Taraflar arasındaki davanın yapılan duruşması sonunda kurulan hükmün Yargıtayca incelenmesi davalılar Orman Yönetimi ve Hazine vekilleri tarafından istenilmekle, süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten sonra dosya incelendi, gereği düşünüldü:
K A R A R
Davacı vekili 04/01/2013 havale tarihli dava dilekçesinde; sınırları ve miktarları belirtilen tescil dışı bırakılan taşınmazlarda davacı yararına zilyetlikle kazanma koşullarının oluştuğunu belirterek taşınmaz bölümlerinin davacı adına tapuya tesciline karar verilmesini talep etmiş, davalı Orman Yönetimi ise çekişmeli taşınmazın orman vasfı ile Hazine adına kayıt ve tesciline, davalı Hazine ise çekişmeli taşınmazın Hazine adına kayıt ve tesciline karar verilmesini talep etmiştir.
Mahkemece yapılan yargılama sonucunda davanın kısmen kabulüne; .... kain, fen bilirkişisi .....11/04/2016 havale tarihli raporunun krokisinde (A) harfi ile gösterilen 15.352,43 m2"lik alanın narenciye bahçesi olarak davacı adına tesciline, (B2) harfi ile gösterilen 7045,96 m2"lik alan açısından açılan davanın reddine, (B1) harfi ile gösterilen 2557,11 m2"lik alanın orman vasfı ile Hazine adına tesciline karar verilmiş, hüküm davalı Orman Yönetimi vekili ve davalı Hazine vekili tarafından (A) ve (B2) harfli bölümlere yönelik olarak temyiz edilmiştir.
Dava, tapusuz taşınmazın tescili istemine ilişkindir.
Çekişmeli taşınmazın bulunduğu yerde dava tarihinden önce yapılıp kesinleşen orman kadastrosu bulunmamaktadır. Genel arazi kadastrosu işlemi 1964 yılında yapılmış ve 1967 yılında ilân edilerek kesinleşmiştir.
Dava, Medenî Kanunun 713. maddesi hükmü uyarınca tapusuz olan taşınmazın tescili istemine ilişkin olup, aynı Kanunun 713/3. maddesinde tescil davasının, Hazineye ve ilgili kamu tüzel kişilerine veya varsa tapuda malik gözüken kişinin mirasçılarına karşı açılacağı belirtilmiş olmasına karşın, mahkemece çekişmeli taşınmazın sınırları içinde bulunduğu .... ... belediye başkanlığı dahil edilmeden hüküm kurulmuştur. Ayrıca dosyada mevcut ziraat bilirkişi ve 2015 tarihli fen bilirkişi raporlarında (A) harfi ile gösterilen alanın 10-11 yaşlarında zeytin ağacı ile kaplı kapama zeytin bahçesi olduğu, (B) harfli alanın ise 4-5 yaşlarında mandalina ağacı ile kaplı kapama narenciye bahçesi olduğu belirtilmiş ancak dosya içerisindeki 2016 tarihli fen bilirkişi raporunda ise (A) harfi ile gösterilen alanın narenciye bahçesi olduğu, (B) harfi ile gösterilen alanın ise zeytin bahçesi vasfında olduğu ifade edilmiştir. Keşif zaptında yer alan mahkeme gözleminde de (A) harfli yerin kapama zeytin bahçesi, (B) harfli alanın ise kapama narenciye bahçesi olduğu gözlemlenmiş olup böylece dava konusu taşınmaz bölümlerinin
vasıflarında tereddüt yaratılmıştır. Yine, (B2) harfi ile gösterilen bölüm yönünden davanın reddi kararına yönelik davalıların bir temyizi bulunmamakta olup, bu bölüm yönünden red kararı verildiği halde Orman Yönetimi ve Hazinenin tescil talebi yönünden olumlu veya olumsuz bir karar verilmemesi de hatalıdır. Eksik araştırma ve incelemeye dayalı hüküm kurulamaz.
6100 sayılı HMK"nın 50. maddesinde medenî haklardan yararlanma ehliyetine sahip olanın davada taraf ehliyetine de sahip olacağı, 51. maddesinde dava ehliyetinin medenî hakları kullanma ehliyetine göre belirleneceği, 114/d maddesinde ise taraf ve dava ehliyetinin dava şartlarından olduğu ve 115. madde uyarınca da mahkemenin dava şartlarının mevcut olup olmadığını davanın her aşamasında kendiliğinden araştıracağı belirtilmektedir. 4721 sayılı TMK"nın 47, 48, 49 ve 50. maddelerinde de tüzel kişiliğin kazanılması, hak ehliyeti ile fiil ehliyeti ve bunun kullanılmasına ilişkin hükümler yer almaktadır.
