Danıştay 9. Daire 2018/4153 Esas 2021/5261 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
DOKUZUNCU DAİRE
Esas No : 2018/4153
Karar No : 2021/5261

TEMYİZ EDEN (DAVALI): ...Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. ...

KARŞI TARAF (DAVACI) : ... Lojistik A.Ş.
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN KONUSU : ...Bölge İdare Mahkemesi .... Vergi Dava Dairesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem:Davacının maliki olduğu İstanbul İli, Zeytinburnu İlçesi, ...Mahallesi, ...ada ...parsel, ...ada ...parsel, ...ada ...parsel, ...ada... parsel, ...ada ...ve ...parsel sayılı taşınmazları için, parselasyon planının tamamlanmadığı bu nedenle inşaat yapılamadığı ileri sürülerek 2016 yılında da kısıtlılığın devam ettiğinden bahisle tam olarak tahakkuk ettirilen 2016 yılı emlak vergisinin fazlaya ilişkin kısmının kaldırılması talebiyle davalı idareye yapılan 26.05.2016 tarihli başvuruların reddine ilişkin ...tarih ve ...sayılı işlemlerin iptali ve taşınmaza imar izni verilene kadar 2016 yılı dahil her yıl alınacak emlak vergisinin 1/10 oranında takip ve tescili ile geri kalan 9/10'u yönünden tecili ile kısıtlılık durumunun devam ettiğinin tespiti istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: .... Vergi Mahkemesi'nin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararıyla; dava konusu parsellere ilişkin 2016 yılına kadar kısıtlılık hükümlerinin uygulandığı, ancak imar planınında herhangi bir değişiklik olmamasına rağmen davalı idarece 2016 yılı emlak vergisinin tam oran üzerinden tahakkkuk ettirilmesi üzerine davalı idareye yapılan başvurunun reddine dair işlemlerin iptali istemiyle davanın açıldığı, dava konusu ...ada ...parselin yol ve park alanı dışında kalan kısmı ile ...ada ...parsel, ...ada ...parsel, ...ada ...parsel numaralı taşınmazların "turizm ticaret alanı"nda kaldığı hususunda herhangi bir ihtilaf olmadığı, uyuşmazlığın turizm ticaret alanında kalan bir taşınmaz için kısıtlılık hükümlerinin uygulanıp uygulanmayacağına ilişkin olduğu, Emlak Vergisi Kanunu 30. maddesi ve Tasarrufu Kısıtlanan Bina, Arsa ve Arazi Hakkında Yönetmeliğin 2. maddesi uyarınca imar planlarında, resmi yapılara, tesislere ve okul, cami, yol, meydan, otopark, yeşil saha, çocuk bahçesi, Pazar yeri, hal, mezbaha ve benzeri umumi hizmetlere ayrılmış olması sebebiyle üzerinde inşaat yapılmasına izin verilmeyen arsalar ile esaslı değişiklik ve ilaveler yapılmasına izin verilmeyen binaların kısıtlı olduğu, ilgili yönetmelikte kısıtlılık uygulanabilmesi için sosyal donatı alanında kalma zorunluluğunun öngörülmediği, maddede "..ve benzeri umumi hizmetlere ayrılmış olması sebebiyle üzerinde inşaat yapılmasına izin verilmeyen arsalar.."ın kısıtlı sayılacağının belirtildiği, taşınmazların turizm ve ticaret alanında kaldığı ve bu nedenle söz konusu arsa üzerinde imar ve inşaat izni verilmediği göz önüne alındığında taşınmazların kısıtlı olduğunun anlaşıldığı, sözkonusu taşınmazlara ilişkin emlak vergisinin 1/10 oranında tahakkuk ettirilmesi gerekirken tam olarak yapılan tahakkukun 9/10'luk kısmında hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemlerin bu parsellere ilişkin kısmı yönünden davanın kabulüne, davaya konu 792 ada 12 parsel sayılı taşınmazın park alanında kaldığından kısıtlılık uygulamasının kaldırılmadığı ve 2016 yılında emlak vergisinin 1/10 oranında tahakkuk ettirildiği anlaşıldığından bu kısım yönünden ve imar izni verilene kadar her yıl alınacak emlak vergisinin 1/10 oranında takip ve tescili ile geri kalan 9/10'u yönünden tecili yani kısıtlılık durumunun devam ettiğinin tespiti istemine ilişkin talep yönünden idari davaya konu olamayacağı için incelenmeksizin reddine, ... ada ve ... parselin ise yol ve park alanında kalan kısmı nedeniyle dava açıldıktan sonra kısıtlılık uygulanarak 9/10'u terkin edildiği için karar verilmesine yer olmadığına hükmedilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu Vergi Mahkemesi kararının kabule ilişkin kısmına karşı davalı idare tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI: Dava konusu taşınmazların 1/5000 ve 1/1000 ölçekli imar planında turizm-ticaret alanında kaldığı, yönetmelik kapsamında tasarrufu kısıtlı kabul edilen umumi hizmetlere ayrılan alanlardan olmadığı, bir kısım parseller yönünden İmar Kanunu 18. maddesi uygulamasının devam ettiği bu durumun kısıtlılık hali oluşturmadığı iddialarıyla kararın bozulması istenilmektedir

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI: 11 yıldır devam eden İmar Kanunu 18. madde uygulaması nedeniyle taşınmazlarında bina veya başka şekilde tasarruf edemedikleri, 18. madde uygulaması neticelenmeden inşaat ruhsatı verilemeyeceği için taşınmazlarının fiilen kısıtlı olduğu, kabule ilişkin kısmın temyiz tutarının altında kaldığı yönündedir

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ...DÜŞÜNCESİ:Temyiz isteminin kabulü ile yeniden bir karar verilmek üzere Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir..

