Danıştay 6. Daire 2018/4164 Esas 2021/12144 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2018/4164
Karar No : 2021/12144


TEMYİZ EDENLER : I- (DAVACI) …
VEKİLİ : Av. … II- (DAVALI) …Büyükşehir Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVALI) : I- (DAVALI) …Büyükşehir Belediye Başkanlığı
II- (DAVACI) …

İSTEMİN KONUSU : …Bölge İdare Mahkemesi …İdari Dava Dairesinin …tarih ve E:…, K:…sayılı kararının karşılıklı olarak temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Adana İli, Sarıçam İlçesi, …Mahallesi, …ada, …parsel sayılı taşınmazın, 1/5000 ölçekli nazım imar planı ile tarla vasfına dönüştürüldüğü ileri sürülerek, taşınmazının tekrar arsa vasfına dönüştürülmesi istemiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin …tarihli, …sayılı belediye başkanlığı işlemi ile Adana Büyükşehir Belediyesi Meclisi'nin …tarih ve …sayılı kararı ile kabul edilen 1/25.000 ölçekli nazım imar planının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: …İdare Mahkemesince verilen …tarih ve E:…, K:…sayılı kararda; davacının maliki olduğu uyuşmazlık konusu taşınmazın edinim tarihi olan 28/05/2010 tarihinde arsa vasfında olduğu, imar planı değişiklikleri ile tarla vasfında dönüştürüldüğü iddia edilmekteyse de, dosyadaki bilgi ve belgelerden, davacının edinim tarihinden önce geçerli 1/5000 ölçekli nazım imar planlarında plan sınırı dışında yer aldığı, Adana Büyükşehir Belediye Meclisi'nin …tarih ve …sayılı kararı eki olan 1/25000 ölçekli nazım imar planında "mutlak tarım alanı" olarak, …tarih ve …sayılı kararı ile kesinleşen 1/25000 ölçekli nazım imar planı revizyonunda "mutlak tarım alanı" olarak yer aldığı, davacının edinim tarihi öncesinde olduğu gibi sonrasında da "mutlak tarım alanı" içerisinde yer alan ve hiçbir dönem 1/5000 ölçekli nazım imar planı kapsamında yer almayan taşınmazın, plan dışı alanda yer aldığı görüldüğünden dava konusu işlemde hukuka ve mevzuata aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti: İdari Dava Dairesince verilen kararda; imar planı değişikliği isteminin reddine ilişkin işlem bakımından; istinaf başvurusunun kabulü ile mahkeme kararının bu kısmının kaldırılarak, 3194 sayılı Yasanın 8. maddesi uyarınca imar planlarının ve değişikliklerinin yapılması ve yürürlüğe girmesi belediye meclisi kararıyla gerçekleşeceğinden, davacının uyuşmazlık konusu parsele ilişkin olarak yaptığı imar planı değişikliği teklifinin Genel Sekreter Yardımcısı imzalı işlemle reddedilmesinde yetki yönünden hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline, nazım imar planının iptali istemi bakımından ise, 2577 Sayılı Yasa'nın 10.maddesi uyarınca ilgilisi tarafından imar planı değişikliği istemiyle yapılan başvurunun veya plana yapılan itirazın yetkili organlarca reddi üzerine dava açma süresi içerisinde hem imar planı değişikliği isteminin reddi işlemine hem de imar planı değişikliği istemine konu imar planına karşı birlikte dava açılması durumunda her iki işlemin birlikte incelenerek karara bağlanmasının mümkün olduğu, diğer taraftan, imar planı değişikliği isteminin veya plana itirazın yetkili organlarca görüşülerek karara bağlanmaması halinde ise ilk planın açılan bu davada incelenmesinin olanaklı olmadığı, buna göre, Adana Büyükşehir Belediyesi Meclisi'nin …tarih ve …sayılı kararı ile kabul edilen 1/25000 ölçekli nazım imar planının bu davada incelenmesi olanaklı olmadığından, davanın bu kısım yönünden incelenmeksizin reddine karar verilmesi gerekmekteyse de, idare mahkemesince davanın reddine yönelik verilen kararda sonucu itibariyle hukuka aykırılık görülmediği gerekçesiyle istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, temyiz edilen kararın davanın reddine ilişkin kısmının bozulması ve imar planının esasının incelenerek karar verilmesi gerektiği, yetkisiz organ tarafından işlem tesis edileceğinin davacı tarafından bilinemeyeceği, bu sebeple de haksız yere vekalet ücreti ve diğer yargılama giderlerinin tarafına yüklendiği, dava açılmasına idarenin sebebiyet verdiği ileri sürülmektedir.
