21. Hukuk Dairesi 2017/3575 E. , 2018/3765 K.
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ : ...... Mahkemesi
Davacı, .........sından almış olduğu aylıklarının yeniden bağlanmasına ve fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak koşuluyla ödenmeyen aylıklardan 100 TL faiziyle birlikte tahsiline karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme bozmaya uyarak ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kabulüne karar vermiştir.
Hükmün davalı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan sonra düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okundu, işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar verildi.
K A R A R
Dava; 5510 sayılı Yasa"nın 56/2.fıkrası uyarınca davacının ...... ...... ile birlikte yaşadığının tespit edilmesi nedeni ile ölüm aylığının kesilmesine ilişkin davalı ...... işleminin iptali ve kesilen her iki aylığının bağlanmasına ve fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile 100-TL"nin faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesi istemine ilişkindir.
Mahkemece davanın kabulüne karar verilmiştir.
Hüküm, davalı ...... vekilince temyiz edilmiştir.
Davanın, yasal dayanağı 01.10.2008 tarihinde yürürlüğe giren 5510 sayılı ............Kanunu’nun 56. maddesinin ikinci fıkrasıdır. Fıkrada: “...... ...... halde, ...... ......yle fiilen birlikte yaşadığı belirlenen......ların, bağlanmış olan gelir ve aylıkları kesilir. Bu kişilere ödenmiş olan tutarlar, 96. madde hükümlerine göre geri alınır.” düzenlemesine yer verilmiştir.
Düzenleme ile ölen sigortalının ...... veya ...... ...... yönünden, boşanılan eşle ...... sonrasında fiilen birlikte olma durumunda, ölüm aylığının kesilmesi ve ödenmiş aylıkların geri alınması öngörülmektedir. Buna göre, daha önce ...... ...... kanunlarında yer almayan, boşanılan eşle fiilen birlikte yaşama olgusu, gelir veya aylık kesme nedeni ve bağlama engeli olarak benimsenmiştir.
Anılan maddenin gerekçesinde de açıklandığı üzere, düzenleme ile hakkın kötüye kullanımının olası uygulamaları engellenmek istenmiş ve bu amacın gerçekleştirilebilmesi için kötüye kullanımın varlığı belirlendiği takdirde ilgiliyi haktan yararlandırmama; hakkın kötüye kullanılması durumunda haksahipliğinin ortadan kalkması ve dolayısıyla gelir veya aylıktan yararlandırılmama yöntemi benimsenmiştir.
5510 sayılı Yasa"nın 56. maddesinde oldukça yalın olarak; "...... ...... halde, ...... ......yle fiilen birlikte yaşadığı belirlenen" ibareleri yer almakta olup kanun koyucu tarafından örneğin; "...... ...... kanunları kapsamında ölüm aylığına hak kazanmak amacıyla ...... ......", " hak sahibi sıfatını haksız yere elde etme amacıyla ...... ......", "gerçek ...... iradesi söz konusu olmaksızın (muvazaalı olarak) ...... ......" veya bunlara benzer ifadelere yer verilmemiş, sade olarak kaleme alınan metinle uygulama alanı genişletilmiştir. Maddede, ...... amacına/saikine yönelik herhangi bir düzenlemeye yer verilmediğinden, gerek ......"ca, gerekse yargı organlarınca uygulama yapılırken, eşlerin ...... iradelerinin gerçekliğinin/samimiliğinin araştırılıp ortaya konulması söz konusu olmamalı, ......nın muvazaalı olup olmadığına ilişkin herhangi bir araştırma/irdeleme ve ...... yönündeki kesinleşmiş yargı kararının geçerliliğinin sorgulaması yapılmamalı, özellikle kesinleşmiş yargı organının verdiği karara dayanan "......" hukuki durum ve sonucunun, eşlerin gerçek iradelerine dayanıp dayanmadığının araştırılmasının bir başka organın yetki ve görevi içerisinde yer almadığı, kaldı ki, 4721 sayılı ......i Kanununda "anlaşmalı ......" adı altında hukuki bir düzenlemenin de bulunduğu dikkate alınmalıdır. Şu durumda sonuç olarak vurgulanmalıdır ki, ...... tarihi itibariyle gerçek/samimi ...... iradelerine sahip olan (evlilik birliği temelinden sarsılan) veya olmayan tüm eşlerin, maddenin yürürlük tarihi olan 01.10.2008 tarihinden itibaren her ne sebeple olursa olsun eylemli olarak birlikte yaşadıklarının saptanması durumunda gelirin/aylığın kesilmesi zorunluluğu bulunmaktadır.
