10. Hukuk Dairesi 2014/5231 E. , 2014/24200 K.
"İçtihat Metni"Mahkemesi : Ankara 2. İş Mahkemesi
Tarihi : 09.07.2013
No : 2011/545-2013/890
Asıl ve birleşen dava, davacının davalı işverenlere ait işyerlerinde geçen çalışmaları kapsamında itibari hizmet süresinin tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, ilamında belirtildiği gibi davanın kabulüne karar verilmiştir.
Hükmün, davalı Kurum vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi.. tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Davanın yasal dayanağı olan 506 sayılı Kanunun Ek 5. maddesinde, anılan Kanuna göre sigortalı sayılanların, aşağıda sayılan görevlerde geçen sigortalılık sürelerine, bu sürelerin her tam yılı için hizalarında gösterilen sürelerin sigortalılık süresi olarak ekleneceği belirtildikten sonra, maddenin II numaralı bendinde “Sigortalılar” başlığı altında “Basım ve gazetecilik işyerlerinden 1475 sayılı Kanun ve değişikliklerine göre çalışan sigortalılar.” sözcüklerine yer verilmiş, bu bende ilişkin “Hizmetin Geçtiği Yer” başlıklı kısımda ise “a) Solunum ve cilt yoluyla vücuda geçen gaz veya diğer zehirleyici maddelerle çalışan işyerleri, b) Fazla gürültü ve ihtizaz yapıcı makine ve aletlerle çalışarak iş yapılan işyerleri, c) Doğrudan doğruya yüksek hararete maruz bulunarak çalışılan işyerleri, d) Fazla ve devamlı adalî gayret sarf edilerek iş yapılan işyerleri, e) Tabii ışığın hiç olmadığı ve münhasıran suni ışık altında çalışılan işyerleri, f) Günlük mesainin yarıdan fazlası saat 20.00’den sonra çalışılarak yapılan işyerleri.” sıralaması yapılmıştır.
Maddede düzenlenen itibari hizmet süresi; fiziksel, ruhsal ve fizyolojik yönlerden insan sağlığını ve çalışma gücünü olumsuz yönde etkileyerek yaşam süresini kısaltan ağır ve yıpratıcı koşullar altında çeşitli tehlikelere açık olarak çalışanlar için getirilmiş, sosyal amaçlı, maddede belirtilen işyerleri ve işlerde çalışan sigortalıların sigortalılık sürelerine, prim ödeme gün sayılarının belli bir bölümünün eklenmesine olanak tanıyan bir uygulama olup, konu ile ilgili 2098 ve 3395 sayılı Kanunlardaki amaç, bu işlerde çalışanlara, anılan etkenler bakımından farklı ortamlarda çalışanlara göre özel bir koruma sağlamaktır. Bu maddeyle, ağır, riskli ve sağlığa zararlı işlerde çalışan kişilere itibari hizmet süresinden yararlanma olanağı tanınmasının amacı, bu işlerin fiziksel, ruhsal ve fizyolojik olarak insan sağlığını olumsuz yönde etkileyen şartlar altında yapılıyor olmasıdır. İtibari hizmet süresinden yararlanacak olanlar belirlenirken, maddenin tanımından yola çıkılarak, işyerinin ve yapılan işin niteliğinin dikkate alınması, maddede tanımlanan, ağır, riskli ve
sağlığa zararlı işlerin, belirtilen işyerlerinde fiilen yapılması aranmakta, maddede yazılı fiziksel koşullarla birlikte iş kolu ve işyeri şartlarının da gerçekleşmiş olması gerekmektedir. Başka bir anlatımla düzenleme, ancak, bentlerde sayılı ve sınırlı olarak öngörülen iş kolları, işyerleri, çalışma şartlarının gerçekleştiği durum ve sigortalılar için uygulama olanağına sahiptir.
Somut olayda; davacı, asıl davasında, davalılardan D.. Matbaacılık Yayıncılık Reklamcılık İnş. A.Ş. nezdindeki çalışmalarında itibari hizmet süresinden faydalanması gerektiğinin tespitini istemiş, birleşen davada ise; davalılar A..Matbaacılık Yayın İnş. A.Ş. ve İmaj İç ve Dış Tic. A.Ş. nezdindeki çalışmalarında itibari hizmet süresinden faydalanması gerektiğinin tespitini istemiş, mahkemece davanın kabulüne karar verilmiştir. Mahkemece, davalılardan D..Matbaacılık Yayıncılık Reklamcılık İnş. A.Ş."ye ait işyerinde yapılan keşfe istinaden alınan bilirkişi raporu esas alınmış, diğer davalılara ait Kurum işyeri dosyaları celp edilip, işyerlerindeki adreslerde keşif yapılmamış ve bu işyerlerindeki şartların, 506 sayılı Ek 5. maddesinin II alt bendindeki şartlar ile uyuşup uyuşmadığını irdeleyen bilirkişi raporu alınmamış, kabule konu dönemlerde davacının hizmet cetvelindeki bildirim yapılan işyerlerinin davalılara ait işyerleri olup olmadığı araştırılıp tespit edilmemiş, yine kabul edilen dönemde davacının çalışmalarında itibari hizmete tabi bildirimler olup olmadığı Kurumdan sorulup, itibari hizmete tabi hizmet bildirimlerinin bulunması halinde bu dönemlerin tespitinde hukuki yarar bulunmadığı gözetilmemiş, davacının hizmet cetvelindeki davalıların işyerlerinden yapılan bildirimler dikkate alınarak, bu işyerlerinde davacının çalışmalarını, yaptığı işi, işyerinin niteliği, işyerinin fiziki şartları bordro tanıkları beyanları ile tespit edilmemiş, davalı işverenler arasında organik bir bağ bulunup bulunmadığı araştırılıp, organik bağ bulunmaması ya da işyerlerinin farklı olması halinde, davacı tarafın aynı olduğu görülse de, bu tür davaların özelliği gereği bireysel nitelikte olup, itibari hizmet süresine tabi çalışma şartlarının her bir davalının işyerleri ve davacının bu işyerlerindeki çalışma şekli yönünden ayrı ayrı irdelenmesi gerekeceği, olguların ayrı ayrı tespiti ve temyiz incelemesi sırasında kararın denetimi bakımından yargılamanın sağlıklı bir şekilde yürütülmesi olanağı bulunmadığı dikkate alınmamıştır.
Bu maddi ve hukuki olgular göz önünde bulundurulmaksızın, mahkemece, eksik inceleme ve araştırma sonucu, yazılı şekilde karar verilmesi, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O halde, davalı Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
S O N U Ç : Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, 11.11.2014 gününde oybirliğiyle karar verildi.