Danıştay 6. Daire 2020/9942 Esas 2021/12138 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2020/9942
Karar No : 2021/12138


TEMYİZ EDENLER : I (DAVALILAR)
1- … Büyükşehir Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. … 2- … Belediye Başkanlığı - …
VEKİLİ : Av. … II (DAVALI YANINDA MÜDAHİL) :
… İnşaat ve Tesisat A.Ş.
(Eski ünvan … Emlak Geliştirme Yatırım ve Tic. AŞ.)
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVACI) : …
İSTEMİN KONUSU : Danıştay Altıncı Dairesinin 20/02/2020 tarihli, E:2019/1554, K:2020/2269 sayılı bozma kararına uyularak verilen … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: İstanbul ili, Esenyurt ilçesi, … Mahallesi (eski … Mahallesi), … pafta, … ada, … sayılı parsele ilişkin düzenlenen … tarihli, … sayılı yapı ruhsatının ve bu ruhsatın dayanağı … tarihli, … sayılı İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisi kararıyla onaylanan 1/1000 ölçekli Esenyurt İlçesi TEM Güneyi 4. Etap Uygulama İmar Planının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:… , K:… sayılı kararda; yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenen raporun ve dosyanın birlikte değerlendirilmesinden, yapı ruhsatının dayanağı imar planının üst ölçekli planlara, plan kararlarına, şehircilik ilkelerine, planlama esasları ve tekniklerine ve mevzuata uygun olduğu, dava konusu taşınmaz için verilen yapı ruhsatının da dayanağı imar planı ile 3194 sayılı İmar Kanununa ve Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliğine uygun olduğu sonucuna varıldığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti: Danıştay Altıncı Dairesinin 20/02/2020 tarihli, E:2019/1554, K:2020/2269 sayılı bozma kararına uyularak İdari Dava Dairesince verilen kararda; 1/1000 ölçekli uygulama imar planı yönünden; anılan parselin KAKS:2,50 inşaat alanına sahip (T4) konut+ticaret alanına ayrıldığı ancak çevresinde bulunan tüm parsellerin KAKS:2,00 yoğunluk değerine sahip (T2) konut+ticaret alanı olduğu, parseldeki bu emsal artışının diğer bir ifadeyle mezkur taşınmaza ayrıcalık tanınmasının gerekçesinin davalı idarelerce ortaya konulamadığı, İdare Mahkemesi kararına dayanak alınan bilirkişi raporunun ve dava dosyasında bulunan bilgi ve belgelerin birlikte değerlendirilmesinden, yapı ruhsatına yönelik olarak ise; anılan taşınmazın 56.880,95 m2 büyüklüğe sahip olduğu, alanda yürürlükte bulunan 1/1000 ölçekli uygulama imar planında TAKS:0,40; KAKS:2,50 olarak belirlendiği, bina yüksekliğinin ve kat adedinin belirlenmediği, imar planında belirlenen TAKS oranına göre parselde inşa edilecek yapının en fazla 22.752,00 m2 büyüklüğe sahip olabileceği ancak mevcut yapının imar planına aykırı olarak 29.992,23 m2 taban alanına sahip olduğu, yine imar planında belirlenen KAKS oranına göre parselde inşa edilecek yapının toplam inşaat alanı büyüklüğünün 142.200,00 m2 olabileceği, ancak mevcut yapının yine plana aykırı şekilde toplam inşaat alanının 253.197,67 m2 olduğu, sadece inşa edilen blokların plana göre hesaplanan inşaat alanı (140.069,00 m2) ile mevcut hali (180.573,00 m2) arasında yaklaşık 40.000,00 m2 fark olduğu, bu farkın imar planına aykırı olarak yapı yoğunluğunu yaklaşık %30 oranında artırdığı, yine dava dosyasından anlaşıldığı üzere, inşa edilen yapı içerisindeki 2.060,12 m2 inşaat büyüklüğüne sahip içeriği belirsiz sosyal tesis alanının, 545,075 m2 inşaat büyüklüğüne sahip havuz alanının, 70.018,87 m2 inşaat alanına sahip bodrum katlar olarak belirlenen içerisinde deponun