MAHKEMESİ : İŞ MAHKEMESİ



Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davalılar vekilleri tarafından istenilmekle, temyiz taleplerinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:


YARGITAY KARARI


A) Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili; davacı ...’ın eşi ..."ın 2003 yılında üst işvereni ..., alt işvereni diğer davalı olan işyerinde güvenlik görevlisi olarak çalışmaya başladığını, daha sonra arıtma teknikeri olarak aynı şekilde çalışmaya devam ettiğini, 12/05/2014 tarihinde vefat ettiğini ve son ücretinin 1,400,00 TL olduğunu, işçinini ölümü ile mirasçılarına kıdem tazminatı ödenmediğini iddia ederek, kıdem tazminatı talebinin davalılardan tahsilini talep etmiştir.
B) Davalılar Cevabının Özeti:
Davalı ... vekili tarafından 12/02/2015 havale tarihli cevap dilekçesinde; davacının eşi ..."ın 16/07/2013 tarihinde kendi el yazısı ile istifa etmek suretiyle işten ayrıldığını, bu nedenle kıdem tazminatı hak edemeyeceğini, davacının ... işçisi olmadığını, işin anahtar teslimi suretiyle hizmet alım sözleşmesi yaptırıldığını, davacının murisinin belirli süreli iş sözleşmesi ile çalıştığını, işçilik alacaklarından diğer davalının sorumlu olduğunu ve açılan davanın reddini talep etmiştir.
Davalı EFS Koruma Güvenlik Hizmetleri Ltd. Şirketi’ne usulüne uygun tebligat yapılmış, yazılı savunmada bulunmamıştır.
C) Yerel Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece, davacıların murisi ..."ın MESKİ tarafından yapılan ihale sonucunda güvenlik işini alan alt işveren işçisi olarak 01/01/2006 - 12/05/2014 tarihleri arasında 8 yıl 25 gün çalıştığı, hizmet akdinin ölüm sebebiyle sona erdiği, 1475 sayılı kanun"un 14. Maddesine göre ... mirasçılarının kıdem tazminatına hak kazandıkları, asıl işveren olan davalının alacaklardan sorumlu bulunduğu sonucuna ulaşıldığı gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
D) Temyiz:
Kararı, davalılar vekilleri temyiz etmiştir.
E) Gerekçe:
1-Dosyadaki yazılara toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre davalılardan Meski’nin nin tüm, davalı EFS Koruma Güvenlik Hizmetleri Ltd. Şirketi’nin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir.
2-İşyeri devrinin iş ilişkisine etkileri ile işçilik alacaklarından sorumluluk bakımından taraflar arasında uyuşmazlık söz konusudur.
İşyeri devrinin esasları ve sonuçları 4857 sayılı İş Kanununun 6 ncı maddesinde düzenlenmiştir. Sözü edilen hükümde, işyerinin veya bir bölümünün devrinde devir tarihinde mevcut olan iş sözleşmelerinin bütün hak ve borçlarıyla devralan işverene geçeceği öngörülmüştür. Devir tarihinden önce doğmuş ve devir tarihinde ödenmesi gereken borçlar açısından, devreden işverenle devralan işverenin birlikte sorumlu oldukları aynı yasanın üçüncü fıkrasında belirtilmiş, devreden işverenin sorumluluğunun devir tarihinden itibaren iki yıl süreyle sınırlı olduğu hükme bağlanmıştır.
Değinilen Yasanın 120 nci maddesi hükmüne göre, 1475 sayılı Yasanın 14 üncü maddesi halen yürürlükte olduğundan, işyeri devirlerinde kıdem tazminatına hak kazanma ve hesap yöntemi bakımından belirtilen madde hükmü uygulanmalıdır. Anılan maddeye göre, işyerlerinin devir veya intikali yahut herhangi bir suretle bir işverenden başka bir işverene geçmesi veya başka bir yere nakli halinde, işçinin kıdemi işyeri veya işyerlerindeki hizmet akitleri sürelerinin toplamı üzerinden hesaplanmalıdır. Bununla birlikte, işyerini devreden işverenlerin bu sorumlulukları, işçiyi çalıştırdıkları sürelerle ve devir esnasındaki işçinin aldığı ücret seviyesiyle sınırlıdır.