Davalı tarafından, temyiz edilen kararın dava konusu işlemin iptaline ilişkin kısmının bozulması ve davanın reddine karar verilmesi gerektiği, yetkisiz mercii tarafından tesis edilen işlemin yok hükmünde olduğu bu sebeple iptal edilemeyeceği, zımni ret işlemi gibi değerlendirilerek hukuken incelenmesi gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMALARI :
Davacı tarafından, temyiz edilen kararın iptale ilişkin kısmında bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından, usul ve kanuna uygun olan kararın bu kısmının onanması gerektiği savunulmaktadır.
Davalı tarafından, savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …'ÜN DÜŞÜNCESİ: Davalı idarenin temyiz isteminin reddi ile kararın istinaf başvurusunun kabulü ile imar planı değişikliği istemi bakımından dava konusu işlemin iptaline ilişkin kısmının onanması, davacının temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının istinaf başvurusunun gerekçeli reddine ilişkin kısmının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY :
Adana İli, Sarıçam İlçesi, …Mahallesi …ada, …parsel sayılı taşınmazın edinim tarihi olan 28/05/2010 tarihinde arsa vasfında olduğunun iddia edildiği, 1/5000 ölçekli nazım imar planı ile tarla vasfında dönüştürüldüğü belirtilerek taşınmazının tekrar arsa vasfına dönüştürülmesi istemiyle davalı idareye başvuruda bulunulduğu, davalı idarece verilen cevapta bahse konu taşınmazın 1/5000 ölçekli nazım imar planı sınırı dışında bulunduğu ve plansız alanda yer aldığı, Adana Büyükşehir Belediye Meclisi'nin …tarih ve …sayılı kararı ile kesinleşen 1/25000 ölçekli nazım imar planı revizyonunda "mutlak tarım alanı" olarak yer aldığı, edinim tarihinde önce geçerli olan 1/5000 ölçekli nazım imar planının da dışında kaldığı ve plansız alanda yer aldığı, 1/25000 ölçekli nazım imar planında da "mutlak tarım alanı" olarak yer aldığının belirtilmesi üzerine davacı tarafından davalı idarenin …tarih ve …sayılı işlemi ile Adana Büyükşehir Belediyesi Meclisi'nin …tarih ve …sayılı kararı ile kabul edilen 1/25000 ölçekli nazım imar planının iptali istemiyle bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 14. maddesinde dava konusu işlemin kesin ve yürütülebilir bir işlem olup olmadığı hususunun dilekçeler üzerinde yapılan ilk inceleme sırasında değerlendirileceği, 15/b. maddesinde de kesin ve yürütülebilir nitelikte olmayan işlemlerin iptali istemiyle açılan davaların reddedileceği öngörülmüştür.
Dava konusu nazım imar planının yapıldığı tarihte yürürlükte olan 3194 sayılı İmar Kanunu'nun 8. maddesinde, '' Planların hazırlanmasında ve yürürlüğe konulmasında aşağıda belirtilen esaslara uyulur.
a) Bölge planları; sosyo - ekonomik gelişme eğilimlerini, yerleşmelerin gelişme potansiyelini, sektörel hedefleri, faaliyetlerin ve alt yapıların dağılımını belirlemek üzere hazırlanacak bölge planlarını, gerekli gördüğü hallerde Devlet Planlama Teşkilatı yapar veya yaptırır.
