılı Belediye Kanunu'nun 15. maddesinde 2886 sayılı Kanun'un 75. maddesi hükümlerinin belediye taşınmazları hakkında da uygulanacağı hüküm altına alınmıştır.
Anılan mevzuat hükümleri uyarınca, devletin özel mülkiyetinde veya hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmaz mallar ile belediyelere ait tanışmazların tahliyesinin gayrimenkullerin bulunduğu yer mülki amirince sağlanacağı açıktır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
2577 sayılı İdarî Yargılama Usûlü Kanunu'nun 2/1-a maddesinde, "idarî işlemlerin yetki, şekil, sebep, konu ve maksat unsurlarından biri yönünden hukuka aykırı olduğu iddiasıyla, menfaatleri ihlâl edilenler tarafından açılan iptal davaları" idarî dava türleri arasında sayılmış; 14/3-d maddesinde, idarî dava dilekçelerinin "İdarî davaya konu olacak kesin ve yürütülmesi gereken bir işlem olup olmadığı" yönünden inceleneceği, 15/1-b maddesinde ise, kesin ve yürütülmesi gerekli olmayan işlemlere kaşı açılan davaların reddedileceği hükme bağlanmıştır.
2577 sayılı Kanun'un 2. maddesinde tanımlanan iptal davalarına, kişilerin hukuksal durumlarında değişiklik meydana getiren etkili ve yürütülmesi zorunlu idari işlemler konu edilir. Kesin ve yürütülmesi zorunlu olan işlemler ise; idarelerin kamu gücüne dayanarak tek yanlı irade beyanıyla tesis ettikleri, hukuk düzeninde değişiklik yapan, başka bir ifadeyle ilgililerin hukukunu etkileyen işlemlerdir.

Dava dosyasının incelenmesinden, davacı tarafından kullanılan mülkiyeti davalı Belediyeye ait olan Balıkesir ili, Ayvalık ilçesi, …Mahallesi, …Adası, …Sokak Geçidi, No:…adresindeki taşınmazın, tahliyesinin sağlanmasının Kaymakamlıktan istenilmesi üzerine bakılan davanın açıldığı anlaşılmıştır.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2. maddesinde tanımlanan iptal davalarına, idarenin tek yanlı irade beyanıyla, kişilerin hukuksal durumlarında değişiklik meydana getiren etkili ve yürütülmesi zorunlu idari işlemler konu edilir.

Kesin ve yürütülmesi zorunlu olan ve idari davaya konu edilebilecek işlemler; idarelerin kamu gücüne dayanarak, tek yanlı irade beyanıyla tesis ettikleri, hukuk düzeninde değişiklik yapan, başka bir ifadeyle ilgililerin hukukunu etkileyen işlemlerdir.
Uyuşmazlık konusu olayda, yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerine göre, 2886 sayılı Kanun'un 75. maddesi kapsamında gerçekleştirilecek olan tahliye işlemlerinin, ilgili idarenin talebi üzerine, münhasıran taşınmazın bulunduğu yerin mülki amirince sağlanabileceği, davalı idarece, taşınmazın 2886 sayılı Kanun'un 75. maddesi uyarınca mülki idare amirliğinden tahliyesinin istenmesine karşın, yetkili mülki amirce henüz tahliyeye ilişkin nihai bir karar verilmediği aşamada, davacı yönünden hukuki etki doğurmadığı göz önüne alındığında, dava konusu işlemin tek başına idari davaya konu olabilecek kesin ve yürütülmesi zorunlu bir işlem olmadığı görülmekte olup, davanın incelenmeksizin reddine karar verilmesi gerekirken dava konusu işlemin iptali yolunda verilen mahkeme kararında hukuki isabet görülmemiştir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVALI İDARENİN TEMYİZ İSTEMİNİN KABULÜNE,
2. …İdare Mahkemesince verilen …günlü, E:…, K:…sayılı kararın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun temyize konu kararın verildiği tarih itibarıyla yürürlükte olan haliyle 49. maddesinin 1/b fıkrası uyarınca BOZULMASINA,
3. Aynı maddenin 3622 sayılı Yasa ile değişik 3. fıkrası uyarınca, yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın adı geçen İdare Mahkemesi'ne gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Yasa'nın (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren onbeş (15) gün içinde Danıştay'da karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 27/10/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.