İşyerinin miras yoluyla intikali 4721 sayılı Türk Medenî Kanununun 599 uncu maddesinde düzenlenmiş, sözü edilen madde hükmünde mirasbırakanın ölümü ile mirasçıların bir bütün olarak mirasa hak kazanacakları açıklanmıştır.
İşyerinin önceleri gerçek kişi ya da kişilerce işletilmesinin ardından şirketleşmeye gidilmesi durumunda, bu işlem de bir tür işyeri devri sayılmalıdır. Önceki gerçek kişi olan işverenlerin devralan tüzel kişi ortakları olması bu devir ilişkisini ortadan kaldırmamaktadır (Yargıtay 9.HD. 22.7.2008 gün 2007/ 20491 E, 2008/ 21645 K.). Aynı şekilde daha önce tüzel kişi şirket olan işverenin işyerini bir gerçek şahsa devretmesi de mümkündür. Devralanın şirketin hissedarlarından biri olması da sonucu değiştirmeyecektir. Adi ortaklardan bir ya da bazılarının hisselerini devri de sorumlulukların belirlenmesi noktasında işyeri devri olarak işlem görmelidir.
İşyeri devrinin temel ölçütü, ekonomik birliğin kimliğinin korunmasıdır. Avrupa Adalet Divanı kararlarına göre, maddî ve maddî olmayan unsurların devredilip devredilmediği ve devir anındaki değeri, işgücünün devri, müşteri çevresinin devri, işyerinde devirden önce ve sonra yürütülen faaliyetlerin benzerlik derecesi, işyerinde faaliyete ara verilmişse bunun süresi, işyeri devrinin kriterleri arasında kabul edilmektedir.
Basın İş Kanununa tabi işyerleri bakımından, işyerinin belirleyici unsurlarından olan marka, logo ve yayın imtiyaz hakları gibi maddî olmayan unsurların devri de işyeri devri olarak değerlendirilmelidir (Yargıtay 9. HD., 19.1.2010 gün, 2009/42958 E., 2009/354 K).
Maddî ve maddî olmayan unsurların devri söz konusu olmaksızın da işgücünün önem taşıdığı sektörlerde ekonomik birliğin önemli unsurunu olan işçilerin devri de, işyeri devri olarak kabul edilmelidir.
Devirden sonra işyerindeki ekonomik birliğin kimliğini koruyup korumadığının saptanabilmesi için, yürütülen faaliyetin devirden sonra yeni işveren tarafından aynı veya özdeş biçimde sürdürülmesi ölçütü yanında, işyerinin taşınmaz ve taşınır malları ile maddî olmayan varlıkların, işyerinde çalışan işçilerin sayı ve uzmanlık bakımından çoğunluğunun, bunun yanı sıra müşteri çevresinin devredilip devredilmediği, devir öncesi ve sonrasındaki faaliyetler arasında benzerlik olup olmadığı, devir sebebiyle işyerinde faaliyet askıya alınmışsa askı süresi gibi koşullar da göz önünde tutulmalıdır.
4857 sayılı Yasanın 6 ncı maddesinde yazılı olan “hukukî işleme dayalı” ifadesi geniş şekilde değerlendirilmeli, yazılı, sözlü ve hatta zımnî bir anlaşma da yeterli görülmelidir.
İşyerine Bankalar Kanunu hükümleri çerçevesinde Bankacılık Denetleme ve Düzenleme Kurumu tarafından el koyulması ise işyeri devri niteliğinde değildir. Bu durumda yönetim hakkına müdahale edilmekte veya bankacılık faaliyetleri askıya alınmaktadır.
