Danıştay 6. Daire 2018/270 Esas 2021/11923 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2018/270
Karar No : 2021/11923

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Bakanlığı
VEKİLİ : Hukuk Müşaviri Dr. …

İSTEMİN KONUSU: …Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Muğla İli, Bodrum İlçesi, … Mahallesi, …pafta, … parsel sayılı taşınmazın "doğal karakteri korunacak alan" olarak belirlenmesine ilişkin Bitez Beldesi 1/5000 ölçekli Koruma Amaçlı Revizyon ve İlave Nazım Planı ile 1/1000 ölçekli Koruma Amaçlı Revizyon ve İlave Uygulama İmar Planı'nın onaylanmasına ilişkin … tarih ve … sayılı işlemin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi üzerine düzenlenen raporun dosyada bulunan bilgi ve belgelerle birlikte incelenmesi sonucunda; Aydın-Muğla-Denizli Planlama Bölgesi 1/100.000 ölçekli Çevre Düzeni Planı'nın 09.03.2011 tarihinde onaylandığı, dava konusu planlama alanında Muğla Kültür ve Tabiat varlıklarını Koruma Bölge Kurulu'nun … tarih ve … sayılı kararıyla 1. 2. ve 3. derece doğal sit alanlarının yeniden belirlendiği ve bu iki durumun yeni plan yapma zorunluluğunu getirdiği ve bu zorunluluğun ilave ve revizyon imar planları ile giderilmesinin isabetli olduğu, dava konusu parsel ve çevresinin fiziksel ve doğal yapısı itibariyle, kayalık-taşlık, makilik-fundalık-çalılık, plaj-kumsal, sazlık-bataklık, kanyon ve benzeri doğal, ekolojik, topografik, jeolojik, yerel bitki örtüsü ve silüet gibi özelliklere ya da tarımsal değerlere sahip alanlar olarak nitelendirilen doğal ve ekolojik yapısı korunacak alan tanımına uyduğu, dava konusu uygulama ve nazım imar planlarının kullanım kararlarının birbiri ile çelişmediği, taşınmazın çevre düzeni planında da aynı kullanıma ayrıldığı bu itibarla planların kademeli birlikteliği ilkesine uygun düzenleme yapılmış olduğu, taşınmazın bulunduğu bölgedeki sit kararlarının parsel bazında birbiri ile uyuşmaması sit alanlarının belirlenmesine yönelik ilkelere uygun olmamakla birlikte, dava konusu uyuşmazlığın taşınmazın sit derecesine ilişkin olmadığı, arazi kullanım kararına ilişkin olduğu, öte yandan taşınmaza komşu parsellerin turizm tesis alanı olarak belirlenmesi ya da yapılaşmaya açılmasının planlama bütünlüğüne aykırı olduğu doğru ise de bu hususun davacının taşınmazını da aynı statüye sokturacak bir durum getirmediği, zira sit statüsünün yapılaşmaya izin vermesinin, bu alanın mutlak surette yapılaşmaya konu olacağı anlamını da taşımadığı, sonuç olarak arazi kullanım kararının kamu yararı ile çelişmediği bu durumda, dava konusu taşınmazın bulunduğu alanın ve çevresinin, plan bütününde teknik altyapı hizmetleri hariç herhangi yapılaşmaya açık olmayacağı şeklinde belirlenmiş olsa ve parsel bazında yapılaşmaya açılmasının kamu yararı, planlama ilkeleri ve şehircilik esasları ile çeliştiği kabul edilse dahi, komşu parseldeki kullanım kararlarının bu aykırı halinin, doğru kullanım kararı getirilmiş olan dava konusu parsel açısından değişiklik göstermesi beklenemeyeceği gibi, dava konusu planın, üst ölçekli planlara, taşınmazın fiziksel durumuna uygun olarak, mevzuatla belirlenen doğru usülle düzenlendiği anlaşıldığından, dava konusu imar planında hukuka aykırılık görülmediği sonucuna ulaşılarak davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve istinaf dilekçelerinde ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Taşınmazın 1.derece doğal sit özelliğinin bulunmadığı, sit işleminin yargı kararı ile iptaline karar verildiği, 2008 yılındaki iptal kararının görmezden gelindiği, 2010 yılında Bodrum yarımadası değil mevcut halinin bile muhafaza edilmediği, binlerce ruhsat verildiği, bilirkişi raporunun 11 ay sonra verildiği, bilirkişilerin yaptığı incelemenin, "doğal ve ekolojik yapısı korunacak alan" yönünden olduğu, anılan planların planlama ilkeleri, şehircilik esasları ve imar mevzuatına uygun olmadığı ileri sürülerek işin esası hakkında yeniden karar verilmesi gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Mahkeme kararının hukuka uygun olması nedeniyle temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ…'ÜN DÜŞÜNCESİ : … İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi üzerine düzenlenen raporda alandaki sit statüsünden bağımsız olarak alanın yapılaşmaya açılmaması gerektiği gerekçeleriyle ortaya konulduğundan davanın reddi kararının onaylanmasına dair … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
Duruşma yapılmasına gerek görülmedi.

