19. Hukuk Dairesi 2016/11559 E. , 2017/4009 K.
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Ticaret Mahkemesi
Taraflar arasındaki itirazın iptali davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kısmen kabulüne / kısmen reddine yönelik olarak verilen kararın süresi içinde taraf vekillerince temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.
- K A R A R -
Davacı vekili, ... Petrol Ürünleri Tic. A.Ş ile davalıların murisi ... arasında 23/02/2005 tarihinde bayilik sözleşmesi ve bu sözleşmenin mütemmim cüzü niteliğindeki aynı tarihli protokol imzalandığını, ... Petrol Ürünleri Tic. A.Ş"nin şirket iç bölünmesi sonucu bayilik sözleşmesi ve protokolden doğan tüm hak, alacak ve yükümlülüklerinin müvekkili ... Akaryakıt Tic. A.Ş"ye devredildiğini, bayilik sözleşmesindeki protokol hükümlerinin ihlali halinde uğranacak zarar, cezai şart ve doğacak borçlara karşı teminat olmak üzere ..."un sahibi olduğu taşınmaz üzerine ipotek tesis edildiğini, bayilik sözleşmesi devam ederken ..."un 16/06/2008 tarihinde vefat ettiğini ve geriye mirasçıları olarak davalıların kaldığını, sözleşmenin başlangıcından ..."un vefat ettiği 16/06/2008 tarihine kadar geçen sürede ..."un yükümlülüklerini yerine getirmediğini ve bir kısım borçlarını da ödemediğini, alacağın tahsili için ... . İcra Müdürlüğü"nün 2009/5395 sayılı dosyası üzerinden ipoteğin paraya çevrilmesi yoluyla icra takibi yapıldığını, davalıların borca itiraz ettiklerini, taraflar arasında imzalanan protokolün 8. maddesi gereğince eksik akaryakıt alındığını, protokolün 8 maddesine göre davalıların 65.000 USD eksik alım tazminatı ödemek zorunda olduklarını, ayrıca bayilik sözleşmesinin başlangıcından ..."un vefat ettiği tarihe kadar 230.646,77.-TL ödenmemiş cari hesap alacağı bulunduğunu belirterek, davalıların itirazlarının 65.000 USD eksik alım tazminatı ve 230.646,77.-TL cari hesap alacağı yönünden iptali ile takibin devamına, lehlerine %40 tazminat ödemesini talep ve dava etmiştir.
Davalılar vekili, müvekkillerinin murisi ... tarafından imzalanan 23/02/2005 tarihli Akaryakıt Bayilik Sözleşmesi ve bu sözleşmenin mütemmim cüzü niteliğinde olan 23/02/2005 tarihli protokolden kaynaklı dava edildiği şekilde bir borçlarının şu an olmadığını, ..."a ait olan şirketin bir aile şirketi olduğunu ve ... Oğulları .... Şti. ... ve Ortakları ismini taşıdığını, 23/02/2005 tarihinde yapılan sözleşme gereğince yükümlülüklerin ... ve Gurf akaryakıt ürünlerinin satılması olduğunu, bu ürünlerin ..."un şahıs ve aile şirketi olan ... Oğulları .... Şti -... ve Ortakları"na ait olan akaryakıt istasyonunda satılacağının kararlaştırıldığını, ..."un ortaklarının ise oğulları ... ve ... olduğunu, 23/02/2005 tarihli protokolün 9. maddesinde bayi olarak anılan ..."un istasyonda otogaz satışı için 01/12/2005 tarihinden itibaren ...nın anlaşmalı olduğu bir otogaz dağıtım şirketi ile anlaşma yapmayı kabul
ettiğini, daha sonra ... Petrol Ürünleri A.Ş ve ... LPG Dağıtım Tic. San A.Ş ve ... Oğulları .... Şti - ... ve ortakları arasında 01/12/2005 tarihli bir bayilik sözleşmesi imzalandığını, davacı tarafından aynı alacak nedeniyle ... . İcra Müdürlüğü"nün 2008/2808 E, 2008/2809 E, 2008/3922 ve 2008/3923 sayılı dosyalarından takip ve tahsilat yapıldığını, daha sonra açılan 2009/5395 sayılı ipoteğin paraya çevrilmesi yoluyla yapılan takipte tahsilde tekerrüre yol açmamak ibaresinin bulunmadığını, takibin mükerrer olduğunu, davacı şirketin alacaklarını ileri sürerek akaryakıt vermekten imtina ettiğinden talep edilen 65.000 USD eksik alım tazminatının talep edilmesinin mümkün olmadığını savunarak davanın reddine ve lehlerine % 40 tazminat ödenmesine karar verilmesini istemiştir.