Yine özelleştirme işlemi sonucu kamuya ait hisselerin devri de işyeri devri olarak değerlendirilemez. Özelleştirmede işyeri aynı tüzel kişilik altında faaliyetini sürdürmekte sadece kamuya ait hisselerin bir kısmı ya da tamamı el değiştirmektedir. Bununla birlikte, tamamı kamuya ait olan bir işyerinin özelleştirme işlemi sonucu başka bir işverene geçmesi işyeri devri niteliğindedir (Yargıtay 9.HD. 8.7.2008 gün ve 2008/25370 E, 2008/ 19682 K.).
İşyeri devri fesih niteliğinde olmadığından, devir sebebiyle feshe bağlı hakların istenmesi mümkün olmaz. Aynı şekilde işyeri devri kural olarak işçiye haklı fesih imkânı vermez.
İşyerinin devri işverenin yönetim hakkının son aşaması olup, işyeri devri çalışma koşullarında değişiklik anlamına da gelmez. Dairemizin kökleşmiş kararlarına göre işyeri devri işçiye haklı nedenle fesih hakkı tanımaz. İşyeri devrinin çalışma koşullarını ağırlaştıran bir yönü olup olmadığı belirlenmelidir (Yargıtay 9.HD. 27.10.2008 gün 2008/ 29715 E, 2008/28944 K.).
Bu açıklamalar ışığında, iş hukukunda işyeri devrinin işçilik alacaklarına etkileri üzerinde ayrıca durulmalıdır. İşyeri devri halinde kıdem tazminatı bakımından devreden işveren kendi dönemi ve devir tarihindeki son ücreti ile sınırlı olmak üzere sorumludur. 1475 sayılı Yasanın 14 üncü maddesinin ikinci fıkrasında, devreden işverenin sorumluluğu bakımından bir süre öngörülmediğinden, 4857 sayılı Yasanın 6 ncı maddesinde sözü edilen devreden işveren için öngörülen iki yıllık süre sınırlaması, kıdem tazminatı bakımından söz konusu olmaz. O halde kıdem tazminatı işyeri devri öncesi ve sonrasında geçen sürenin tamamı için hesaplanmalı, ancak devreden işveren veya işverenler bakımından kendi dönemleri ve devir tarihindeki ücret ile sınırlı sorumluluk belirlenmelidir.
Somut uyuşmazlıkta davacıların murisi müteveffa işçi ...’ın davalı ...’nin değişen alt işveren şirketlerinde 01/01/2006 tarihinde çalışmaya başladığı, 17.2.2012’den 16.07.2013’e kadar EFS Koruma Güvenlik şirketinde çalıştığı, 16.07.2013 tarihinden ölüm tarihi olan 12.05.2014 tarihine kadar ise 3 Hill Koruma şirketinde çalıştığı görülmekle son alt işveren dava dışı 3 Hill Koruma şirketidir. Davalı EFS Koruma Güvenlik Şirketi, son alt işveren olmadığından 1475 sayılı Yasa’nın halen yürürlükte olan 14/2. maddesindeki “işyerinin devri veya herhangi bir surette el değiştirmesi halinde, işlemiş kıdem tazminatından her iki işveren sorumludur. Ancak, işyerini devreden işverenin sorumlulukları, işçiyi çalıştırdığı süreler ve devir esnasındaki işçinin aldığı ücret seviyesiyle sınırlıdır…” hükmüne göre kıdem tazminatından sadece davacıyı çalıştırdığı dönemle ve çalıştırdığı dönem sonu ücret seviyesi ile sorumlu tutulabilir.
Asıl işveren Meski’nin ise ödenmeyen tüm alacaklardan sorumlu tutulması isabetli ise de açıklanan nedenlerle davalılardan EFS Koruma Güvenlik Şirketinin hüküm altına alınan kıdem tazminatından sadece kendi dönemindeki süre ve devir tarihindeki ücret üzerinden hesaplanacak miktarı kadarından sorumlu olduğunun gözetilmemesi hatalıdır.
F) Sonuç:
Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı nedenden dolayı BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgililere iadesine 11.03.2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.