(Kapatılan)16. Hukuk Dairesi 2021/844 E. , 2021/3851 K.
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ
Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen hükmün Yargıtay"ca incelenmesi istenilmekle; temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldı, inceleme raporu ve dosyadaki belgeler okundu, GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ:
Yargıtay bozma ilamında özetle; "Mahkemece yapılan araştırma ve uygulamanın hüküm vermek için yeterli olmadığı belirtilerek, davaya konu taşınmazların 20-25 yıl öncesine ait hava fotoğraflarının getirtildikten sonra mahallinde jeodezi ve fotogrametri bilirkişisi ve üç kişilik yerel bilirkişi heyetinin katılımıyla yeniden keşif yapılması, getirtilen hava fotoğraflarının stereoskopik incelemesinin yapılması, zilyetliğin hangi tarihte ne şekilde başladığının ve sürdürüldüğünün belirlenmesi, davacının eklemeli zilyetlik iddiasında bulunduğu ve müstakilen 20 yıllık zilyetliğinin olmadığı gözetilerek ortak murisin tüm mirasçıları yönünden senetsizden kazanımların araştırılması ve tapu sicilinin doğru tutulması adına kabul hükmü ile davacı adına tesciline karar verilen kısım dışında kalan taşınmazların Hazine adına tesciline karar verilmesi" gereğine değinilmiştir. Bozma sonrası yapılan yargılama sırasında müdahil ..., kazandırıcı zamanaşımı zilyetliği ve irsen intikale dayanarak, çekişmeli 101 ada 239 parsel sayılı taşınmaz kapsamında kalan taşınmaz bölümünün murisi ... Kabul mirasçıları adına tescili istemiyle; müdahil ..., kazandırıcı zamanaşımı zilyetliği ve irsen intikale dayanarak, çekişmeli taşınmazlar içerisinde kalan taşınmaz bölümlerinin murisi adına tescili istemiyle; asli müdahil ... Köyü Tüzel kişiliği ise, 101 ada 217 ve 239 parsel sayılı taşınmazların mera vasfıyla sınırlandırılması istemiyle davaya katılmışlardır. Mahkemece bozma ilamına uyularak yapılan yargılama sonunda davanın kısmen kabulüne, çekişmeli 106 ada 34 parsel sayılı taşınmazın tapusunun iptali ile 22.12.2016 havale tarihli fen bilirkişisi raporunda (B) ile gösterilen sarı renge boyalı alana, aynı adanın son parsel numarası verilerek davacı adına tapuya kayıt ve tesciline, fazlaya ilişkin taleplerin reddine, asli müdahillerin taleplerinin reddine karar verilmiş; hüküm, davalı Hazine ve davacı ... tarafından temyiz edilmiştir.
Mahkemece bozma ilamına uyulduğu halde, gerekleri tam olarak yerine getirilmemiştir. Bozma ilamına uyulmakla taraflar yararına usuli kazanılmış hak oluşacağından, bu hakkın zedelenmemesi için bozma ilamının gereklerinin tam ve eksiksiz olarak yerine getirilmesi gerekir. Bozma ilamına uyularak yapılan yargılama neticesinde, çekişmeli 106 ada 34 parsel sayılı taşınmazın hükme esas alınan fen bilirkişi raporunda (B) harfiyle gösterilen bölümü üzerinde davacı lehine zilyetlikle iktisap koşullarının oluştuğu, bu taşınmazın geri kalan bölümü ile diğer parseller üzerinde ise iktisap koşullarının oluşmadığı gerekçesiyle yazılı şekilde hüküm kurulmuş ise de, yapılan araştırma ve inceleme karar vermek için yeterli bulunmamaktadır. Şöyle ki; yargılama sürecinde değişik tarihlerde mahallinde yapılan keşiflerde, mahalli bilirkişi ve tanıkların dava konusu olduğunu belirttikleri yerlerin teknik bilirkişiler tarafından farklı gösterildiği anlaşılmaktadır. Bu şekilde eksik araştırma ve incelemeye dayalı olarak hüküm kurulamaz.