da bulunduğu alanların imar mevzuatının hilafına olacak şekilde emsal alanına dahil edilmediği böylece yapı yoğunluğunun imar planına aykırı olarak arttırıldığı, parselin cephe aldığı yolun 30 metre olduğu ve dava konusu yapı ruhsatının düzenlendiği tarihte bulunan mevzuat hükümlerine göre mezkur taşınmaz üzerinde inşa edilecek yapıların en fazla 12 kat olabileceği ortada iken mevzuata aykırı ve yapı ile nüfus yoğunluğunu artıracak şekilde 22 - 31 kat aralığında ve 74 m. ile 104 m. yüksekliğinde 11 adet blok inşa edildiği, ayrıca dava konusu 1/1000 ölçekli uygulama imar planında taşınmazın konut+ticaret alanında kaldığı ve imar planında konut kullanım oranının belirtilmediği, bu kapsamda Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliği gereği en fazla % 30 konut kullanabileceği varsayıldığı halde, dava dosyasından anlaşıldığı üzere mevzuata aykırı olacak şekilde davaya konu yapının %92 oranında konut olarak inşa edildiği, bu durumda, dava konusu 1/1000 ölçekli uygulama imar planı ve yapı ruhsatının şehircilik ilkelerine, planlama esaslarına, kamu yararına ve imar mevzuatına aykırı olduğu sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 45. maddesinin 4. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun kabulüne, davanın reddi yolundaki İdare Mahkemesi kararı kaldırılarak dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI :
Davalı İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı tarafından; davanın süresinde açılmadığı, davacının dava açma ehliyetinin bulunmadığı, yapı ruhsatına ilişkin olarak, kararda yer alan teknik inceleme,tespit ve hesaplamalarda yanılgıya düşüldüğü, dava konusu plan değişikliğinin Bölge İdare Mahkemesi kararında yer alan gerekçelerin aksine mevzuata, şehircilik ilkelerine, planlama esaslarına ve üst ölçekli planlara uygun olarak hazırlandığı, bilirkişi raporu ve uzman mütalaası doğrultusunda davanın reddine karar verilmesi gerektiği ileri sürülmektedir.
Davalı Esenyurt Belediye Başkanlığı tarafından; davanın süresinde açılmadığı, dava konusu imar planı değişikliğinin mevzuata, şehircilik ilkelerine, planlama esaslarına ve üst ölçekli planlara uygun olarak hazırlandığı, işlemlerin hukuka uygun olduğu, davanın reddine karar verilmesi gerektiği ileri sürülmektedir.
Davalı yanında müdahil tarafından; davanın süresinde açılmadığı, davacının dava açma ehliyetinin bulunmadığı, yapı ruhsatına ilişkin olarak, kararda yer alan teknik inceleme, tespit ve hesaplamalarda yanılgıya düşüldüğü, dava konusu plan değişikliğinin Bölge İdare Mahkemesi kararında yer alan gerekçelerin aksine mevzuata, şehircilik ilkelerine, planlama esaslarına ve üst ölçekli planlara uygun olarak hazırlandığı, bilirkişi raporu ve uzman mütalaası doğrultusunda davanın reddine karar verilmesi gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Usule ve hukuka uygun olan kararın onanmasına karar verilmesi gerektiği belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ … 'IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
İstanbul ili, Esenyurt ilçesi, … Mahallesi (eski … Mahallesi), … pafta, … ada, … sayılı parseli kapsayan alanda İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisinin 12/07/2013 tarihli, 1525 sayılı kararıyla 1/1000 ölçekli Esenyurt İlçesi TEM Güneyi 4. Etap Uygulama İmar Planı onaylanmış ve bu plana dayanılarak … tarihli, … sayılı yapı ruhsatı düzenlenmiş, şantiye şefi değişikliği üzerine de … tarihli, … sayılı tadilat yapı ruhsatı düzenlenmiştir.