On Dört İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Yedi İlçe Kurulması İle Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair 6360 sayılı Kanunun 1. maddesi gereğince;
-....., sınırları il mülki sınırları olmak üzere aynı adla büyükşehir belediyesi kurulmuş ve bu illerin il belediyeleri büyükşehir belediyesine dönüştürülmüştür.
.....Belediyelerinin sınırları il mülkî sınırlarıdır.
- Birinci ve ikinci fıkrada sayılan illere bağlı ilçelerin mülkî sınırları içerisinde yer alan köy ve belde belediyelerinin tüzel kişiliği kaldırılmış, köyler mahalle olarak, belediyeler ise belde ismiyle tek mahalle olarak bağlı bulundukları ilçenin belediyesine katılmıştır. Aynı Kanunun geçici 1. maddesinin onüçüncü fıkrasında; "1. maddeye göre tüzel kişiliği kaldırılan belediye ve köylerin mahkemelerde süren davalarında katıldıkları ilçe belediyesi taraf olur" hükmü yer almaktadır. Bu hüküm Kanunun "Yürürlük" başlıklı 36. maddesi uyarınca ilk mahalli idareler genel seçiminin yapıldığı 30.03.2014 tarihinde yürürlüğe girmiş bulunmaktadır.
Mahkemece; 6360 sayılı Kanunun geçici 1. maddesinin onüçüncü fıkrası gereğince, dava konusu taşınmazın sınırları içinde bulunduğu .... davaya katılımı sağlanarak taraf teşkili oluşturulmalıdır.
Yine mahkemece, temyize konu (A) harfi ile gösterilen taşınmaz bölümünün tescil harici bırakılma sebebi araştırılmalı, bu taşınmaza komşu taşınmazlara ilişkin kadastro tutanaklarının, tutanaklar kesinleşmiş ise tapu kayıt örneklerinin ve tapu kayıtları mahkeme kararı sonucu oluşmuş ise mahkeme karar örneklerinin, devam eden dava var ise bu davalara ait dosyalar temin edilerek dosya arasına alınmalı, (A) harfli taşınmazın bulunduğu yerde imar planı yapılıp yapılmadığı, imar planı yapılmış olması halinde ne zaman yapıldığı ve kesinleşip kesinleşmediği ve dava konusu taşınmazın imar planında ne şekilde tespit gördüğü araştırılarak, alınacak cevabı yazılar ile araştırılan hususlara ait belge ve tutanaklar ile haritaları temin edilerek dosya içerisine alınmalı, eski tarihli memleket haritası, hava fotoğrafları ile 1990-1995 yıllarına ait hava fotoğrafları ve varsa amenajman planı ilgili yerlerden getirtilip, önceki bilirkişiler dışında halen.....ve bağlı birimlerinde görev yapmayan bu konuda uzman orman mühendisleri arasından seçilecek bir orman mühendisi, bir ziraat mühendisi ve bir fen elemanı aracılığıyla yeniden yapılacak inceleme ve keşifte, çekişmeli taşınmaz ile birlikte çevre araziye de uygulanmak suretiyle temyize konu taşınmazın öncesinin bu belgelerde ne şekilde nitelendirildiği belirlenmeli; 3116, 4785 ve 5658 sayılı kanunlar karşısındaki durumu saptanmalı; tapu ve zilyedlikle ormandan toprak kazanma olanağı sağlayan 3402 sayılı Kanunun 45. maddesinin ilgili fıkraları, Anayasa Mahkemesinin 01.06.1988 gün ve 31/13 E.K.; 14.03.1989 gün ve 35/13 E.K. ve 13.06.1989 gün ve 7/25 E.K. sayılı kararları ile iptal
