Danıştay 13. Daire 2021/4594 Esas 2021/3707 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2021/4594
Karar No:2021/3707

TEMYİZ EDEN (DAVALILAR) : 1- ... Valiliği
VEKİLİ : Av. ...
2- ... Bakanlığı
VEKİLİ : Av. ...
KARŞI TARAF (DAVACI) : ... Taşımacılık Sanayi ve Ticaret A.Ş.
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN_KONUSU : ... İdare Mahkemesi'nin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Eskişehir ili, Odunpazarı ilçesi, ... Mahallesi, ... ada ...parselde bulunan arsa vasfındaki Hazine'ye ait taşınmazın kapalı teklif usulü ile satışına ilişkin olarak gerçekleştirilen ihalenin, yeterli rekabet şartları oluşmadığından bahisle 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun 31. maddesi kapsamında iptal edilmesine dair Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Milli Emlak Genel Müdürlüğü'nün ... tarih ve ... sayılı işleminin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesi'nce verilen kararda; ihale işlemlerinin usulüne uygun olarak gerçekleştirildiği, 12.856.542,00-TL tahmini bedelle ihaleye çıkarılmış olan taşınmaz için 13.100.000,00-TL'lik teklif verilmiş olduğu, tahmini bedelin üzerinde verilen teklif ile kamunun menfaatine aykırı bir duruma sebebiyet verilmediği, yapılan işlemlerin, ihalenin açıklık ve rekabet ortamında gerçekleşmesine hâlel getirecek nitelikte olmadığı anlaşıldığından, kapalı teklif usulüyle gerçekleştirilen ihalenin davacı üzerinde bırakıldıktan sonra kati ihalenin onaylanmayarak ihalenin iptal edilmesine ilişkin dava konusu işlemde hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle hukuka aykırı bulunan dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI : Eskişehir Valiliği tarafından, 2886 sayılı Kanun'un 31. maddesinde ita amirine ihaleyi iptal etme yetkisi verildiği, ihalede yeterli rekabet şartlarının oluşmadığı, kamu kaynaklarının etkin ve verimli kullanılması amacıyla takdir yetkisi kapsamında dava konusu işlemin tesis edildiği ileri sürülmektedir.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından, dava konusu işlemin 2886 sayılı Kanun'un 31. maddesinde verilen yetki kullanılarak kamu menfaatinin korunması amacıyla tesis edildiği, işlemin takdir yetkisi kapsamında olduğu, söz konusu işlemin tesisi için kesin delil niteliği taşıyan belgelere dayanma zorunluluğu bulunmadığı, ihalede yeterli rekabet şartlarının oluşmadığının açık olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından, muhammen bedelin üstünde bir teklif sunulduğu, ihaleye tek isteklinin katılmasının tek başına rekabet şartlarının oluşmadığı anlamına gelmeyeceği, idarenin takdir yetkisinin sınırsız olmadığı ve bu yetkinin hukuka uygun kullanılması gerektiği belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ...'NİN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dosya tekemmül ettiğinden davalı Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'nın yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
ESAS YÖNÜNDEN:
MADDİ OLAY :
Eskişehir ili, Odunpazarı İlçesi, ... Mahallesinde bulunan mülkiyeti Hazine'ye ait ... ada ... parsel sayılı arsa vasfındaki taşınmazın 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun 36. maddesi uyarınca kapalı teklif usulü ile satışa çıkarılması uygun görülmüş, taşınmazın tahmini bedeli 12.856.542,00-TL olarak belirlenmiştir.
10/08/2021 tarihinde kapalı teklif usulü ile yapılan ihalede, 3 isteklinin kapalı zarflarını ibraz etmeleri üzerine ihaleye başlanılmış, isteklilerin teklif zarflarının incelenmesinde davacı şirket dışındaki diğer 2 isteklinin ihaleye katılım belgelerinde ve geçici teminat mektuplarında eksiklikler tespit edilmesi üzerine komisyonca diğer işlemlere geçilmeden bu istekliler ihale odasının dışına çıkartılmış, davacı şirkete ait iç zarf açılarak davacının teklifi okunmuş, son olarak davacı şirket tarafından sözlü olarak 13.100.000,00-TL teklif verilmiş, ihale komisyonunun ... tarih ve ... sayılı kararı ile, davacı şirketçe sunulan teklif kabul edilerek ihalenin Bakanlık onayına sunulması üzerine, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Milli Emlak Genel Müdürlüğü'nün ... tarih ve .... sayılı işlemiyle, "diğer iki isteklinin ihaleye katılım belgelerinde ve geçici teminat mektuplarındaki eksiklikler nedeniyle ihaleye alınmadıkları, ihaleye sadece bir kişinin katıldığı, dolayısıyla yeterli rekabet şartları oluşmadığı anlaşıldığından 2886 sayılı Kanun'un 31. maddesi kapsamında kati ihalesinin iptaline karar verilmesi uygun görülmüştür." gerekçesine yer verilerek ihale iptal edilmiştir.
