MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ

Taraflar arasındaki maddi- manevi tazminat davasının mahkemece yapılan yargılaması sonucunda, davanın kısmen kabulüne yönelik olarak verilen hükmün, süresi içinde davalı ... tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya içerisindeki kağıtlar okunup gereği düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacılar; davacılardan ..."ın tedavisi amacıyla davalı Üniversiteye gittiklerini, bu sırada park yeri nedeni ile çıkan tartışma sonucunda davalı şirkette güvenlik görevlisi olarak çalışan ..."ın davacılardan... saldırdığını, ...."ın yaralandığını, adam çalıştıran sıfatı nedeniyle davalı Üniversitenin asıl işveren, davalı şirketin ise alt işveren olarak sorumlu olduğunu ileri sürerek; davacı ... için şimdilik 1.000 TL maddi ve 20.000 TL manevi, davacı ... için 20.000 TL manevi, davacı ... için 10.000 TL manevi tazminat olmak üzere toplam 51.000 TL "nin olay tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılardan tahsilini istemiştir.
Davalı ...; otoparkı yaptığı ihale ile davalı şirkete kiraladığını, olay nedeniyle sorumlu olmadığını savunarak, davanın reddini dilemiştir.
Davalı şirket; davacı ... ile davalı ..."in arasında geçen kavgada kimin kusurlu olduğunun belli olmadığını savunarak, davanın reddini dilemiştir.
Davalı ...; davacı ..."ın, ikazına rağmen aracını öğretim üyelerine ayrılan park yerine park ettiğini, kavga olayının ise, davacı ..."ın hakaret etmesi nedeniyle başladığını savunarak, davanın reddini dilemiştir.

Mahkemece; davacılar İbrahim ve ... yönünden davanın reddine, davacı ... yönünden ise davanın kısmen kabulü ile 10.000 TL manevi tazminatın olay tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmiş; hükmün davacılar vekili ile davalılardan ... vekili tarafından temyizi üzerine Dairemizin 27.01.2015 gün, 2014/13872 Esas, 2015/1489 Karar sayılı ilamı ile "
Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle kanuni gerektirici sebeplere ve özellikle delillerin takdirinde bir isabetsizlik görülmemesine göre, davacı tarafın temyiz itirazlarının yerinde olmadığı, davalı Üniversite yönünden ise; davalı üniversitenin maliki bulunduğu otoparkları açtığı ihale ile diğer davalı şirkete kiraya verdiğini, bu nedenle müvekkiline husumet yöneltilemeyeceğini savunması doğrultusunda öncelikle olayın gerçekleştiği otoparkın, davalı üniversite tarafından davalı şirkete kiraya verilen yerler arasında olup olmadığı hususunun keşfen tespit edilmesi, sonrasında davalı üniversitenin meydana gelen olay nedeniyle sorumlu olup olmadığı hususunun belirlenmesi gerekirken, eksik inceleme ile yazılı şekilde karar verilmesinin doğru olmadığı" gerekçeleriyle karar bozulmuştur.
Mahkemece bozmaya uyularak yapılan yargılama neticesinde, alınan 05/09/2016 tarihli bilirkişi raporu doğrultusunda; davacı ... ile davalı ... arasında araç park etme nedeniyle başlayan sözlü tartışma sonucunda davalı ..."in davacı ..."ı yaraladığı, olay nedeniyle davacı.... çalışamadığı günler nedeniyle maddi kaybı olmadığı, ancak manevi zarara uğradığı, diğer davacıların ise cismani zarar uğramadıkları, eylemin üniversitenin öğretim görevlilerine ait yere park etmek istenmesine engel olmaktan kaynaklandığı, davalı üniversite ile davalı şirket arasındaki kira aktinin 3. maddesinde yer alan hüküm nazara alındığında otopark alanının bakım ve onarımının üniversite gözetiminde yapılacağı, bu nedenle davalı üniversitenin de hüküm altına alınan manevi tazminattan sorumlu olacağı gerekçesiyle, Davacı ..."ın manevi tazminat talebinin kısmen kabülü ile takdiren 10.000 TL tazminatın 14.01.2011 tarihinden itibaren yürütülecek yasal faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen alınarak davacıya verilmesine, fazlaya ait taleplerin ise reddine karar verilmiş, hüküm davalı ... vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Dava; haksız fiil hukuksal sebebine dayalı maddi ve manevi tazminat istemine ilişkindir.
Yargılamada gelinen noktada uyuşmazlık; -Temyiz edenin sıfatına göre - adam çalıştıranın kusursuz sorumluluğuna ilişkin hükümlere dayanmaktadır.
Olay tarihinde yürürlükte bulunan 818 sayılı BK"nun 55/1.maddesine göre; ""Başkalarını istihdam eden kimse, mahiyetinde istihdam ettiği kimselerin ve amelesinin hizmetlerini ifa ettikleri esnada yaptıkları zarardan mesuldür. Şu kadar ki, böyle bir zararın vuku bulmaması için hal ve maslahatın icabettiği bütün dikkat ve itinada bulunduğunu yahut dikkat ve itinada bulunmuş olsa bile zararın vukuuna mani olamıyacağını ispat ederse mesul olmaz."" ( TBK m.66 )Buna göre; adam çalıştıranın sorumlu tutulabilmesi için; zararın çalışanın hukuka aykırı eyleminden doğması ve zarar ile çalışanın eylemi arasında uygun illiyet bağının bulunması yeterlidir.

