Davalı                           : PTT Genel Müdürlüğü

 OLAY: Davacı ikametgahında kullandığı telefon için, telefon idaresi tara­fından gönderilen faturada 4.920.000 lira borç gösterildiğini, bu tutarda konuşma yapmasının mümkün bulunmadığını, idareden faturanın dökümünü istemesine kar­şın, santralın özelliği nedeniyle, bunun tespitinin mümkün olmadığını bildirdiklerini ileri sürerek, PTT idaresinin 3110003866 sayılı faturasının iptali istemiyle 11.1.1994 tarihinde idari yargı yerinde dava aç­mıştır.

Kayseri İdare Mahkemesi: 13.1.1994 gün ve 53-23 sayıyla; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Yasası’nın 2/1-a maddesinde iptal davalarının sayıldığı, bu davalara konu olabilecek idari işlemlerin kamu gücüne dayalı, kamu alanında tesis edilen olumsuz işlemler olduğu, bunların çözümünün idari yargının görevine gir­diği, ancak telefon tesislerinden yararlanma konu­sunda idare ile ilgililer arasında özel hukuk hükümlerine göre abonman sözleşmesi düzenlendiği, bu ilişkiden doğan anlaşmazlıkların özel hukuk alanını ilgilendirmesi nedeniyle davanın adlî yargının görevine girdiği ge­rekçesiyle görevsizlik kararı vermiş karar temyiz edilmeksizin kesinleşmiş­tir.

Davacı, aynı istekle 7.2.1994 tarihinde adlî yargı yerine başvurarak faturanın iptalini ve fazladan ödemiş olduğu, 1.000.000 liranın iadesini is­temiştir.

Yahyalı Asliye Hukuk Mahkemesi; 28.6.1994 gün ve 38-81 sayıyla; Dava­nın bir idari hizmetle ilgili olarak kusurlu eylemden kaynaklandığı ge­rekçesiyle davanın idare mahkemesinin görevine girdiği sonucuna vararak daha önce idare mahkemesince görevsizlik kararı verildiğinden, 2247 sayılı Yasa’nın 19. maddesi uyarınca görevli yargı yerinin belirlenmesi istemiyle Uyuşmazlık Mahkemesi’ne başvurulmasına karar vermiş, 94/38 sayılı dosya Asliye Hukuk Mahkemesinin 11.7.1994 gün ve 38-81 sayılı yazıları ekinde Uyuşmazlık Mahkemesine gönderil­miştir.

İnceleme ve Gerekçe: Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümü, Sel­çuk Tüzün’ün Başkanlığında, Dr. Ekrem Serim, Nursel Aymakoğlu, Zafer Kantarcıoğlu, İrfan Erdinç, Osman Şimşek ve M. Hayri Öztan’ın katılmaları ile yaptığı 14.11.1994 günlü toplantıda, Raportör-Hâkim Ayten Anıl’ın raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; toplantıya, Yargıtay Cumhuriyet Baş­savcısı yerine katılan Savcı İsmet Gökalp ile Danıştay Başsavcısı yerine katılan Savcı M. İlhan Dinç’in adlî yargı yerinin görevli olduğu yolundaki yazılı düşünceleri doğrultusundaki sözlü açıklamaları da alındıktan sonra gereği görüşülüp düşünüldü:

Dava, telefon faturasının iptali istemiyle açılmıştır.

PTT işletmesi 8.6.1994 gün ve 233 sayılı Kanun Hükmünde Karar­name ile iktisadi alanda ticari esaslara göre faaliyet göstermek üzere kurul­muş bir kamu ikti­sadi teşebbüsüdür.

Kararnamenin “teşebbüslerin niteliği” başlıklı 4. maddesinde, “tüzel kişiliğe sahip teşebbüslerin bu Kanun Hükmünde Kararname ile saklı tutulan hususlar dı­şında özel hukuk hükümlerine tabi oldukları” belirtilmiş, aynı hüküm ana statüde de yer almıştır.

Posta, telgraf ve telefon hizmetlerini ifa etmek amacı ile teşkil olunan kuru­luşun faaliyet konuları, tekel olarak verilenler ve tekel dışı olarak veri­lenler şek­linde belirlenmiş, telefon ve her türlü haberleşme tesislerini kur­mak ve işletmek PTT kurumunun tekelinde bulunan faaliyetleri arasında gösterilmiş bulunmaktadır.

233 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 35. maddesinde: “Teşeb­büs mü­essese ve bağlı ortaklıklar, işletmelerinde üretilen mal ve hizmet fi­yatlarını tespitte serbesttirler.” denilmektedir.

Bu durumda kamu kurumu olan PTT işletmesinin, kamu hizmetinin karşılığı olarak ürettiği mal ve hizmetlerin fiyatını günün ekonomik koşulla­rına göre tespit etme yetkisi bulunmaktadır. İdare ürettiği hizmeti sözleşme yapmak suretiyle abo­nelerine satmaktadır. Hizmetin karşılığı tarifeye ve abonman sözleşmesine dayalı olarak tahsil edilmektedir. Bu ise idareyle kişi arasında özel hukuk alanında alacak-borç ilişkisinin varlığını göstermekte­dir. Bu sözleşmeler, görülecek hizmetin tekel niteliği ve çok kimseye götü­rülme zorunluluğundan dolayı tip sözleşmeler biçi­minde de olsa kişinin bu sözleşmeye katılımı nedeniyle özel hukuk sözleşmesi nite­liği taşımaktadır.

Bu hizmetin karşılığını teşkil eden ücretin ödenmemesi halinde tahsi­latın 6183 sayılı Yasa hükümlerine göre değil, özel hukuk kurallarına göre takip edile­ceği gerçeği de ilişkinin özel hukuku ilgilendirdiğini göstermek­tedir.

Bu itibarla telefon idaresinin yaptığı tarifeye dayanılarak istenilen konuşma bedelinin haklı veya haksız olduğunun tayini adlî yargı yerinin görevine girdiğinden Yahyalı Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 2247 sayılı Ya­sanın 19. maddesi uyarınca yaptığı başvurusunun reddine karar verilmesi gerekmektedir.

SONUÇ: Anlaşmazlığın, niteliğine göre davanın adlî yargı yerinde görül­mesi gerektiğine, bu nedenle Yahyalı Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 2247 sayılı Yasa’nın 19. maddesi uyarınca vaki 28.6.1994 günlü, 38-81 sa­yılı başvurusunun reddine 14.11.1994 gününde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.