Bunun üzerine bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun "Kapsam" başlıklı 1. maddesinde, genel bütçeye dâhil dairelerle katma bütçeli idarelerin, özel idare ve belediyelerin alım, satım, hizmet, yapım, kira, trampa, mülkiyetin gayri ayni hak tesisi ve taşıma işlerinin bu Kanun'da yazılı hükümlere göre yürütüleceği; "İlkeler" başlıklı 2. maddesinde, bu Kanun'un yürütülmesinde, ihtiyaçların en iyi şekilde, uygun şartlarla ve zamanında karşılanması ve ihalede açıklık ve rekabetin sağlanmasının esas olduğu; "İhale kararlarının onayı veya iptal edilmesi" başlıklı 31. maddesinde ise, ihale komisyonları tarafından alınan ihale kararlarının, ita amirlerince karar tarihinden itibaren en geç 15 iş günü içinde onaylanacağı veya iptal edileceği, ita amirince karar iptal edilirse ihalenin hükümsüz sayılacağı kurala bağlanmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
2886 sayılı Kanun'un 31. maddesi ile, itâ âmirlerine 15 gün içinde ihaleyi onaylama ya da onaylamayarak iptal etme konusunda tanınan yetki, ihale işlemlerinin sadece mevzuata uygunluğunu denetlemeye yönelik olmayıp, aynı zamanda ihale konusu işin özelliklerini, benzer işlere ilişkin diğer ihalelerin sonuçlarını ve ihalede oluşan fiyatın piyasa şartlarına uygun olup olmadığını en iyi bilebilecek durumda bulunması nedeniyle itâ âmirinin yerindelik denetimi yaparak Hazine menfaatini koruması amacıyla düzenlenmiştir.
Ülkemizde ihaleye katılanlar arasında yapılan anlaşmalar veya bazı katılımcıların ihaleden çekilmeye zorlanmaları veya belli paylar karşılığında piyasa şartlarına uygun olmayan teklifler vermeye ikna edilmeleri yoluyla kamu kaynaklarının haksız biçimde özel kişi veya kuruluşlara aktarılması şeklinde gelişen olaylara rastlandığı bilinen bir husustur. Bütün bu gerçekleri göz önünde tutan kanun koyucu, son kez genel bir değerlendirme yaparak idare menfaatini kollamak üzere itâ âmirine takdir yetkisi tanımıştır.
Bu itibarla, hem hukuka uygunluk hem de yerindelik denetimi yapan itâ amiri tarafından bu konuda alınan idari kararın yargısal denetiminin de özellik arz edeceği açıktır. Başka bir anlatımla, 2886 sayılı Kanun'un 31. maddesi ile itâ amirine ihale komisyonu kararlarını onaylama zorunluluğu getirilmemesi nedeniyle, anılan madde ile itâ amirine tanınan yetkinin ihaleyi onaylamama veya iptal etme yönünde kullanılması hâlinde, bu yetkinin kamu yararına kullanıldığının ispatı bakımından, itâ amirince hukuken kesin delil niteliği taşıyan belgelere dayanılması gibi bir zorunluluk bulunmamaktadır. Bu nedenle, ihaleyi onaylamama veya iptal etme işleminin idari davaya konu edilmesi hâlinde gerek davalı idarenin mahkemeye yapacağı açıklamalar ve sunduğu belgeler ve gerekse mahkemece re'sen yapılacak araştırma sonucunda elde edilen bulgular, işlemde kamu yararına aykırılık bulunmadığını ortaya koyar nitelikte ise, idarece somut belge sunulmadığından bahisle ihaleyi onaylamama veya iptal etme işleminin yargı yerince iptal edilmemesi gerekir.
İhale konusu taşınmazın yüksek bir bedelle satılması kamunun yararına olacağından, muhammen bedelin aşılmış olduğu durumlarda dahî, taşınmazın daha yüksek bir fiyata satılabileceğinin itâ âmirince anlaşılması ve kamu yararı dışında subjektif nedenlerle hareket edildiğinin davacı tarafından ortaya konulamaması durumunda takdir yetkisinin ihalenin onaylanmaması yolunda kullanılmasının hukuka aykırı sayılamayacağı açıktır.
Uyuşmazlığa konu olayda, davacı her ne kadar muhammen bedelin üzerinde bir fiyat teklif etmişse de, ihalede davacının tek istekli olarak fiyat teklifini verdiği, diğer 2 isteklinin teklif zarflarındaki eksiklikler sebebiyle henüz iç zarfların açılması aşamasına geçilmeden ihale odasından çıkartıldığı, dolayısıyla itâ âmirince yeterli rekabet şartları oluşmadığı ve kamu yararı gözetilerek takdir yetkisi kapsamında ihalenin iptaline karar verildiği anlaşılmaktadır.
Bu itibarla, ihalenin iptaline ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık, dava konusu işlemin iptali yolundaki temyize konu Mahkeme kararında ise hukukî isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalıların temyiz istemlerinin kabulüne;
2. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca ... İdare Mahkemesi'nin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının BOZULMASINA,
3. DAVANIN REDDİNE,
4. Ayrıntısı aşağıda gösterilen ...-TL ilk derece yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,
5. İlk derece aşamasında kullanılmayan ...TL yürütmeyi durdurma harcının istemi hâlinde davacıya iadesine,
6. Davalı idareler harçtan muaf kurumlar arasında yer aldığından, 492 sayılı Harçlar Kanunu'nun 13/j maddesi uyarınca temyiz aşamasında tahsil edilmeyen toplam ...-TL (...-TL temyiz başvuru harcı ve ...-TL temyiz karar harcı) harcın davacıdan tahsil edilmek üzere gereği için Mahkemece ilgili vergi dairesine müzekkere yazılmasına,
7. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından yapılan toplam ...-TL ve Eskişehir Valiliği tarafından yapılan toplam ...-TL yargılama giderleri ile Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca ...-TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idarelere verilmesine,
8. Posta giderleri avansından artan tutarların taraflara iadesine,
9. Dosyanın anılan Mahkeme'ye gönderilmesine,
10. 2577 sayılı Kanun'un 20/A maddesinin ikinci fıkrasının (i) bendi uyarınca kesin olarak (karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere), 08/11/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.