Danıştay 6. Daire 2020/3599 Esas 2021/12078 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2020/3599
Karar No : 2021/12078

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Belediye Başkanlığı -…
VEKİLİ : Av. …
DAVALI İDARE YANINDA
MÜDAHİLLER : 1-… 2- …
3-… 4- …
5-… 6-…
7- … 8-… 9-… 10-… 11- … 12- …
VEKİLLERİ : Av. …
13- …
VEKİLİ : Av. …
Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi ...İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem:Mersin ili, Mezitli ilçesi, … Mahallesi, … pafta, … ada, … parsel sayılı taşınmaz üzerinde bulunan … Sitesi … Blok … Kat … nolu bağımsız bölümün maliki olan davacı tarafından, … ada … parsel sayılı taşınmazın güneyindeki ve parsele bitişik yolun kapatılmasına ilişkin … tarihli ve … sayılı belediye meclisi kararı ile kabul edilen 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğinin iptali
istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Temyize konu … İdare Mahkemesince verilen … tarihli, E:… , K:… sayılı kararda; idare mahkemesince yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen rapor ile dosyadaki bilgi ve belgeleri birlikte değerlendirilmesinden, dava konusu 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğinden önce yürürlükte bulunan imar planında bulunup da uzunca bir süre parselasyon olmadan sokak olarak fiilen kullanıldığı anlaşılan, 10 metre en kesitli iki adet yaya yolunun 6 metreye düşürülmesinde zaruret bulunmadığı, yolların kentsel açıklık olarak, yapılı kentsel çevre içerisinde güneşlenme, rüzgar ve hava sirkülasyonunu sağlayan etmenlerden olması nedeniyle dava konusu plan değişikliğinin sürdürülebilir, yaşanılabilir, sağlıklı bir kentsel çevre oluşturmak gayesine uygun olmadığı, … tarihli, … sayılı belediye meclisi kararı ile kabul edilen uygulama imar planı değişikliğinde hukuka, şehircilik ilkeleri ve planlama esaslarına uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle hukuka aykırı bulunan dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve istinaf dilekçelerinde ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından açılan davanın süresinde olmadığı, dava konusu plan değişikliği ile nüfus ya da yapı yoğunluğunu arttırıcı herhangi bir karar getirilmediği, ilgili kanun ve yönetmeliklere uygun olduğu, taşınmazların yola cepheli hale gelmesi için yapıldığı bu nedenlerle davanın reddine karar verilmesi gerektiği, usul ve yasaya aykırı İdari Dava Dairesi kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : İdare Mahkemesi kararı ile İdari Dava Dairesi kararının hukuka uygun olduğu. belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ … 'IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :Uyuşmazlık konusu … Evleri sitesinin bulunduğu Mersin ili, Mezitli ilçesi, … ada … parsel sayılı taşınmaza komşu Mersin ili, Mezitli ilçesi, … Mahallesi, … pafta, … ada, … parsel sayılı taşınmaz üzerinde bulunan … Sitesi … Blok … . Kat … nolu bağımsız bölümün maliki olan davacı tarafından;
- 705 ada içinde bulunan sokağın düzenleme ortaklık payı alınmaksızın SS … Evleri Koop.ne verilmesine ilişkin … tarihli,… sayılı işlemin iptali ile dava konusu yolun kamu yararına terk edilmesi istemiyle … tarihinde, … İdare Mahkemesinde E: … sayılı açılan davada, "dava dilekçesinin konu başlıklı kısmında Mersin ili, Mezitli ilçesi, … ada içinde bulunan sokakta bulunan yapıların ruhsatlarının iptalinin istenildiği, ancak hangi yapıların ruhsatlarının iptalinin istenildiğinin açıkça belirtilmediği, açıklamalar kısmında yolun kapatıldığından bahsedilerek açılmasının istenildiği, sonuç ve istem başlıklı kısmında ise yolun kamu yararına terk edilmesinin istenildiği, davayı açmakta hukuki yararının ne şekilde etkilendiğinin de açıklanmadığı, dava konusu işlemin açıkça ortaya konulmadığı, idari işlem niteliğinde yargı kararı verilemeyeceği" gerekçesi ile … İdare Mahkemesinin … tarihli K: … sayılı kararı ile dava dilekçesinin reddine karar verilmiştir.
