MAHKEMESİ : İSTANBUL BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ 3. HUKUK DAİRESİ
İLK DERECE
MAHKEMESİ : BURSA 4. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ

Taraflar arasında ilk derece mahkemesinde görülen istirdat davasının reddine dair verilen karar hakkında bölge adliye mahkemesi tarafından yapılan istinaf incelemesi sonucunda; davacıların istinaf başvurusunun kabulü ile davanın kabulüne dair yeniden esas hakkında verilen kararın, süresi içinde davalı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosya içerisindeki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacılar; murislerine ait hissenin yer aldığı taşınmaza ilişkin açılan kamulaştırmasız el koymadan kaynaklanan tazminat davası sonucu, hükmedilen bedelin 1.032.858 TL"sinin tapu kaydında ... Vakfı şerhi bulunması nedeniyle davalı lehine taviz bedeli ödenmesine karar verildiğini, dava konusu ... Vakfının gayri sahih vakıf olduğu, taviz bedeline tabi olmadığını ileri sürerek; taviz bedeli ödemekle yükümlü ve borçlu olmadıklarının tespiti ile fazlaya ilişkin hakların saklı kalması kaydıyla, şimdilik 15,000 TL’nin yasal faiziyle birlikte davalıdan alınarak miras payları oranında davacılara ödenmesini talep etmişlerdir.
Davalı, şüyulandırma öncesi taşınmazda yer alan ... Vakfından mukataalı şerhinin yeni parsele aktarıldığını, taviz bedeli ödeme yükümlüğünün devam ettiğini, vakfiyede taşınmazın kaplıca ve civarına vakfedildiğinin açıkça yazılı olduğunu savunarak, davanın reddini istemiştir İlk derece mahkemesince; bilirkişi raporu doğrultusunda, taşınmazın mülk arazi niteliğinde bulunduğu, ilgili vakfın sahih vakıf olması nedeniyle taviz bedeli ödenmesi gerektiği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
İlk derece mahkemesi kararına karşı; davacılar tarafından istinaf yoluna başvurulmuştur.
Bölge adliye mahkemesince; alınan bilirkişi heyeti raporu ve emsal dosyadaki raporda dikkate alınarak, dava konusu taşınmazın miri arazi nevinden olup, taşınmazın dava konusu vakfa tahsisinin gayrisahih nitelikte olduğu, taşınmaz kaydı üzerindeki vakıf şerhinin terkininin taviz bedeline tabi olmadığı gerekçesiyle, davacılar vekillerinin istinaf taleplerinin kabulü ile ilk derece mahkemesi kararı kaldırılarak, davanın kabulü ile davacıların taviz bedeli ödemekle yükümlü ve borçlu olmadıklarının tespitine, 15.000 TL"nin 20/11/2014 tarihinden itibaren hesaplanacak yasal faizi ile birlikte veraset ilamında yer alan hisse oranları doğrultusunda davalıdan tahsiline, fazlaya dair haklarının saklı tutulmasına karar verilmiş; karar, davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
5737 sayılı Vakıflar Kanunu, 27/02/2008 tarihli Resmi Gazetede yayınlanmış ve aynı tarihte yürürlüğe girmiştir. Sözü edilen 5737 sayılı Vakıflar Kanununun 18.maddesi hükmünce; miri arazilerden mukataalı hayrata tahsis edilmeyenler ile aşar ve rüsumu vakfedilen taşınmazlar dışındaki, tapu kayıtlarında icareteyn ve ... vakıf şerhi bulunan gerçek ve tüzel kişilerin mülkiyetinde veya tasarrufundaki taşınmazlar taviz bedeline tabidir. Yasanın 3.maddesinde yapılan tanıma göre de, ... Vakıf; zemini vakıf üzerindeki yapı ve ağaçlar tasarruf edene ait olan ve kirası yıllık olarak alınan vakıf taşınmazlarını, icareteynli vakıf ise; değerine yakın peşin ücret ve ayrıca yıllık kira alınmak suretiyle süresiz olarak kiralanan vakıf taşınmazlarını ifade eder.
Davada; dosya üzerinden alınan bilirkişi heyeti raporunda, emsal karar hükme esas alınmış ise de somut uyuşmazlığın çözümü için ""... Vakfının"" mukataalı veya icareteynli vakıf olup olmadığının veya miri arazilerden mukataalı hayrata tahsis edilmeyenler ile aşar ve rüsumu vakfedilen taşınmazlardan bulunup bulunmadığının yöntemince araştırılması gerekir.
Vakfiye kapsamındaki her taşınmazın coğrafi konumu ve hukuki durumu farklı olacağından bu taşınmazların kadim köy, kasaba ya da şehir içindeki mülk topraklar içinde olup olmadığı keşfen ve uzman bilirkişiler marifetiyle saptanmalıdır. Nitekim; emsal dava dosyasında davaya konu olan taşınmaz başında keşif yapılmadığı, uzman bilirkişilerden bu doğrultuda rapor alınmadığı da anlaşılmaktadır.
Tüm bu açıklamalar ışığında; vakıf türünün belirlenmesi ve belirlenen vakıf türüne göre çekişmeli taşınmazlarda vakfın bir hakkının kalıp kalmadığının, taviz bedeli ödenip ödenmeyeceğinin hiçbir kuşkuya yer bırakmadan saptanması bu tür davalarda önem kazanmaktadır.
Buna göre; bölge adliye mahkemesince; davaya konu taşınmaza ait tapu kaydı ve vakfiye örneği ile birlikte aralarında üniversitelerin hukuk fakültesi medeni hukuk ana bilim dalında görev yapan öğretim üyelerininde yer aldığı konusunda uzman bilirkişi kurulu aracılığı ile mahallinde keşif yapılarak yukarıdaki ilkeleri kapsar biçimde rapor alınması sağlandıktan sonra sonucuna uygun bir hüküm kurulması gerekirken, eksik inceleme ile yazılı şekilde ile karar tesisi doğru görülmemiş, bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenle temyiz olunan bölge adliye mahkemesi kararının HMK"nın 371 inci maddesi uyarınca davalı yararına BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, HMK"nın 373 üncü maddesinin ikinci fıkrası uyarınca dosyanın kararı veren bölge adliye mahkemesine gönderilmesine, 21/04/2021 tarihinde oy birliği ile karar verildi.