BAM Hukuk Mahkemeleri Antalya Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesi 2022/2038 Esas 2022/1041 Karar Sayılı İlamı

T.C.
ANTALYA
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
11. HUKUK DAİRESİ

T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
B Ö L G E A D L İ Y E M A H K E M E S İ K A R A R I

İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ: Alanya Asliye Ticaret Mahkemesi
KARAR TARİHİ: 28/02/2022
DAVANIN KONUSU: Tazminat
GEREKÇELİ KARAR
YAZIM TARİHİ: 08/09/2022


İlk Derece Mahkemesinin kararı süresi içerisinde istinaf edilmiş olduğundan dosya içerisinde bulunan belgeler okunup incelendi.
Üye hakimin görüşü değerlendirildi.
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili, müvekkili şirketinin Antalya bölgesindeki satım ve pazarlaması yapılan/yapılacak olan et ve et ürünlerinin davalı ...... Deposu şirketinin işletmekte olduğu soğuk hava deposunun bir kısmında depolanmakta ve muhafaza edilmekte olduğunu, davalı şirketin işletmekte olduğu soğuk hava deposunda 29/06/2020 günü yangın çıktığını, deponun kullanılamaz hale geldiğini, içerisinde bulunan tüm ürünlerin de yangında yok olduğunu, yangının çıktığı gün depoda 9.713.872,38-TL bedelinde 196.914,62 kg işlenmiş/yarı işlenmiş et ve et ürünlerinin bulunduğunu, yangında hiçbir ürünün kurtarılamadığını, davalı şirket bina sahibinin sorumluluğu kapsamında işletmekte olduğu soğuk hava deposundaki tüm tesisat ve yapının, yangın gibi her türlü tehlikeye karşı gerekli denetimini, tamir ve bakımını yapmakta yükümlü olduğunu ancak davalı tarafın en büyük yükümlülüğünü yerine getirmediğini beyan ederek; davacının muhafaza edilmek amacıyla davalı şirketin deposunda teslim olunan 196.914,62 kg işlenmiş/yarı işlenmiş et ve et ürünlerinin, depoda meydana gelen yangın nedeniyle tümüyle yanması sonucu uğramış olduğu zarar karşılığında 9.713.872,38-TL nin davalılardan olay tarihinden itibaren işleyecek ticari avans faiziyle birlikte, davalı sigorta şirketi yönünden ise sigorta poliçe limiti ile sınırlı olmak üzere müştereken ve müteselsilen tazminine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı ..... Deposu vekili, müvekkilinin tesisinde bulunan bir veya daha fazla soğuk hava odasının içerisindeki soğutucu ünitesi ile birlikte kullanması ve yararlanması için odanın anahtarı ile birlikte hakimiyetin kiracıda olacak şekilde kiracı davacıya bıraktığını ve kiracı davacının da bunun karşılığında kira bedeli ödemeyi üstlendiğini, davacının yangın tarihine kadar herhangi bir ayıp ihbarı olmadığını ve yangın tarihine kadar da kiralama yaparak sözleşmesinden dönmediğini, müvekkilinin anılan yangın olayından dolayı herhangi bir kusur veya kastının ve sorumluluğunun olmadığını beyan ederek; davanın reddine, haksız ve kötü niyetli olmasından dolayı dava değerinin %20 sinden az olmamak üzere davacı aleyhine kötü niyet tazminatına hükmedilmesine karar verilmesini arz ve talep etmiştir.
Davalı sigorta şirketi vekili, yangının meydana gelmesinde sigortalı davalı ..... Deposunun hiçbir kusurunun bulunmadığını, yangının ve yangından kaynaklanan zararların meydana gelme sebebinin ..... Gıda çalışanının depoda alınan önlemlere ve sigorta içme yasağına rağmen depoda sigara içmesi sonrasında izmariti/külün atılması olduğunu, davalı sigortalının bina maliki olarak yangının meydana gelmesinde tespit edilen kusuru olmadığı gibi yangının 3. Kişinin kusurundan meydana geldiğinin tespit edildiğini belirterek davanın reddine karar verilmesini arz ve talep etmiştir.