-Yukarıda anılan dilekçe ret kararı üzerine davacı tarafından yenilenen dilekçe ile açılan davada, … İdare Mahkemesinin … tarihli, E:… K:… sayılı kararı ile, " davacı tarafından, maliki olduğu taşınmaza komşu olan … sitesinin güneyinden geçen 10 metrelik imar yolunun kapatılmasına ilişkin … tarihli, … sayılı imar planı değişikliği ile bu değişikliğin dayanağı olan 1/5000 ölçekli nazım imar planının ve anılan 1/1000 ölçekli imar planı değişikliği dayanak alınarak S.S. … - Evleri Koop.'ne verilen veya verilecek inşaat ruhsatının iptali istemiyle dava açıldığı, dava dilekçesinin sonuç ve istek kısmında yer alan … verilen veya yeni verilecek inşaat ruhsatının'' iptali istemine yer verildiği, anılan istemde yer alan ifadelerden hangi işlemlerin kastedildiğinin ortaya konulamadığı, bunun sonucu olarak davanın konusu hususunda duraksamaya neden olunduğu, dava konusu işlemlerin tarih ve sayı belirtilmek suretiyle açık ve net olarak ortaya konulması gerektiği, öte yandan dava dilekçesindeki istemler dikkate alındığında, Mersin İli, Mezitli İlçesi, … Mahallesi, … pafta, … ada, … ve … sayılı parsele komşu olan … sitesinin güneyinden geçen 10 metrelik imar yolunun kapatılmasına ilişkin … tarihli, … sayılı imar planı değişikliği ile bu değişikliğin dayanağı olan 1/5000 ölçekli nazım imar planının iptali ile S.S. … Koop'ne verilen veya verilecek inşaat ruhsatlarının iptali istemlerinin arasında maddi veya hukuki yönden bağlılık ya da sebep-sonuç ilişkisi bulunmadığından varsa bu işlemlere karşı ayrı ayrı dava açılması gerekirken düzenlenen tek dilekçeyle dava açıldığı anlaşıldığından dava dilekçesi 2577 sayılı Kanun'un 3. ve 5. maddelerine uygun bulunmadığı" gerekçesiyle dava dilekçesinin reddine karar verilmiştir.
-… İdare Mahkemesinin … tarihli, E:… K:… sayılı dilekçe ret kararı üzerine … ada … parsel sayılı taşınmazın güneyindeki ve parsele bitişik yolun kapatılmasına ilişkin … tarihli … sayılı belediye meclisi kararı ile kabul edilen 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğinin iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
3194 sayılı İmar Kanununun işlem tarihinde yürürlükte olan halinde "Planların hazırlanması ve yürürlüğe konulması" başlıklı 8. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendinde: "İmar Planları; Nazım İmar Planı ve Uygulama İmar Planından meydana gelir. Mevcut ise bölge planı ve çevre düzeni plan kararlarına uygunluğu sağlanarak, belediye sınırları içinde kalan yerlerin nazım ve uygulama imar planları ilgili belediyelerce yapılır veya yaptırılır. Belediye meclisince onaylanarak yürürlüğe girer. Bu planlar onay tarihinden itibaren belediye başkanlığınca tespit edilen ilan yerlerinde ve ilgili idarelerin internet sayfalarında bir ay süreyle eş zamanlı olarak ilan edilir. Bir aylık ilan süresi içinde planlara itiraz edilebilir. Belediye başkanlığınca belediye meclisine gönderilen itirazlar ve planları belediye meclisi onbeş gün içinde inceleyerek kesin karara bağlar." hükmü yer almaktadır.