Adam çalıştıran; görülecek işe uygun fikri, mesleki bilgi ve yeteneklere sahip bir kişi seçmekle yükümlüdür. Seçeceği yardımcı kişinin göreceği iş için vasıflı, yeterli eğitim görmüş, yeni bilgi, yöntem ve tekniği, özümsemiş ve izlemiş olmasını arayacaktır. (Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Prof. Fikret Eren, Cilt: 2-4 bası, sh.160). (HGK. 15.06.1994 gün ve 11-178 K.). Adam çalıştıranın bu en basit tedbirlere başvurmaması objektif özen görevini açıkça kötüye kullandığını kanıtlayan deliller olarak kabul edilmektedir. Adam çalıştıranın sorumluluktan kurtulabilmesi için, gerekli özeni göstermiş olması halinde de zararın gerçekleşeceğini ispat etmesi gerekecektir.
Bilindiği üzere adam çalıştıranın sorumluluğu bir kusur sorumluluğu olmayıp, olağan sebep sorumluluğudur. Burada yasa ile adam çalıştırana genel nitelikte objektif bir özen yükümlülüğü, bir gözetim ödevi yüklenmiştir. Adam çalıştıranın sorumluluğu kendisinin veya emrinde çalışan yardımcı kişinin kusurlu olup olmamasına bakılmaksızın, kusurdan bağımsız olarak doğmaktadir. Bu halde yukarıda sözü edilen objektif özen yükümlülüğünün ihlaliyle meydana gelen zarar arasında, uygun illiyet bağının bulunması yeterli kabul edilmektedir.
Somut uyuşmazlıkta; olay faili davalı ... "ın otopork görevlisi olduğu ve görevli olduğu sırada yaşanan kavga neticesinde zararın doğduğu dosya kapsamındaki kesinleşen ceza ilamından anlaşılmaktadır. Adı geçenin eylemi dolayısıyla İstanbul Üniversitesi"nin sorumluluğu cihetine gidilebilmesi için üniversitenin adam çalıştıran sıfatının bulunup bulunmadığı ve bu sıfatı haiz olduğunun kabulü halinde ise objektif özen yükümlülüğünü yerine getirip getirmediği üzerinde durmak gerekmiştir.
Dosya kapsamındaki otopark alanının kiralanması konulu 20.04.2010 tarihli protokolden davalı Üniversitenin otopark alanını 3 yıllığına davalı Üniversite Eğitim Danışmanlık Tah. San. Ve Tic. Şti "ne kiraladığı anlaşılmaktadır. Mahkemece olayın kiralanan alanda gerçekleştiği ve belirtilen protokolün 3. maddesi gözetilerek ..."nün sorumluluğu cihetine gidilmiştir. Protokolün 3. maddesinde " kiralanan otopark ile ilgili bakım onarım için ... Yapı İşleri Teknik Daire Başkanlığı"nın izin ve gözetiminde yapılacak olup, bu kiracıya aittir. mahallin bakımı ve korunması kiracıya aittir. " düzenlemesi öngörülmüştür. Ancak, bu hüküm kiralanan alanın sadece bakım ve korunmasına ilişkin olup, davalı Üniversitenin dava konusu olay nedeniyle sorumluluğunu doğuracak nitelikte bir hüküm değildir.
Yukarıda da işaret edildiği gibi adam çalıştıranın kusursuz sorumluluğu; çalışanın denetimi ve gözetimi konusundaki objektif görevini ihlal etmesinden doğar. Böyle bir ilişki bulunmuyorsa çalıştıranın sorumluluğundan da söz edilemez. Zira adam çalıştırana sorumluluk yükletilmesi bu bağlılık ve emir verme yetkisi ile doğrudan ilişkilidir.
Somut uyuşmazlıkta; davalı gerçek kişi ile davalı Üniversite arasında bir iş akti olmadığı gibi, mahkemenin kararına dayanak olarak gösterdiği protokol hükmü davalı Üniversite"ye davalı gerçek kişi üzerinde denetim ve gözetim yetkisi ve sorumluluğu veren bir hüküm de değildir. Bunun aksine davalı Üniversite"nin protokol ile mülkiyetinde bulunan otopark alanını olay tarihinde kiraya verdiği ve otoparkı kiracı sıfatı ile davalılardan Üniversite Eğitim Danışmanlık Tah. San. Ve Tic. Şti "nin işlettiği anlaşılmaktadır. Protokolün diğer tüm hükümleri incelendiğinde de otoparkta çalışan kişiler bakımından üniversitenin adam çalıştıran sıfatını kazandığını gösteren herhangi bir hükümünün bulunmadığı anlaşılmaktadır.

Her ne kadar mahkemece; davalı ..."in zararlandırıcı eylemi nedeniyle davalı Üniversitenin adam çalıştıran sıfatı ile sorumlu olduğu kabul edilmiş ise de; adı geçen davalı diğer davalı Üniversite çalışanı olmadığı gibi, Üniversite"nin gözetim ve denetimi altında da çalışmamaktadır. Bu nedenle davalı ..."in işini yaparken davalı Üniversiteye tabi olmadığı, onun gözetiminde işini yapmadığı ve onun talimatlarına bağlı olmadığı gözetilerek bir karar verilmesi gerekirken, dava konusu protokol hükmünün hatalı yorumlanması nedeniyle davalı Üniversitenin sorumlu tutulması doğru olmamış, bu husus bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle hükmün HUMK.nun 428. maddesi gereğince davalı ... yararına BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz eden davalı ..."ne iadesine, 6100 sayılı HMK"nun geçici madde 3 atfıyla 1086 sayılı HUMK.nun 440.maddesi gereğince karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere, 17.04.2019 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.