Danıştay 9. Daire 2021/1030 Esas 2021/5024 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
DOKUZUNCU DAİRE
Esas No : 2021/1030
Karar No : 2021/5024


TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Belediye Başkanlığı-…
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVACI) : … Ortaklığı A.Ş.
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: Davacı tarafından, maliki bulunduğu İstanbul İli, Zeytinburnu İlçesi, … Mahallesi sınırları içerisinde bulunan … ada, … , … , … , … (eski … ) parsel sayılı taşınmazların 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıkları Kanunu'nun 21. maddesi kapsamında emlak vergisinden muaf olduğundan bahisle 2019 yılı için ödenen emlak vergisinin yasal faiziyle birlikte iadesi talebiyle yapılan düzeltme-şikayet başvurusunun reddine ilişkin … tarih ve … sayılı işlemin iptali ve ödenen tutarın tecil faiziyle iadesi istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … Vergi Mahkemesi'nin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararıyla; düzeltme isteminin reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle Belediye Başkanlığı husumetiyle açılan davada, işlemin belediye başkanı adına yardımcısı tarafından imzalandığı görüldüğünden, Belediye Başkanlığı'nca işlem tesis edildiği ve davacının düzeltme-şikayet yolunu tükettiği kabul edilmek suretiyle, davalı idarenin davanın süresinde açılmadığı yönündeki itirazı yerinde görülmeyerek işin esasına geçildiği, davacı tarafından, maliki olduğu İstanbul İli, Zeytinburnu İlçesi, … Mahallesi sınırları içerisinde bulunan … ada, … , … , … , … (eski … ) parsel sayılı taşınmazların 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıkları Kanunu'nun 21.maddesi kapsamında emlak vergisinden muaf olduğu ileri sürülerek 30/05/2019 tarihinde davalı idareye düzeltme başvurusunda bulunulduğu, düzeltme başvurusunun 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Kanunu kapsamında korunması gerekli kültür varlığı olarak tescil edilen yapının kendisinin her türlü vergi, resim ve harçtan muaf olduğu, kanunda korunması gerekli taşınmaz kültür varlığı bulunan parsel için muafiyetten söz edilmediğinden bahisle davalı belediyece reddedildiği, davacının maliki olduğu İstanbul İli, Zeytinburnu İlçesi, … Mahallesi sınırları içerisinde bulunan … ada, … ve … sayılı parseller üzerinde "korunması gerekli kültür varlığı" ibaresinin bulunduğu, … sayılı parselin 33.409,63 m2, … numaralı parselin 68.132,32 m2 olmak üzere toplam 101.541,95 m2 olduğu, söz konusu parseller üzerinde korunması gerekli kültür varlığı bulunan arsa alanının 12.933,28 m2 olduğu, söz konusu alan için emlak vergisinden daimi muafiyet uygulanmak suretiyle tahakkuk ettirilen emlak vergilerinin terkin edildiği, korunması gerekli kültür varlıklarının bulunmadığı alanın 88.608,67 m2 olduğu, bu alan için kesin yapılanma yasağı bulunmadığı, halihazırda bahse konu parsellere ait yapı ruhsatları dahilinde tamamlanan bir yapı bulunmadığı, inşai faaliyetlerin devam ettiği, davacının maliki olduğu İstanbul İli, Zeytinburnu İlçesi, … Mahallesi sınırları içerisinde bulunan … ada, … ve … sayılı parseller üzerinde de "korunması gerekli kültür varlığıdır" ibaresinin bulunduğu,… numaralı parselin 2.616,10 m2, … numaralı parselin 4.052,07