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun işlem tarihinde yürürlükte olan haliyle 7.maddesinde, ilanı gereken düzenleyici işlemlerde dava süresinin ilan tarihini izleyen günden itibaren başlayacağı, ancak bu işlemlerin uygulanması üzerine ilgililerin düzenleyici işlem veya uygulanan işlem yahut her ikisi aleyhine birden dava açabilecekleri hüküm altına alınmakla, ilanı gereken düzenleyici işlemler yönünden ilgililere uygulama üzerine dava açma olanağı tanındığı tartışmasızdır. Aynı Kanunun 10. maddesinde ise; "İlgililer, haklarında idari davaya konu olabilecek bir işlem veya eylemin yapılması için idari makamlara başvurabilirler, altmış gün içinde bir cevap verilmezse istek reddedilmiş sayılır. İlgililer altmış günün bittiği tarihten itibaren dava açma süresi içinde, konusuna göre Danıştaya, idare ve vergi mahkemelerine dava açabilirler. Altmış günlük süre içinde idarece verilen cevap kesin değilse ilgili bu cevabı isteminin reddi sayarak dava açabileceği gibi, kesin cevabı da bekleyebilir. Bu takdirde dava açma süresi işlemez. Ancak, bekleme süresi başvuru tarihinden itibaren altı ayı geçemez. Dava açılmaması veya davanın süreden reddi hallerinde, altmış günlük sürenin bitmesinden sonra yetkili idari makamlarca cevap verilirse, cevabın tebliğinden itibaren altmış gün içinde dava açabilirler." hükmü, aynı Yasanın 11. maddesinin ilk üç bendinde ise, ilgililer tarafından idari dava açılmadan önce, idari işlemin kaldırılmasının, geri alınmasının, değiştirilmesinin veya yeni bir işlem tesis edilmesinin üst makamdan, üst makam yoksa işlemi tesis etmiş olan makamdan idari dava açma süresi içinde istenebileceği, bu başvurunun, işlemeye başlamış olan idari dava açma süresini durduracağı, başvuruya altmış gün içinde cevap verilmezse isteğin reddedilmiş sayılacağı, isteğin reddedilmesi veya reddedilmiş sayılması durumunda ise dava açma süresinin yeniden işlemeye başlayacağı ve başvurma tarihine kadar geçen sürenin de hesaba katılacağı hükme bağlanmıştır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
İmar planları, yargısal içtihatlarla ilanı gereken genel düzenleyici işlem olarak kabul edilmiş olduğundan buna göre de dava açma sürelerinin belirlenmesi gerekmektedir.
Yukarıda anılan maddelerin birlikte değerlendirilmesinden, imar planlarına karşı, 2577 sayılı Kanunun 11. maddesi kapsamında başvuru için, 3194 sayılı Kanunun 8/b maddesi ile özel bir itiraz süresi getirildiği anlaşılmaktadır. Bu durum karşısında, imar planlarına karşı, bir aylık askı süresi içinde 2577 sayılı Yasanın 11. maddesi kapsamında başvuruda bulunulması ve bu başvuruya idari dava açma süresinin başlangıç tarihi olan son ilan tarihinden itibaren işlem tarihi itibariyle 60 gün içinde cevap verilmeyerek isteğin reddedilmiş sayılması halinde, bu tarihi takip eden 60 günlük dava açma süresi içinde veya son ilan tarihini izleyen 60 gün içinde cevap verilmek suretiyle isteğin reddedilmesi halinde bu cevap tarihinden itibaren 60 günlük dava açma süresi içinde idari dava açılabileceği sonucuna varılmaktadır. İmar planlarına askı süresi içinde bir itirazda bulunulmamış ise davanın, 2577 sayılı Kanunun 7. maddesi uyarınca imar planının son ilan tarihini izleyen günden itibaren işlem tarihi itibariyle 60 gün içinde açılması gerekir. Ancak bu süreler içerisinde dava açılmamış olması halinde imar planının uygulamaya konulması ile birlikte uygulama işlemi üzerine, işlem ile birlikte imar planına veya doğrudan işlemin dayanağı olan imar planına karşı yeniden dava açma hakkının bulunduğu ve bu aşamada dava açma süresinin uygulama işleminin süresine tabi olduğunda tartışma bulunmamaktadır.
Öte yandan 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 10. maddesi uyarınca ilgililerin taşınmazları ile ilgili olarak mülkiyet hakkı kapsamında her zaman plan değişikliği isteminde bulunabilecekleri ve istemlerinin reddi üzerine dava açma süresi içinde bu istemlerinin reddine ilişkin işlem ile birlikte imar planına karşı dava açabilecekleri açıktır.