b) İmar Planları; Nazım İmar Planı ve Uygulama İmar Planından meydana gelir. Mevcut ise bölge planı ve çevre düzeni plan kararlarına uygunluğu sağlanarak, belediye sınırları içinde kalan yerlerin nazım ve uygulama imar planları ilgili belediyelerce yapılır veya yaptırılır. Belediye meclisince onaylanarak yürürlüğe girer. Bu planlar onay tarihinden itibaren belediye başkanlığınca tespit edilen ilan yerlerinde ve ilgili idarelerin internet sayfalarında bir ay süreyle eş zamanlı olarak ilan edilir.Bir aylık ilan süresi içinde planlara itiraz edilebilir. Belediye başkanlığınca belediye meclisine gönderilen itirazlar ve planları belediye meclisi onbeş gün içinde inceleyerek kesin karara bağlar.
Belediye ve mücavir alan dışında kalan yerlerde yapılacak planlar valilik veya ilgilisince yapılır veya yaptırılır.
Valilikçe uygun görüldüğü takdirde onaylanarak yürürlüğe girer.
Onay tarihinden itibaren valilikçe tespit edilen ilan yerinde ve ilgili idarelerin internet sayfalarında bir ay süreyle eş zamanlı olarak ilan edilir. Bir aylık ilan süresi içinde planlara itiraz edilebilir. İtirazlar valiliğe yapılır, valilik itirazları ve planları onbeş gün içerisinde inceleyerek kesin karara bağlar.
Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir.'' hükmü yer almaktadır.
Dava konusu işlemlerin tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan Plan Yapımına Ait Esaslara Dair Yönetmelikte, plan değişikliği; plan ana kararlarını, sürekliliğini, bütünlüğünü, teknik ve sosyal donatı dengesini bozmayacak nitelikte, bilimsel, nesnel ve teknik gerekçelere dayanan, kamu yararının zorunlu kılması halinde yapılan plan düzenlemeleri olarak tanımlanmış olup, ilgililerin plan değişikliği koşullarının oluştuğunu öne sürerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 10. maddesi uyarınca taşınmazları ile ilgili olarak mülkiyet hakkı kapsamında her zaman plan değişikliği isteminde bulunabilecekleri ve istemlerinin reddi üzerine dava açma süresi içinde bu istemlerinin reddine ilişkin işlem ile birlikte veya ayrı ayrı imar planına karşı dava açabilecekleri açıktır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
İdare hukuku alanında idarenin, tek yanlı irade beyanı ile hukuki durumda değişiklik yapan ya da değişiklik yapılması istemini reddeden işlemi, kesin, yürütülmesi zorunlu ve idari davaya konu olabilecek işlem olarak nitelendirilmektedir.
Bu durumda, dava konusu nazım imar planının kesin ve yürütülebilir bir işlem olduğu hakkında tereddüt bulunmadığı ve imar planı değişikliği isteminin reddi işlemi üzerine tek başına da dava konusu edilebileceği yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinden açıkça anlaşıldığından, Bölge İdare Mahkemesince, dava konusu nazım imar planı hakkında işin esası incelenmek suretiyle bir karar verilmesi gerekmektedir.
Öte yandan, Bölge İdare Mahkemesince, imar planı değişikliği isteminin reddine ilişkin dava konusu işlem bakımından ise nazım imar planının esasının incelenerek hüküm kurulmasından sonra yeniden değerlendirme yapılacağı açıktır.
Bu itibarla, temyize konu Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararında isabet bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan temyiz istemlerinin kabulüne,
2. Mahkeme kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun 1/25000 ölçekli nazım imar planına ilişkin kısmının yukarıda belirtilen gerekçeyle reddine, davacının istinaf başvurusunun kabulü ile anılan mahkeme kararının taşınmazın tekrar arsa vasfına dönüştürülmesi istemiyle yapılan başvurunun reddine yönelik işlem yönünden davanın reddine ilişkin kısmının kaldırılmasına, taşınmazın tekrar arsa vasfına dönüştürülmesi istemiyle yapılan başvurunun reddine yönelik işlemin iptali yolundaki temyize konu …Bölge İdare Mahkemesi …İdari Dava Dairesinin …tarih ve E:…, K:…sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 03/11/2021 tarihinde, kesin olarak, oybirliğiyle karar verildi.