MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ
DAVA TÜRÜ : TESCİL



Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen hükmün Yargıtay"ca incelenmesi istenilmekle; temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldı, inceleme raporu ve dosyadaki belgeler okundu, GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ:
Davacı ..., ... İlçesi Maksutuşağı Köyü çalışma alanında bulunan ve kadastro sırasında tescil harici bırakılan çekişmeli taşınmaz bölümünün, imar-ihya ve kazandırıcı zamanaşımı zilyetliğine dayanarak adına tapuya tescili istemiyle Hazine ve Maksutuşağı Köyü Tüzel Kişiliği aleyhine dava açmıştır. Yargılama sırasında 6360 sayılı Yasa uyarınca ... davaya dahil edilmiştir. Mahkemece yapılan yargılama sonunda davanın kabulüne, fen bilirkişi raporunda (A) harfi ile gösterilen 13.306,13 metrekare yüzölçümündeki çekişmeli taşınmaz bölümünün davacı ... adına tapuya tesciline karar verilmiş; hüküm, davalı Hazine vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Dava, kadastro sırasında tescil harici bırakılan çekişmeli taşınmaz bölümünün TMK"nın 713/1, 3402 sayılı Kadastro Kanunu’nun 14 ve 17. maddelerine dayalı olarak davacı adına tapuya tescili isteğine ilişkindir. TMK"nın 713/3. maddesi uyarınca bu nitelikteki davalarda husumetin yasal hasım konumundaki Hazine ve ilgili kamu tüzel kişiliğine yöneltilmesi zorunludur. Somut olayda dava, Hazine ile Maksutuşağı Köyü Tüzel Kişiliği aleyhine açılmış olup, yargılama sırasında yürürlüğe giren 6360 sayılı Yasa uyarınca ... davaya dahil edilmiş, ancak 6360 sayılı Kanun gereğince ilgili kamu tüzel kişisi olarak, davada yeralması gereken ... Büyükşehir Belediye Başkanlığı’nın da davaya dahil edilmesi gerektiği gözden kaçırılmıştır. Diğer taraftan, fen bilirkişi raporunda çekişmeli taşınmazın krokide kırmızı çizgiyle gösterilen 3.669,81 metrekarelik bölümünden iki adet enerji nakil hattı geçirildiği ve bu kısım üzerinde emniyet alanı bulunduğu belirtilmesine rağmen, enerji nakil hattından sorumlu kurum tespit edilip, ilgili kamu tüzel kişiliği olarak davaya dahil edilmemiştir. Bu nedenle taraf teşkilinin sağlandığından söz edilemez. Taraf teşkilinin sağlanması dava şartlarından olup, yargılamanın her aşamasında re’sen gözetilmesi gerekir. Taraf teşkili sağlanmaksızın işin esası hakkında karar verilemez. Mahkemece bu yön göz ardı edilerek yazılı şekilde karar verilmesi isabetsiz olduğu gibi, işin esası yönünden yapılan araştırma ve inceleme de yetersizdir. Şöyle ki, çekişmeli taşınmazın hangi tarihte ve niçin tescil harici bırakıldığı hususu ilgili mercilerden sorulup saptanmamış, dosyaya getirilen hava fotoğrafları üzerinde jeodezi ve fotogrametri mühendisi eliyle inceleme yaptırılması gerekirken orman mühendisi bilirkişiye inceleme yaptırılmış, orman mühendisi bilirkişi tarafından sunulan ek bilirkişi raporunda 1985 ve 1999 yılı hava fotoğraflarına göre çekişmeli taşınmazın kısmen işlenmiş vaziyette olduğu belirtilmesine rağmen, tarım alanı olarak kullanılan ve kullanılmayan kısımların yüzölçümleri ve sınırları ayrı ayrı hesaplanıp kroki üzerinde gösterilmemiş, çekişmeli taşınmaza komşu parsellerin tespit tutanakları ve varsa dayanakları getirilerek yöntemine uygun şekilde komşu parsel uygulaması yapılmamış, tek ziraat mühendisi bilirkişinin taraflar arasındaki uyuşmazlığı çözmekten uzak ve hüküm vermeye elverişli bulunmayan raporuna dayanılarak karar verilmiştir. Bu şekilde eksik ve yetersiz bir incelemeye dayalı olarak karar verilemez.