m2 olmak üzere toplam 6.668,17 m2 olduğu, söz konusu parsellerde korunması gerekli kültür varlığının bulunduğu arsa alanının 887 m2 olduğu, söz konusu alan için emlak vergisinden daimi muafiyet uygulanmak suretiyle tahakkuk ettirilen emlak vergilerinin terkin edildiği, korunması gerekli kültür varlıklarının bulunmadığı alanlara ilişkin olarak ise 20/03/2014 tarihli 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planında … ada, … sayılı parsel "Dini Tesis Alanında", … sayılı parsel ise "Eğitim Tesis Alanında" kaldığından bu alanlar için emlak vergisinin 1/10 oranında tahakkuk ettirildiği,2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu'nun 21.maddesinin 1.fıkrasında tapu kütüğüne “korunması gerekli taşınmaz kültür varlığıdır” kaydı konulmuş olan taşınmaz kültür varlıklarının her türlü vergi, resim ve harçtan muaf olduğu, arkeolojik sit alanı ve doğal sit alanı olmaları nedeniyle taşınmaz kültür ve tabiat varlıkları olan parsellerin ise üzerlerinde kesin yapılanma yasağı getirilmiş olmaları kaydıyla her türlü vergi, resim ve harçtan muaf olduğu düzenlediği, temel amacı bu tür eserlerin ayakta tutulup, yaşatılabilmesi, bir kültür mirası olarak gelecek kuşaklara aktarılabilmesi olan bu hükme göre “korunması gerekli taşınmaz kültür varlığıdır” kaydı bulunan taşınmaz kültür varlığı olan yapı her türlü vergiden muaf tutulmuş olmakla birlikte; 1319 sayılı Emlak Vergisi Kanunu'nda, bu kültür varlıkların üzerinde bulunduğu arsa, arazi ve parsellerin emlak vergisinden muaf olduğuna ilişkin herhangi bir hüküm bulunmadığı, anılan parseller için kesin yapılanma yasağı da bulunmadığı, halihazırda söz konusu parsellere ait yapı ruhsatları dahilinde davacı kurum tarafından inşai faaliyetlerin devam ettiği anlaşıldığından; davacıya ait söz konusu parsellere ilişkin olarak tabiat ve kültür varlıklarının bulunduğu alanlar için emlak vergisinden daimi muafiyet uygulanmasında, tabiat ve kültür varlığı bulunmayan alanlar içinse tarh edilen emlak vergisinde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varıldığı, … ve … no’lu parsellerde kültür varlığı olarak kayıtlı olan ve toplam alanı 12.933,28 m2 olan taşınmazlar için muafiyet uygulandığı bunun dışında kalan 88.608,67 m2 alan için vergi hesaplandığı görüldüğünden, … ve … parselde yer alan toplam 887 m2 alan için (… parselde; 23 m2 alanı olan Su Kulesi, … numaralı parselde; 502 m2 olan Saymanlık Binası, 84 m2 alanı olan Saymanlık Kapı Emniyet Subaylığı Binası ile 278 m2 yapı kalıntısı) , dava açıldıktan sonra muafiyet uygulanarak, düzeltme fişi ile terkin edildiği için bu kısımlar yönünden işin esasının incelenmesine olanak bulunmadığından, … ve … nolu parsellerin kalan kısmı yönünden ise dini tesis ve eğitim alanında kaldığı için 1/10 oranında kısıtlı vergi tahakkuk ettirildiği görüldüğünden dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın kısmen reddine, kısmen karar verilmesine yer olmadığına hükmedilmiştir.

Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: Olayda; her ne kadar Mahkemece, söz konusu parsellerin bir kısmında korunması gerekli kültür varlığı bulunmasına rağmen, arsa alanının bir kısmında korunması gerekli kültür varlıklarının bulunmadığı, 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu'nun 21.maddesinin 1.fıkrasında tapu kütüğüne “korunması gerekli taşınmaz kültür varlığıdır” kaydı konulmuş olan taşınmaz kültür varlıklarının her türlü vergi, resim ve harçtan muaf olmakla birlikte; 1319 sayılı Emlak Vergisi Kanunu'nda, bu kültür varlıkların üzerinde bulunduğu arsa, arazi ve parsellerin emlak vergisinden muaf olduğuna ilişkin herhangi bir hüküm bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmişse de, mevzuat hükümleri değerlendirildiğinde, üzerinde korunması gerekli taşınmaz kültür varlığı bulunan parsellerin tamamının emlak vergisinden muaf olacağı ve arsa alanının, korunması gerekli kültür varlığı bulunmayan kısmının vergiden muaf olmayacağına ilişkin bir sınırlandırmanın kanunda yer almadığı hususları birlikte değerlendirildiğinde dava konusu işlemde hukuka uyarlık aksi yöndeki Mahkeme kararında hukuki isabet bulunmadığı gerekçesiyle istinaf başvurusunun kabulü ile Mahkeme kararının kaldırılmasına, davanın kabulüne, davacı tarafından fazladan ödenen tutarın ödeme/mahsup tarihinden itibaren hesaplanacak tecil faiziyle birlikte davacıya iadesine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI: Dava konusu taşınmazlara ilişkin … Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu'nun 2014 tarihli kararında krokide A,B ve C ile işaretlenen yerlerin kültür varlığı olarak tesciline karar verildiği, 2015 tarihli kararında ise kültür varlığı olan kısımlara zemin kat seviyesinde en az 10 metre yaklaşılabileceği yönündeki plan kararlarının onaylandığı, bu durumun parselin tümünün değil, parsel üzerindeki yapının korunması gerekli kültür varlığı olarak tescil edildiğinin göstergesi olduğu, … parselin ticaret-turizm, … parselin ticaret-konut alanında kaldığı, kesin yapılaşma yasağı bulunmadığı, … ve … sayılı parselin toplam alanının 101.000,00 m2 olduğu bu parsellerde yer alan tescilli kültür varlıklarının toplam alanının ise 12.933,28 m2 olduğu, bu kısım için muafiyet uygulandığı, işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı, Danıştayın enerji nakil hatları ile ilgili kararlarında da alanın tümünü değil, sadece enerjinin üretilmesi ve iletilmesi ile ilgili kısmını muaf kabul ettiği iddialarıyla kararın bozulması istenilmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI: Yasal dayanaktan yoksun olan temyiz isteminin reddi gerektiği yolundadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ … 'IN DÜŞÜNCESİ: Temyiz isteminin kabulü ile usul ve yasaya aykırı olan Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Dokuzuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY:Davacı tarafından, maliki bulunduğu İstanbul İli, Zeytinburnu İlçesi, … Mahallesi sınırları içerisinde bulunan … ada, … , … , … , … (eski … ) parsel sayılı taşınmazların 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıkları Kanunu'nun 21. maddesi kapsamında emlak vergisinden muaf olduğundan bahisle 2019 yılı için ödenen emlak vergisinin yasal faiziyle birlikte iadesi talebiyle yapılan düzeltme-şikayet başvurusunun reddine ilişkin … tarih ve … sayılı işlemin iptali ve ödenen tutarın tecil faiziyle iadesi istemine ilişkindir.
İLGİLİ MEVZUAT:
2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu'nun 1.maddesinde kanunun amacının, korunması gerekli taşınır ve taşınmaz kültür ve tabiat varlıkları ile ilgili tanımları belirlemek, yapılacak işlem ve faaliyetleri düzenlemek, bu konuda gerekli ilke ve uygulama kararlarını alacak teşkilatın kuruluş ve görevlerini tespit etmek olduğu belirtilmiştir.