Mahkemece, dosya kapsamı, toplanan deliller ve benimsenen bilirkişi raporları gereğince, dava dışı ... Petrol Ürünleri Tic. A.Ş ile davalıların murisi ... arasında 23/02/2005 tarihli akaryakıt bayilik sözleşmesi imzalandığı, sözleşmenin 16/06/2008 tarihinde ..."un vefatı nedeniyle sona erdiği, ..."un sözleşme gereği her yıl satmayı taahhüt ettiği miktarın altında ürün sattığı, buna rağmen davacının sözleşme süresince bayiye ürün vermeye devam ettiği, bu durumun taraflar arasındaki bayilik sözleşmesinin eki niteliğinde olan protokolün ceza-i şartı düzenleyen 8. maddesinin uygulanmayacağı konusunda bayide haklı bir güven oluşturduğu ve vefatına kadar ürün almaya devam ettiği, davacının sözleşmedeki cezai şart hakkından zımnen vazgeçtiği, vefat nedeniyle sözleşmenin sona ermesinden sonra mirasçılarından ceza-i şart talebinin dürüstlük kuralına aykırılık teşkil edeceği gerekçesiyle, davacının cezai şarta ilişkin davasının reddine; davalılar sözleşme ve cari hesap ilişkisini inkar etmeyip ödeme savunmasında bulunmalarına rağmen ödemeye ilişkin herhangi bir belge ibraz edemedikleri, ... . İcra Müdürlüğünün 2008/2808 E, 2008/3922, 2008/3923 sayılı dosyalarından yapılan bir tahsilat bulunmadığı, davalı tarafın 2005 yılına ait yasal defterlerinin bulunmadığı, 2006 yılına ait yasal defterlerden yevmiye defterinin içerisinde hiç kayıt yapılmadığı, envanter defterinin bulunmadığı, yine 2007 yılına ait yevmiye ve envanter defterinin içerisinde kayıt bulunmadığı, dolayısıyla defterlerin hiç bir delil kabiliyetlerinin olmadığı, davacı tarafın ticari defter ve belgeleri üzerinde yaptırılan bilirkişi incelemesi sonucu alınan rapora göre ise; davalıların murisi ..."un cari hesaptan kaynaklanan 230.647,10.- TL borcunun bulunduğu gerekçesiyle, taleple bağlı kalınarak davacının 230.646,77.-TL cari hesap alacağına ilişkin davasının kabulüne; davacı vekili kabul edilen cari hesap alacağı yönünden, davalılar vekili ise reddedilen cezai şart alacağı yönünden tazminat talebinde bulunmuş iseler de, mirasçılar aleyhine takip yapılıp, mirasçılar tarafından takibe itiraz edildiğinden, davalıların itirazlarında kötü niyetli oldukları davacı tarafça ispat edilemediğinden davacının kötü niyet tazminatının reddine; davacının cezai şart talebine ilişkin icra takibinde kötü niyetli olduğu davalılar tarafından ispat edilemediğinden davalıların reddedilen cezai şart yönünden tazminat taleplerinin reddine karar verilmiş, hüküm süresi içinde taraf vekillerince temyiz edilmiştir.
Dava, yıllık bazda ürün alım taahhüdüne aykırı davranmaktan doğan ceazi şart ve cari hesap alacaklarının tahsili için başlatılan icra takibine itirazın iptali istemine ilişkindir.
Davalılar murisi ... ile davacı şirket arasında 23.02.2005 tarihinde bayilik sözleşmesi ve protokol imzalanmış, protokolün 8. maddesinde yıllık ürün alım taahhüdünün olduğu, davalılar murisi ..."un 16.06.2008 tarihinde vefat ettiği dosyadaki belgelerden anlaşılmaktadır.
Bayilik sözleşmesi uyarınca ürün alım taahhüdünde bulunulması halinde, bir sonraki yıl ihtirazi kayıt koymadan ürün verilmesi halinde, dikey sözleşme uyarınca dağıtım şirketi, bayiden önceki yıllara ait cezai şart isteminde bulunamaz. Ancak son yıla ilişkin olarak cezai şart isteminde bulunabilir.
Mahkemece, bu yönde inceleme yapılarak, mirasçıların mirası reddetmedikleri sürece murisin hak ve borçlarının halefi olacağı gözetilerek sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken eksik inceleme sonucu yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiş, mahkeme kararının bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle hükmün BOZULMASINA, bozma kapsamına göre tarafların sair temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine yer olmadığına, peşin harcın istek halinde iadesine, 22/05/2017 gününde oybirliğiyle karar verildi.