Mahkemece, "Hâkimler ve Savcılar Kurulu Genel Kurulunun 07/07/2021 tarih 608 karar sayılı kararı ile asliye ticaret mahkemelerinin yargı çevrelerinin belirlenmesine; Hâkimler ve Savcılar Kurulu Birinci Dairesinin 08/07/2021 tarihli ve 568 sayılı kararı ile de Alanya Asliye Ticaret Mahkemesi'nin 01/09/2021 tarihi itibari ile faaliyete geçirilmesine karar verilmiştir. Serik 2. Asliye Hukuk Mahkemesi ile mahkememiz arasında yargı çevresinin değişmesinden kaynaklanan bir ilişki bulunmaktadır. Serik 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 01/09/2021 tarihinden önce açılan davalar yönünden "Asliye Ticaret Mahkemesi" sıfatının kaldırıldığına dair bir karar bulunmamaktadır. Hâkimler ve Savcılar Kurulu Genel Kurulunun 07/07/2021 tarihli ve 608 sayılı kararında yargı çevresine ilişkin bu kararın açıkça "01/09/2021 tarihinden itibaren uygulanmasına" karar verilmiş olması, yargılama devam ederken yargı çevrelerinin Hâkimler Savcılar Kurulu kararı ile değiştirilmesi halinde dahi "davanın açıldığı ilk mahkemenin yetkisinin devam etmesi", yeni yargı çevresinin Hâkimler Savcılar Kurulu Kararından "sonra açılan davalar" için uygulanması gerekmesi, "derdest dosyaların devri ile ilgili herhangi bir ibare bulunmaması halinde ilk davanın açıldığı tarihteki yetkili mahkemenin yargı yetkisinin devam etmesi"; "tabii hâkim ilkesi"; "perpetuatio fori ilkesi"; "hukuki güvenlik ilkesi"; "idari işlemlerin geriye yürümezliği ilkesi"; "hak arama özgürlüğü"; kıyasen uygulanması gerekli "yargı çevresinin değişmesi" başlıklı "5235 sayılı Kanun ek 1. maddesi hükmü" (yargı çevresinin değiştiği gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilemez hükmü); anılan ilke ve esaslar doğrultusunda yüksek mahkemelerce, 01/09/2021 tarihinden önce açılan ticari davalar yönünden ilk davanın açıldığı mahkemelerin görev ve yetkilerinin devam ettiğine işaret eden kararları uyarınca "hukuki belirlilik ve öngörülebilirlik" ilkeleri ve Anayasa'nın 36. maddesinde güvence altına alınan adil yargılanma hakkı kapsamındaki "mahkemeye erişim hakkı" nazara alındığında, Hâkimler ve Savcılar Kurulu Genel Kurulunun 07/07/2021 tarihli ve 608 sayılı kararında yargı çevresine ilişkin bu kararın 01/09/2021 tarihinden sonra açılan davalara uygulanması gerekmektedir. İşbu dava ise "01/09/2021" tarihinden önce açıldığından mahkememiz görevli değildir." şeklinde karar verilmiştir.
Karara karşı, davalı ..... Deposu Sebze Meyve Emlak İthalat İhracat Sanayi Ticaret Limited Şirketi vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
Davalı ..... Deposu Sebze Meyve Emlak İthalat İhracat Sanayi Ticaret Limited Şirketi vekili istinaf dilekçesinde özetle; İlk Derece Mahkemesinin kararının usul ve yasaya aykırı olduğunu, ilk derece mahkemesinin Asliye Ticaret Mahkemesinin görevli olduğunu beyan ederek istinaf talebinde bulunmuştur.
Dava, tazminat istemine ilişkindir.
Mahkemece yazılı gerekçeyle, davanın görev nedeniyle usulen reddine karar verilmiştir.
Dairemizce istinaf incelemesi, 6100 sayılı HMK'nın 355. madde hükmü uyarınca istinaf dilekçesinde belirtilen sebeplerle sınırlı olarak ve kamu düzenine aykırı hususların olup olmadığı gözetilerek yapılmıştır.
Dosya incelenmesinde, davanın Serik 2. Asliye Hukuk Mahkemesinde (Asliye Ticaret Mahkemesi Sıfatıyla) 02/10/2020 tarihinde açıldığı, Serik 2. Asliye Hukuk Mahkemesinde (Asliye Ticaret Mahkemesi Sıfatıyla) görülmekte iken Hakimler ve Savcılar Genel Kurulunun 07/07/2021 tarihli 608 numaralı kararına istinaden dava dosyasının Alanya Nöbetçi Asliye Ticaret Mahkemesine gönderilmesine karar verildiği, Alanya Asliye Ticaret Mahkemesince de görevsizlik kararı verildiği anlaşılmaktadır.
Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 1'inci maddesi uyarınca mahkemelerin görevi ancak yasa ile belirlenebilir. Göreve ilişkin kurallar kamu düzenine ilişkindir.