Hal böyle olunca doğru sonuca varılabilmesi için öncelikle, ... Büyükşehir Belediye Başkanlığı ile enerji nakil hattından sorumlu kamu tüzel kişiliğini tespit edip yöntemine uygun şekilde davaya dahil etmek üzere davacı tarafa süre ve imkan tanınmalı, bu yolla taraf teşkili tamamlandıktan sonra dahili davalılardan savunma ve delilleri sorulup saptanmalı, çekişmeli taşınmazın hangi tarihte niçin tescil harici bırakıldığı ve imar planı kapsamında kalıp kalmadığı ilgili kurumlardan sorularak tespit edilmeli, çekişmeli taşınmaza komşu tüm parsellerin tespit tutanakları ve varsa dayanakları, hükmen ya da ihdasen oluşan tapu kayıtları bulunmakta ise oluşumlarına ilişkin ilam, belge ve haritalar, davalı olanların ise dava dosyaları temin edilmeli, dava tarihinden 15-20-25 yıl öncesine ait üç ayrı evreye ilişkin stereoskopik çift hava fotoğrafları, aynı tarihler arasında düzenlenen fotoplan, fotometrik ve fotogrametrik paftalar, memleket haritaları, en eski ve yeni tarihli uydu fotoğrafları ilgili kurumlardan getirtilerek dosya arasına konulmalı, dosya bu şekilde keşfe hazır hale getirildikten sonra mahallinde yaşlı, tarafsız, yöreyi iyi bilen ve davada yararı bulunmayan şahıslar arasından seçilecek üç kişilik yerel bilirkişi kurulu ve taraf tanıkları ile fen bilirkişisi, üç kişilik ziraat mühendisleri kurulu ve üç kişilik jeodezi ve fotogrametri uzmanı bilirkişi kurulunun katılımıyla yeniden keşif yapılmalıdır.
Yapılacak keşifte, yerel bilirkişiler ve taraf tanıklarından, çekişmeli taşınmazın öncesinin ne olduğu, evveliyatı itibariyle imar-ihyaya muhtaç yerlerden olup olmadığı, taşınmaz üzerinde sürdürülen zilyetliğin hangi tarihte ve ne zaman başladığı, zilyetliğin sürdürülüş biçimi, kimden kime ve nasıl intikal ettiği, taşınmaz imar-ihyaya muhtaç yerlerden ise nasıl ve ne şekilde emek ve masraf sarfedilerek imar-ihya edildiği, imar-ihyanın ne zaman tamamlandığı hususları etraflıca sorulup maddi olaylara dayalı olarak açıklattırılmalı, beyanlar arasında çelişkiler oluştuğu takdirde yöntemine uygun şekilde çelişkiler giderilmeli, yerel bilirkişi ve tanık beyanları komşu parsel tutanak ve dayanakları ile davalı iseler bu dava dosyalarında alınan beyanlarla denetlenmeli; ziraat mühendislerinden oluşan bilirkişi kurulundan, çekişmeli taşınmazın önceki ve şimdiki tarımsal niteliğini bildiren, gerçekleştirildiği iddia edilen imar-ihyanın tamamlanma tarihi ile zilyetliğin sürdürülüş şeklini ve süresini açıklayan, komşu parsellerle karşılaştırmalı biçimde toprak yapısını, eğimini, bitki desenini irdeleyen, önceki ziraat bilirkişi raporlarını değerlendiren, taşınmazın değişik yönlerden çekilmiş fotoğrafları ile desteklenmiş ayrıntılı rapor alınmalı; jeodezi ve fotogrametri uzmanlarından oluşan bilirkişi kuruluna, yukarıda belirtilen tarihlerde çekilmiş stereoskopik çift hava fotoğraflarının stereoskop aletiyle incelemesi yaptırılarak çekişme konusu taşınmazın, hava fotoğraflarının çekildiği tarihlerdeki niteliğini, kullanım şeklini ve süresini, varsa imar-ihyanın tamamlanıp tamamlanmadığını açıklayan ayrıntılı rapor düzenlettirilmeli, belirtilen dönemlere ilişkin memleket haritaları ile uydu fotoğrafları yapılacak inceleme sırasında dikkate alınmalı; fen bilirkişisinden, keşfi takibe imkan verir ayrıntılı rapor ve kroki aldırılmalı, çekişmeli taşınmaz bölümünün değişik yönlerden ve komşu taşınmazlar ile arasındaki sınırları gösterecek şekilde çekilmiş yakın plan panoramik fotoğrafları dosyaya eklenerek, fotoğraflar üzerinde taşınmazın sınırları işaretlenmeli, bundan sonra da iddia ve savunma çerçevesinde toplanan tüm deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna göre bir karar verilmelidir. Mahkemece eksik incelemeyle ve taraf teşkili sağlanmaksızın yazılı şekilde hüküm kurulması isabetsiz olup, davalı Hazine vekilinin temyiz itirazları açıklanan nedenlerle yerinde görüldüğünden kabulü ile hükmün BOZULMASINA, yasal koşullar gerçekleştiğinde kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 01.04.2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.