Bunun üzerine söz konusu tadilat yapı ruhsatı ile dayanağı 1/1000 ölçekli uygulama imar planının iptali istemiyle görülmekte olan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Yasasının 7. maddesinde dava süreleri belirlenmiş, 8. maddesinde dava süreleri ile ilgili genel esaslar düzenlenmiş, bu kapsamda sürelerin ne zaman başlayacağı, son günü tatil gününe veya ara vermeye rastlarsa ne şekilde uzayacağı hususları vurgulanmış, 9. maddesinde görevli olmayan yerlere başvurulması halinde ne kadar süre içinde idari yargı yerinde dava açılacağı kurala bağlanmıştır. Ayrıca, Yasanın 10, 11, 12 ve 13. maddelerinde de dava süreleri ile ilgili hükümler yer almaktadır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
İstanbul ili, Esenyurt ilçesi, … Mahallesi (eski … Mahallesi), … pafta, … ada, … sayılı parsel için … tarihli, … sayılı yapı ruhsatı düzenlenmiş, şantiye şefi değişikliği üzerine de … tarihli, … sayılı tadilat yapı ruhsatı düzenlenmiştir.
Davacı tarafından, 16/12/2015 tarihinde yapı ruhsatının iptali istemiyle idareye yapılan başvurunun yanıt verilmeyerek reddi üzerine, Haramidere flora ve faunasının ortasında gerçekleştirilecek projenin silüeti olumsuz etkileyeceği, ufkunu kapatan, doğallığı ortadan kaldıran, sağlığını olumsuz etkileyen, ayrıcalık oluşturarak eşitliği yok eden yapılaşmaya ilişkin dava konusu yapı ruhsatının menfaatlerini bütünü ile ihlâl ettiği gerekçesiyle, 17/03/2016 tarihinde bakılmakta olan dava açılmış olup, dava dilekçesinin eki olarak da söz konusu yapı ruhsatına ilişkin inşaat alanının son durumuna ait fotoğraf sunulmuştur.
Davacı tarafından bildirilen ve UYAP'ta yapılan araştırma sonucunda belirlenen davacının ikâmetgah adresinin, dava konusu yapı ruhsatına ilişkin taşınmazın bulunduğu yer olan İstanbul ili, Esenyurt ilçesi sınırları içinde bulunduğu anlaşılmıştır. Davacının dava açma sebepleri dikkate alındığında, yapı ruhsatına konu taşınmaz ile davacının ikametgahı arasında menfaatini ihlâle elverişli ölçüde bir yakınlığın bulunduğu sonucu ortaya çıkmaktadır. Davacının ileri sürdüğü şekilde menfaatini ihlâl edebilecek kadar yakın konumda inşasına başlanılan yapının davacı tarafından bilindiğinin kabulü gerekmektedir. Aksi durum hayatın olağan akışına uygun düşmemektedir.
Dava dilekçesinin ekinde sunulan fotoğraftan, davanın açıldığı tarihte uyuşmazlığa konu inşaatın belirgin şekilde ve büyük ölçüde ortaya çıktığı görülmektedir.
Öte yandan, davalı yanında katılan tarafından verilen temyiz dilekçesinde; davacının dava konusu yapı ruhsatına konu taşınmaza bir kaç km. mesafede bulunan bir binada ikamet ettiğine ilişkin belgelerin sunulduğu, buna göre davacının uyuşmazlık konusu yapı ruhsatının düzenlenmesinden önceki tarihten beri söz konusu binada oturmakta olduğu hususu da dikkate alındığında, idareye başvuru tarihinden çok daha önce inşaat çalışmalarını görmesinin bekleneceği açıktır.
Davacı tarafından inşaat çalışmaları görüldükten sonra yasada belirtilen 60 günlük dava açma süresi içerisinde açılması gerekirken, yapının belirgin şekilde ortaya çıkması beklenerek ve bu süre geçirildikten sonra açılan davada süre aşımı bulunduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Bu itibarla, dava konusu işlemin iptaline ilişkin temyize konu Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararında isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davalıların ve davalı yanında katılanın temyiz isteminin kabulüne,
2. Davanın reddi yolunda verilen Mahkeme kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun kabulü ile anılan kararının kaldırılarak yukarıda özetlenen gerekçeyle dava konusu işlemin iptali yolundaki temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 03/11/2021 tarihinde, oybirliği ile kesin olarak karar verildi.