Dosyadaki kayıt ve belgelerin incelenmesinden; davacının 30/03/2004 tarihinde ...... ...... Menteşoğlu"ndan ......, 1993 yılında ...... eden babasından dolayı yetim aylığı aldığı, ...... ......nin 19/04/2012 tarihinde ...... ettiği, ...... ...... Denetmeni tarafından tanzim edilen 24/09/2010 tarih ve 180 sayılı rapora göre davacı ve ...... ......nin birlikte yaşadıklarının tespit edildiği, bu rapora dayanılarak davacının aylığının kesildiği, ......ca tahakkuk ettirilen borcun dönemi ve miktarına ilişkin dosyada bilgi olmadığı, Mahkemenin “Davanın Kabulüne” dair ilk kararının Dairemizin 09.05.2016 tarih, 2015/16647 Esas 2016/8212 Karar sayılı ilamı ile araştırmaya yönelik bozulduğu, bozma ilamında; “Kontrol Memurluğu raporuna esas alınan 21/04/2010 tarihli tutanak ile beyanlarına başvurulan şahıslar duruşmalarda tanık olarak dinlenilmeli, Anayasa"nın 20"nci maddesi ile 5510 sayılı Kanun, 5490 sayılı ...... Hizmetleri Kanunu, 298 sayılı Seçimlerin ............ Hakkında Kanun, 4857 sayılı İş Kanunu, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu, 4721 sayılı ......i Kanunu ve diğer ilgili mevzuat hükümleri göz önünde bulundurulmak suretiyle yöntemince araştırma yapılmalı, tarafların göstereceği tüm kanıtlar toplanmalı, bildirilen ve dinlenilmesi istenilen tanıkların ifadeleri alınmalı, davacı ile ...... ......nin yerl......m yerlerinin saptanmasına ilişkin olarak; muhtarlıktan ikametgah senetleri elde edilmeli, ilgili ...... Müdürlüklerinden sağlanan ...... kayıt örnekleri ile yerl......m yeri ve diğer adres belgelerinden yararlanılmalı, adres değişiklik ve nakillerine ilişkin bilgilere ulaşılmalı, özellikle 5510 sayılı Yasanın 56. maddesinin yürürlüğe girdiği 01/10/2008 tarihinden itibaren, ilgili ...... Müdürlüklerinden davacı ve ...... ......nin adres hareketleri, tarihleriyle birlikte istenilmeli, ilgililerin............, ...... aboneliklerinin hangi adreste kimin adına tesis edildiği saptanmalı, seçmen bilgi kayıtları getirtilmeli, varsa çalışmaları nedeniyle resmi/özel ...... ve kuruluşlara verilen belgelerde yer alan adresler dikkate alınmalı, ...... eşler 4857 sayılı Kanun hükümleri kapsamında yer almakta iseler, adlarına ödeme yapılabilecek özel olarak açılan banka hesabı bulunup bulunmadığı belirlenmeli, ...... eşlerin kayıtlı oldukları bölge/bölgeler yönünden kapsamlı ...... Müdürlüğü/Jandarma Komutanlığı araştırması yapılmalı, anılan ......... ve azalarının tanık sıfatıyla bilgi ve görgülerine başvurulmalı, böylelikle “boşanılan eşle eylemli olarak birlikte yaşama” olgusunun gerçekl......p gerçekleşmediği, toplanan kanıtlar ışığı altında değerlendirildikten sonra elde edilecek sonuca göre karar verilmelidir. ” hususlarına yer verildiği,tutanak tanıklarının Mahkemede tanık olarak dinlendiği, ancak ifadelerini değiştirdikleri, davacı ve ...... ......nin 2011 yılında bir süre aynı adreste ikamet ettikleri ve 2011 seçimlerinde aynı okul ve sandıkta oy kullandıkları anlaşılmıştır.
24/09/2010 tarih ve 180 sayılı denetmen raporunda;......... adresine gidildiği, ...... 13 no lu dairede ikamet eden yönetici ...... ..., 7 no lu dairede ikamet eden ... ile 3 no lu dairede ikamet eden ...... ERBİR, davacı ve ...... ......nin ...... ile birlikte yaşadıklarını ancak 6 (altı) ay kadar önce apartmandan taşındıklarını beyan ettikleri, ihbarda bulunan davacının kızkard...... ...... Başpınar’ın ; tarafların kağıt üzerinde boşandıklarını ve halen birlikte yaşamaya devam ettiklerini, haksız yere.........sından maaş aldığını, davacı ve ...... ......nin belirtilen adresten taşındığı, ...... tarafına gittiklerini, ev aldıklarını duyduğunu beyan ettiği görülmüştür.
Tüm dosya kapsamı, denetmen raporunun içeriği, tutanak tanıklarının Mahkemede haklı bir gerekçeleri olmadan ifade değiştirmelerinin kabul edilemeyeceği, davacı ve ...... ......nin 2011 yılında bir süre aynı adreste ikamet etmeleri ve 2011 seçimlerinde aynı okul ve sandıkta oy kullanmaları hususları göz önüne alındığında davacı ve ......nin, boşandıkları süreçte de birlikte yaşamaya devam ettikleri sabit olup 5510 sayılı yasanın 59/2. maddesi gereğince ......un denetim ve kontrol ile görevlendirilmiş memurları tarafından düzenlenen tutanak içeriğinin de aksi ispat edilemediğinden, davanın reddine karar verilmesi gerekirken kabulüne karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davalı ...... vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, 12/04/2018 gününde oybirliğiyle karar verildi.