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Dava,Muğla ili, Bodrum ilçesi, …Mahallesi, …pafta … parsel sayılı taşınmazın "Doğal Karakteri Korunacak Alan" olarak belirlenmesine ilişkin Bitez Beldesi 1/5000 ölçekli Koruma Amaçlı Revizyon ve İlave Nazım Planı ile 1/1000 ölçekli Koruma Amaçlı Revizyon ve İlave Uygulama İmar Planı'nın onaylanmasına ilişkin … tarih ve …sayılı işlemin iptali istemiyle açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca çıkarılan ve 14.06.2014 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliğinin 4.maddesinin 1.fıkrasının (c) bendinde, "Çevre düzeni planı: Varsa mekânsal strateji planlarının hedef ve strateji kararlarına uygun olarak orman, akarsu, göl ve tarım arazileri gibi temel coğrafi verilerin gösterildiği, kentsel ve kırsal yerleşim, gelişme alanları, sanayi, tarım, turizm, ulaşım, enerji gibi sektörlere ilişkin genel arazi kullanım kararlarını belirleyen, yerleşme ve sektörler arasında ilişkiler ile koruma-kullanma dengesini sağlayan 1/50.000 veya 1/100.000 ölçekteki haritalar üzerinde ölçeğine uygun gösterim kullanılarak bölge, havza veya il düzeyinde hazırlanabilen, plan notları ve raporuyla bir bütün olarak yapılan planı ifade eder" kuralı yer almaktadır.
3194 sayılı İmar Kanununun 5. maddesinin işlem tarihinde yürürlükte olan halinde, "Nazım imar planı; varsa bölge veya çevre düzeni planlarına uygun olarak halihazır haritalar üzerine, yine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak çizilen ve arazi parçalarının; genel kullanış biçimlerini, başlıca bölge tiplerini, bölgelerin gelecekteki nüfus yoğunluklarını, gerektiğinde yapı yoğunluğunu, çeşitli yerleşme alanlarının gelişme yön ve büyüklükleri ile ilkelerini, ulaşım sistemlerini ve problemlerinin çözümü gibi hususları göstermek ve uygulama imar planlarının hazırlanmasına esas olmak üzere düzenlenen, detaylı bir raporla açıklanan ve raporuyla beraber bütün olan plan; uygulama imar planı da; tasdikli halihazır haritalar üzerine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak nazım imar planı esaslarına göre çizilen ve çeşitli bölgelerin yapı adalarını, bunların yoğunluk ve düzenini, yolları ve uygulama için gerekli imar uygulama programlarına esas olacak uygulama etaplarını ve diğer bilgileri ayrıntıları ile gösteren plan" olarak tanımlanmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dosyanın incelenmesinden; davacının Muğla İli, Bodrum İlçesi, …Mahallesi, … pafta, …parsel (yeni … ada … parsel) sayılı hisseli taşınmazının bulunduğu alanın 1/100.000 ölçekli planda "doğal ve ekolojik karakteri korunacak alan", dava konusu planlar ile de "doğal karakteri korunacak alan ve sit alanı" olarak belirlenmesine ilişkin işlemin iptalinin istenildiği görülmektedir.