Anayasa'nın 37'nci maddesinde "Hiç kimse kanunen tabi olduğu mahkemeden başka bir merci önüne çıkarılamaz." denilerek görev ve kesin yetki kurallarının gücü, tabii hakim ilkesi olarak ifade edilen evrensel bir ilkenin anayasa hükmü haline getirilmesi suretiyle ortaya konmuştur. Tabii hakim ilkesi gereği yargılanacak olan uyuşmazlığın gerçekleşmesinden önce, yürürlükte bulunan yasalar aracılığıyla görevi, yetkisi ve işleyişi belirlenmiş olan mahkemede görülmesi gereklidir.
Dava açmanın maddi hukuk ve yargılama hukuku bakımından birtakım sonuçları vardır. Dava açmanın yargılama hukukuna ilişkin en önemli sonuçlarından biri davanın açılması anında görevli ve yetkili olan mahkemenin artık sabit hale gelmesidir (perpetuatio fori). Bu ilkeye göre sonradan ortaya çıkan değişiklikler görevi ve yetkiyi etkilemez. Bu çerçevede ortaya çıkan ikinci önemli sonuç da mahkemenin davayı inceleme zorunluluğunun doğmasıdır. Nitekim yasa değişikliklerinde dahi ayrı ve açık bir geçiş hükmü yoksa mahkemeler görevsizlik kararı vererek ellerinde derdest bulunan dosyaları yeni kurulan mahkemeye gönderemezler; bunlara bakıp sonuçlandırmak zorundadırlar.
6087 sayılı Hâkimler ve Savcılar Kurulu Kanunu'nun 4/1-a ve 7/2-f düzenlemelerine göre Adalet Bakanlığının bir mahkemenin kaldırılması veya yargı çevresinin değiştirilmesi konusundaki tekliflerini karara bağlamak, Kurul Genel Kurulunun görevleri arasındadır.
Ancak yargı çevresi bir mahkemenin hangi coğrafi alandaki davalara bakacağıyla ilgili olup, bir görev kuralı niteliğinde değildir. Bu karar ancak bundan sonra o yerde görülecek davaların yargılamasını yapacak mahkemeyi belirlemek maksatlıdır.
Nitekim karar 07.07.2021 günü alınmış, ancak yürürlük tarihi 01.09.2021 olarak belirlenmiştir. Kurul'un yargı çevresi belirlemeye ilişkin kararı, sadece bu kararın yürürlük tarihinden sonra açılacak davaları ilgilendirir. Aksi fikrin kabulü halinde Kurul'un tabii hakim ilkesini çiğneyerek derdest davaları dilediği mahkemede inceletme yetkisinin bulunduğu yolunda, Anayasa'ya aykırı bir sonuca varılacaktır.
Yukarıdan beri gösterilen yasal düzenlemeler ve açıklamalar çerçevesinde davaya bakmakla görevli mahkemenin Serik 2. Asliye Hukuk Mahkemesi (Asliye Ticaret Mahkemesi sıfatıyla) olduğu anlaşıldığından davalı ..... Deposu Sebze Meyve Emlak İthalat İhracat Sanayi Ticaret Limited Şirketi vekilinin istinaf talebinin yerinde olmadığı anlaşılmıştır.
Sonuç olarak, davalı ..... Deposu Sebze Meyve Emlak İthalat İhracat Sanayi Ticaret Limited Şirketi vekilinin istinaf başvurusunun 6100 Sayılı HMK'nın 353/1-b-1. maddesi gereğince esastan reddine karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM:Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1-Davalı .... Deposu Sebze Meyve Emlak İthalat İhracat Sanayi Ticaret Limited Şirketi vekilinin İlk Derece Mahkemesi kararına ilişkin istinaf başvurusunun ESASTAN REDDİNE,
2-Harç peşin olarak alındığından yeniden alınmasına yer olmadığına,
3-Davalının istinaf başvurusu nedeniyle yapılan yargılama masraflarının kendi üzerinde BIRAKILMASINA,
4-Kullanılmayan istinaf gider avansının 6100 Sayılı HMK'nın 333. maddesi uyarınca İlk Derece Mahkemesince talebi halinde ilgilisine İADESİNE,
5-İstinaf incelemesi dosya üzerinden yapıldığından davacı lehine vekalet ücreti takdirine YER OLMADIĞINA,
6-Kararın İlk Derece Mahkemesi tarafından taraflara TEBLİĞİNE,
Dair, 6100 sayılı HMK'nın 353/1-b-1. maddesi gereğince dosya üzerinde yapılan inceleme sonucunda oybirliğiyle, 6100 Sayılı HMK'nın 362/1-c. maddesi gereğince kesin olarak karar verildi..08/09/2022