2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu'nun 21. maddesine 10/09/2014 yürürlük tarihli 6552 sayılı Yasa'nın 98. maddesi ile eklenen 1. fıkrasında; Tapu kütüğüne “korunması gerekli taşınmaz kültür varlığıdır” kaydı konulmuş olan taşınmaz kültür varlıkları ile arkeolojik sit alanı ve doğal sit alanı olmaları nedeniyle üzerlerinde kesin yapılaşma yasağı getirilmiş taşınmaz kültür ve tabiat varlıkları olan parsellerin her türlü vergi, resim ve harçtan muaf olduğu, ancak, büyükşehir belediyesi sınırları içinde yer alan ve yukarıda nitelikleri belirtilen taşınmazlardan basit usulde vergilendirilenlerin dışında ticari faaliyetlerde kullanılanlar hakkında emlak vergisinin yarısı ve çevre temizlik vergisinin tamamına ilişkin bu muafiyet hükmünün uygulanmayacağı düzenlemesine yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dosyanın incelenmesinden, vergisi ihtilaflı olan … ada, … ve … sayılı parsellerin tapu kaydında çeşitli tarihlerde konulmuş "korunması gerekli kültür varlığı" olduğu yönünde şerhler bulunduğu, … sayılı parselin 33.409,63 m2, … numaralı parselin 68.132,32 m2 olduğu, sözkonusu iki parselde yer alan tesciili yapıların arsa alanı toplamının 12.933,28 m2 olduğu, davacının 30.05.2019 tarihli başvurusu üzerine bu parsellerdeki tescilli kısımlara yönelik muafiyet uygulanması talebi kabul edilerek, bu kısma ilişkin vergilerin terkin edildiği, tescilli yapıların bulunmadığı ve kesin yapılaşma yasağı bulunmayan 88.608,67 m2 kısma yönelik muafiyet başvurusunun reddedildiği, tapu kayıtlarının incelenmesinden bu parsellerde "Büyük Yalı Konutları" adı altında çok sayıda konut inşaa edildiği, sözkonusu bağımsız bölümlere ilişkin 2018 yılında kat irtifaklarının kurulduğu, öte yandan dava konusu … ve … parseller yönünden ise, 2014 tarihli planda umumi hizmetlere ayrılan alanda kalması nedeniyle emlak vergisinin kısıtlı olarak tahakkuk ettitrildiği, dava açıldıktan sonra ise bu parsellerde yer alan ve toplam alanı 887 m2 olan(… parselde; 23 m2 alanı olan Su Kulesi, … numaralı parselde; 502 m2 olan Saymanlık Binası, 84 m2 alanı olan Saymanlık Kapı Emniyet Subaylığı Binası ile 278 m2 yapı kalıntısı) tescilli yapılar için daimi muafiyet uygulanmak suretiyle tahakkuk ettirilen emlak vergisinin terkin edildiği anlaşılmıştır.
2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu'nun 21.maddesinin 1. fıkrasında tapu kütüğüne "korunması gerekli taşınmaz kültür varlığıdır” kaydı konulmuş olan taşınmaz kültür varlıkları ile arkeolojik sit alanı ve doğal sit alanı olmaları nedeniyle üzerlerinde kesin yapılaşma yasağı getirilmiş taşınmaz kültür ve tabiat varlıkları olan parsellerin her türlü vergi, resim ve harçtan muaf olduğu belirtilmiş olup, söz konusu kanunun amacı ve 1319 sayılı Emlak Vergisi Kanunu'nda, bu kültür varlıkların üzerinde bulunduğu arsa, arazi ve parsellerin emlak vergisinden muaf olduğuna ilişkin herhangi bir hüküm bulunmadığı göz önüne alındığında, ayrıca anılan parseller için kesin yapılaşma yasağı da bulunmadığı ve vergisi ihtilaflı parsellerde inşai faaliyetlerin devam ettiği anlaşıldığından sözkonusu alanların, Emlak Vergisi Kanunu kapsamında vergiye tabi olduğunda duraksama yoktur. Bu nedenle aynı parselde olmakla birlikte kısıtlı alanda bulunmayan ve üzerinde herhangi bir yapılaşma yasağı olmadığı gibi, inşaat ruhsatı verilen, inşaat faaliyetide halen devam eden alanlarla ilgili olarak yapılan emlak vergisi tahakkukunda hukuka aykırılık görülmediğinden, tahakkuk eden ve davacı tarafından ödenen sözkonusu vergilerin iadesi için yapılan düzeltme şikayet başvurusunun reddi yolunda tesis edilen işlemde hukuka aykırılık görülmemiştir.
Belirtilen hukuksal nedenle ve gerekçe ile düzeltme şikayet başvurusunun reddi yolunda tesis edilen işleme karşı açılan davayı reddeden Vergi Mahkemesi kararına yönelik davacı tarafından yapılan istinaf başvurusunu kabul ederek Mahkeme kararını kaldırıp aksi gerekçeyle davayı kabul ederek, işlemin iptali ile ödenen/mahsup edilen vergilerin iadesine karar veren Bölge İdare Mahkemesi kararında hukuka uygunluk bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalının temyiz isteminin kabulüne,
2. … Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın … Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesine gönderilmesine, 01/11/2021 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.