Hal böyle olunca; doğru sonuca ulaşılabilmesi için Mahkemece, önceki bozma ilamında belirtildiği şekilde ortak muris ve tüm mirasçıları yönünden belgesizden taşınmaz iktisap edilip edilmediği Adliye Yazı İşleri Müdürlüğünden ve İlçe Tapu Müdürlüğünden her bir şahsın adı açıkça belirtilmek suretiyle sorulmalı; taşınmazların tespit tarihinden 15, 20, 25 yıl öncesine ait en az üç farklı döneme ilişkin streoskopik hava fotoğrafları getirtilerek dosya arasına konulmalı, dosya bu şekilde tekemmül ettirildikten sonra mahallinde, önceden yapılan keşiflerde hazır bulunan tüm yerel bilirkişi ve tanıkların katılımı ile 3 kişilik ziraatçi bilirkişi heyeti, jeodezi ve fotogrametri bilirkişisi ve teknik bilirkişi eşliğinde keşif yapılmalı; mahallinde değişik tarihlerde yapılan üç farklı keşif sırasında teknik bilirkişiler tarafından davacıya ait olduğu belirtilen yerler kroki üzerinde farklı alanlarda gösterilmiş olduğundan, aşınmazların her biri yönünden davacı tarafından zilyetliğin sürdürüldüğü iddia edilen kısımlar belirlenmeli; dinlenilecek yerel bilirkişi ve tanıklardan, taşınmazların geçmişte ne durumda bulunduğu, ilk olarak ne zaman, nasıl, kim tarafından ve ne şekilde kullanıldığı, kimden kime ne zaman ve ne şekilde intikal ettiği, kim tarafından ne zamandan beri ve hangi tasarruflarla zilyet edildiği, imar-ihya gerektiren yerlerden olup olmadığı, böyle yerlerden ise imar-ihyaya konu edilip edilmediği ve edilmiş ise imar-ihyasının hangi tarihte tamamlandığı hususlarında maddi olaylara dayalı ayrıntılı beyan alınmalı, beyanlar arasında doğabilecek çelişkiler gerektiğinde yüzleştirme yapılarak giderilmeye çalışılmalı; ziraatçi bilirkişi kurulundan, taşınmazların evveliyatını, toprak yapısını, niteliğini ve zilyetlikle mülk edinilebilecek yerlerden olup olmadığını, komşu taşınmazlarla karşılaştırmalı şekilde açıklayan, bilimsel esaslara ve somut verilere dayalı, ayrıntılı ve gerekçeli rapor tanzim edilmesi ve taşınmazların dava edilen bölümlerinin sınırlarını kabaca gösterir fotoğrafların rapora eklenmesi istenilmeli; jeodezi ve fotogrametri uzmanı bilirkişiden haritaların ait oldukları yıllara göre taşınmazların niteliğini, imar-ihyaya konu olup olmadığını, olmuş ise imar-ihyaya en erken ne zaman başlanıldığını ve imar-ihyanın hangi tarihte tamamlandığını, taşınmazların ekonomik amacına uygun olarak tarım arazisi niteliğiyle zilyetliğine ne zaman başlanıldığını belirten rapor aldırılmalı; fen bilirkişisine, keşfi takibe imkan verir ve davacının talep ettiği bölümleri açıkça gösterir rapor düzenlettirileli; tanık ve yerel bilirkişi ifadeleri bilimsel esaslara ve maddi bulgulara dayanılarak hazırlanan söz konusu bilirkişi raporlarıyla denetlenmeli ve bundan sonra iddia ve savunma çerçevesinde toplanan tüm deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna göre bir karar verilmelidir.
Mahkemece bu hususlar gözetilmeksizin, eksik araştırma ve incelemeye dayalı olarak yazılı şekilde karar verilmesi isabetsiz olup, temyiz itirazları açıklanan nedenlerle yerinde görüldüğünden kabulü ile hükmün BOZULMASINA, peşin yatırılan temyiz karar harcının talep halinde temyiz eden davacıya iadesine, yasal koşullar gerçekleştiğinde kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 21.04.2021 gününde oybirliğiyle karar verildi.