edilmiş ve kalan fıkraları da 03.03.2005 gününde yürürlüğe giren 5304 sayılı Kanunun 14. maddesi ile yürürlükten kaldırılmış olduğundan, bu yollarla ormandan yer kazanılamayacağı, öncesi orman olan bir yerin üzerindeki orman bitki örtüsü yokedilmiş olsa dahi, salt orman toprağının orman sayılan yer olduğu düşünülmeli; toprak yapısı, bitki örtüsü ve çevresi incelenmeli; keşifte, hakim gözetiminde, taşınmazın dört yönden renkli fotoğrafları çektirilip, onaylanarak dosyaya eklenmeli; kesinleşmiş orman kadastrosu bulunmadığından, yukarıda değinilen diğer belgeler fen ve uzman orman bilirkişiler eliyle yerine uygulattırılıp; orijinal-renkli (renkli fotokopi) hava fotoğrafları ve memleket haritasının ölçeği kadastro paftası ölçeğine, yine kadastro paftası ölçeği de hava fotoğrafları ve memleket haritası ölçeğine (Net-Cad veya benzeri programlar kullanılarak) çevrildikten sonra komşu ve yakın komşu parselleri de içine alacak şekilde birbiri üzerine aplike edilmek suretiyle, çekişmeli taşınmaz çevre parsellerle birlikte memleket haritası ve hava fotoğrafları üzerinde gösterilmeli, hava fotoğraflarının stereoskop vasıtasıyla üç boyutlu incelemesi yapılarak, temyize konu taşınmazın niteliği ve kullanım durumu ile tasarruf sınırlarının belirgin olarak görünüp görünmediği belirlenmeli, taşınmazın üzerindeki bitki örtüsünün cinsi, yaşı, dağılımı, kapalılık oranının ve çekişmeli (A) harfli taşınmaz bölümünün imar planına göre konumunun açıklandığı yalnız büro incelemesine değil, uygulamaya ve araştırmaya dayalı, bilirkişilerin onayını taşıyan krokili bilimsel verileri bulunan yeterli rapor alınmalıdır.
Açıklanan yöntemle yapılacak araştırma sonucu, (A) harfli taşınmazın orman sayılan veya 6831 sayılı Kanunun 1/j maddesi kapsamında eğimi % 12"yi aşan çalılık niteliğindeki yerlerden olmadığı belirlendiği takdirde, bu kez, zilyetlik yolu ile kazanma koşulları araştırılarak, yapılacak keşifte, tarım uzmanı bilirkişi olarak ziraat mühendisine inceleme yaptırılıp, taşınmazın zilyetlikle kazanılabilecek kültür arazisi niteliğinde olup olmadığı belirlenip, bu yolda rapor alınmalı; komşu parsellerin tutanak ve dayanakları getirtilip uygulanarak, bu taşınmazları sınır olarak nasıl nitelendirdikleri araştırılmalı; varsa, zilyetlik tanıkları taşınmazlar başında dinlenmeli; zilyetliğin ne zaman başladığı, kaç yıl süreyle ne şekilde devam ettiği sorulup, kesin tarih ve olgulara dayalı, açık yanıtlar alınıp; tesbit tarihine kadar davacı yararına zilyetlikle kazanma koşullarının oluşup oluşmadığı belirlenmeli; 3402 sayılı Kanunun 14. maddesi uyarınca, davacı adına aynı çalışma alanı içerisinde kayıtsız ve belgesizden başkaca taşınmaz mal tesbit ya da tescil edilip edilmediği tapu müdürlüğü ve ilgili kadastro müdürlüğü ile hukuk mahkemeleri yazı işleri müdürlüğünden sorulup, aynı Kanunun 3/7/2005 tarihli ve 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu ile değiştirilen 14/2. maddesi hükmü gözetilerek sulu ve susuz olarak kazanılmış toprak miktarı belirlenip, Kanunun getirdiği sınırlamanın aşılıp aşılmadığı saptanarak, toplanacak tüm kanıtlar birlikte değerlendirilip, ulaşılacak sonuca göre bir hüküm kurulmalıdır.
Açıklanan hususlar gözetilmeksizin, eksik inceleme ve yetersiz bilirkişi raporuna dayanılarak yazılı biçimde hüküm kurulması usul ve kanuna aykırıdır.
Ayrıca (B2) harfli bölüm yönünden davanın reddine daire hükme karşı davalıların temyizi yok ise de, bu bölüm yönünden davanın reddine karar verildiği halde davalılar Orman Yönetimi ve Hazinenin tescil talebi yönünden olumlu veya olumsuz bir karar verilmemesi de hatalıdır.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle davalı Orman Yönetimi vekili ve davalı Hazine vekili tarafından (A) ve (B2) harfli bölümlere yönelik olarak temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde iadesine 14/10/2019 günü oy birliği ile karar verildi.