Davacı tarafından, anılan taşınmaza ilişkin, 1. derece doğal sit kararının kaldırılması istemiyle yaptığı 12.11.2007 tarihli başvurunun, Muğla Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu'nun … tarihli, …sayılı kararıyla reddedilmesine ilişkin işlemin taşınmazın 1. derece doğal sit özelliklerine sahip olmadığından bahisle hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek iptali istemiyle ... İdare Mahkemesinde açılan davada
… İdare Mahkemesinin … tarihli, E:…, K:… sayılı kararı ile doğal yapı itibariyle 2. derece doğal sit olarak değerlendirilmesi gereken taşınmaza ilişkin 1. derece doğal sit tescil kararının kaldırılması istemini reddeden dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle iptaline karar verildiği ve bu kararın Danıştay Ondördüncü Dairesinin 23.09.2014 tarihli, E:2013/424, K:2014/7738 sayılı kararı ile onandığı, yine aynı Dairenin 03.02.2016 tarihli E:2015/405, K:2016/551 sayılı kararı ile karar düzeltme isteminin reddedildiği ve iptal kararının kesinleştiği, kesinleşme üzerine Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Tabiat Varlıkları Koruma Genel Müdürlüğünün 08.10.2018 tarihli kararı ile taşınmazın sit statüsünün değiştirilmesi için işlem tesis edilmesine karar verildiği anlaşılmıştır.
Diğer taraftan dosyadaki plan örneklerinden dava konusu taşınmazın etrafının büyük oranda yapılaştığı, davacının parselinin de aralarında bulunduğu bir kısım parselde ise yapılaşmanın bulunmadığı görülmüştür.
Bu itibarla 1/100.000 ölçekli çevre düzeni planında getirilen "doğal ve ekolojik karakteri korunacak alan" kararı yargı kararı ile de uygun bulunmuş ve bu hususta ihtilaf bulunmamakta ise de üzerinden ölçü alınamayan ve leke plan niteliğinde olan 1/100.000 ölçekli plandaki bu kullanım kararı alt ölçekli planlara yansıtılırken alanın bir bütün olarak yapılaşma durumu, özellikleri, alt ölçekli imar planları ile parsel ölçeğinde kararlar üretildiği de gözetilmeli ve getirilen fonksiyonlar bu yönden değerlendirilmelidir.
Öte yandan, dava konusu planların onaylandığı 25.03.2014 tarihinden önce, taşınmazın sit statüsünün mahkeme kararı ile iptaline karar verildiğinden bu hususun dikkate alınması gerektiği ve yeni sit statüsüne göre bir planlama yapılması gerektiği açıktır.
Bu durumda taşınmazın 1. derece doğal sit statüsünün iptaline karar verildiği buna göre yeni bir sit derecelendirilmesi yapıldığı da gözönüne alınarak ve taşınmazın leke plan olan 1/100.000 ölçekli çevre düzeni planında doğal ve ekolojik niteliği korunacak alan olarak belirlenmekle beraber alt ölçekli planda doğal karakteri korunacak alan kullanımına ayrılmasının uygunluğunun Bölge İdare Mahkemesince gerekirse yeniden keşif ve bilirkişi incelemesi yapılarak uyuşmazlık konusu yapılan alandaki plan kararlarının ve yapılaşma şartlarının yeniden değerlendirilmesi, davacı tarafından temyiz dilekçesinde ileri sürülerin iddiaların açıklığa kavuşturulması ve uyuşmazlığın esası hakkında yeniden karar verilmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davacının temyiz isteminin kabulüne,
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle davanın reddine ilişkin Mahkeme kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 01/11/2021 tarihinde, kesin olarak, oybirliğiyle karar verildi.