1/1000 ölçekli uygulama imar planlarının uygulamaya esas planlar olması nedeniyle bu planlara dayanılarak parselasyon, ruhsat, kamulaştırma gibi uygulama işlemlerinin tesis edilmesi halinde, subjektif uygulama işlemleri üzerine açılacak iptal davalarında 1/1000 ölçekli planların da iptalinin istenebileceği açıktır.
Dosyanın incelenmesinden davacı tarafından uyuşmazlık konusu 1993 onay tarihli 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğinin askıya çıkarıldığı 11.02.1993-13.03.1993 tarihleri içerisinde 2577 sayılı Yasanın 11.maddesi kapsamında itiraz edilmediği, son askı tarihinden itibaren yasal dava açma süresi (işlem tarihi itibariyle 60 gün) içinde de dava açılmadığı, 2577 sayılı Yasanın 10. maddesi uyarınca bir başvurusunun bulunmadığı, hususları göz önüne alındığında davanın süresinde açılıp açılmadığının tespiti gerekmektedir.
Uyuşmazlık konusu … tarihli … sayılı belediye meclisi kararı ile kabul edilen 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğine karşı, bakılan davanın açıldığı 19.10.2017 tarihinde anılan uygulama imar planının uygulanmasına yönelik bir işlem olup olmadığı, davacı tarafından dava konusu uygulama imar planının nasıl ve hangi tarihte öğrenilerek dava açıldığı açığa kavuşturularak elde edilen sonuca göre davanın süresinde açılıp açılmadığı değerlendirilerek yeniden bir karar verilmesi gerekmektedir.
Bu itibarla, dava konusu işlemin iptaline ilişkin mahkeme kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddi yolunda temyize konu Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davalının temyiz isteminin kabulüne,
2. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline ilişkin Mahkeme kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 03/11/2021 tarihinde, kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.

KATILMA KARARI

Davacı … vekili Av. … tarafından, Mersin ili, Mezitli ilçesi, … Mahallesi, … pafta, … ada, … parsel sayılı taşınmaz üzerinde bulunan … Sitesi … Blok … . Kat … nolu bağımsız bölümün maliki olan davacı tarafından, … ada … parsel sayılı taşınmazın güneyindeki ve parsele bitişik yolun kapatılmasına ilişkin … tarihli ve … sayılı belediye meclisi kararı ile kabul edilen 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğinin iptali istemiyle Mezitli Belediye Başkanlığına karşı açılan davada, dava konusu işlemin iptali yolunda verilen … İdare Mahkemesinin … tarihli, E:… , K:… sayılı kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddine ilişkin … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarihli E:… K:… sayılı kararının davalı idare tarafından temyiz edilmesi üzerine Danıştay Altıncı Dairesinin E:2020/3599 sayısına kaydedilen dosyaya … , … , … , … … , … , … , … , … , … , … , … vekili Av. … tarafından verilen ve 21.06.2021 tarihinde Danıştay Genel Yazı İşleri Müdürlüğü kayıtlarına giren, davalı idare yanında davaya katılma istemini içeren başvuru incelendi:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 31. maddesinde, üçüncü kişilerin davaya katılması konusunda Hukuk Muhakemeleri Kanununun ilgili hükümlerinin uygulanacağı öngörülmüş olup; Hukuk Muhakemeleri Kanununun 66. maddesinde de, "Üçüncü kişi, davayı kazanmasında hukuki yararı bulunan taraf yanında ve ona yardımcı olmak amacıyla, takibat sona erinceye kadar, fer'i müdahil olarak davada yer alabilir." hükmü yer almıştır.
Davaya katılma isteminde bulunan … , … , … , … … , … , … , … , … , … , … , … 'in dava konusu edilen uygulama imar planında yapılan değişiklikten etkilenen taşınmazda malik oldukları ve dava sonucu verilecek kararın menfaatleriini etkileyebileceği anlaşıldığından davanın sonucuyla yakından ilgili olması nedeniyle 2577 Sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 31. maddesinin yollamada bulunduğu Hukuk Muhakemeleri Kanununun ilgili maddeleri uyarınca davalı idare yanında davaya katılma istemlerinin kabulüne, 3.11.2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.