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Dokuzuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY:Davacının maliki olduğu İstanbul İli, Zeytinburnu İlçesi, ...Mahallesi, ...ada ...parsel, ...ada ...parsel, ...ada ...parsel, ...ada... parsel, ...ada ...ve ...parsel sayılı taşınmazları için, parselasyon planının tamamlanmadığı bu nedenle inşaat yapılamadığı ileri sürülerek 2016 yılında da kısıtlılığın devam ettiğinden bahisle tam olarak tahakkuk ettirilen 2016 yılı emlak vergisinin fazlaya ilişkin kısmının kaldırılması talebiyle davalı idareye yapılan 26.05.2016 tarihli başvuruların reddine ilişkin ...tarih ve ...sayılı işlemlerin iptali ve taşınmaza imar izni verilene kadar 2016 yılı dahil her yıl alınacak emlak vergisinin 1/10 oranında takip ve tescili ile geri kalan 9/10'u yönünden tecili ile kısıtlılık durumunun devam ettiğinin tespiti istemine ilişkindir.
İLGİLİ MEVZUAT:
1319 sayılı Emlak Vergisi Kanununun 12. maddesinde; Türkiye sınırları içerisinde bulunan arazi ve arsaların bu kanun hükümlerine göre arazi vergisine tabi olduğu, aynı Kanunun 30. maddesinde; Kanunlar veya diğer kamu düzeni koyan mevzuatla tasarrufu kısıtlanan bina, arsa ve arazinin vergisinin, kısıtlamanın devam ettiği sürece 1/10 oranında tahsil olunacağı, 9 ve 19'uncu madde hükümlerinin saklı olduğu, kısıtlamanın kaldırılması halinde, kaldırma tarihini takip eden bütçe yılından itibaren emlakin vergisinin tüm vergi değeri üzerinden ödeneceği, kısıtlamanın devam ettiği sürede tecil edilen verginin 9/10'unun bina, arsa ve arazinin satılması, istimlaki veya hibe yoluyla ahara devir ve temliki halinde, tahsilat zamanaşımına uğramamış olanların muaccel hale geleceği, kanunla ve diğer mevzuatla yapılan kısıtlamaların neler olduğu, süresi, tevsiki ve kısıtlama koyan kamu organlarının görevleri ve sorumlulukları Maliye Bakanlığınca, Milli Eğitim, İmar ve İskan ve İçişleri Bakanlıklarının mütalaaları alınarak hazırlanacak bir yönetmelikle tanzim olunacağı belirtilmiştir.
1319 sayılı Kanunun 30'uncu maddesi uyarınca çıkartılan 17.11.1986 tarih ve 19284 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Tasarrufu Kısıtlanan Bina, Arsa ve Arazi Hakkında Yönetmeliğin 2. maddesinde, "İmar planlarında, resmi yapılara, tesislere ve okul, cami, yol, meydan, otopark, yeşil saha, çocuk bahçesi, pazar yeri, hal, mezbaha ve benzeri umumi hizmetlere ayrılmış olması sebebiyle üzerinde inşaat yapılmasına izin verilmeyen arsalar ile esaslı değişiklik ve ilaveler yapılmasına izin verilmeyen binaların tasarrufu kısıtlanmış sayılır" denilerek konuya açıklık getirilmiştir.
İmar Kanunun "parselasyon planının hazırlanması" başlıklı (4/7/2019 tarih ve 7181 sayılı Kanunun 9. maddesi ile değişik), 18. maddesi 3. fıkrasında ise umumi hizmetlere ayrılan alanlar yeniden düzenlenerek; ve yol, meydan, park, otopark, çocuk bahçesi, yeşil saha, ibadet yeri ve karakol, Milli Eğitim Bakanlığına bağlı öğretime yönelik eğitim tesis alanları, Sağlık Bakanlığına bağlı sağlık tesis alanları,pazar yeri, semt spor alanı, toplu taşıma istasyonları ve durakları, otoyol hariç erişme kontrolünün uygulandığı yol, su yolu, resmî kurum alanı, mezarlık alanı, belediye hizmet alanı, sosyal ve kültürel tesis alanı, özel tesis yapılmasına konu olmayan ağaçlandırılacak alan, rekreasyon alanı olarak ayrılan parseller ve mesire alanları gibi alanlar umumi hizmet alanı olarak sayılmıştır
01.10.2017 tarihine kadar yürürlükte olan "Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliği'nin 14. maddesinin "Alan Kullanımları" başlıklı 3. bendinin b. fıkrasında
Ticaret alanı: İş merkezleri, ofis-büro, çarşı, çok katlı mağazalar, kamu veya özel katlı otoparklar, alışveriş merkezleri, otel ve diğer konaklama tesisleri, sinema, tiyatro, müze, kütüphane, sergi salonu gibi sosyal ve kültürel tesisler, lokanta, restoran, gazino, düğün salonu gibi eğlenceye yönelik birimler, yönetim binaları, katlı otopark, banka, finans kurumları, yurt, kurs, dershane, özel eğitim ve özel sağlık tesisleri gibi ticaret ve hizmetler sektörüne ilişkin yapılar yapılabilen alanlar olduğu belirtilmiştir.
C fıkrasında ise: Ticaret+Konut,Turizm+Ticaret,Turizm+Ticaret+Konut gibi karma kullanım alanların; tek başına konut olarak kullanılmamak koşuluyla, ticaret, turizm+ticaret, ticaret+konut,turizm+ticaret+konu kullanımlarından sadece birinin veya ikisinin veyahutta tamamının birlikte yer aldığı alanlar olduğu kurala bağlanmiştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarda yer verilen mevzuat hükümlerinin değerlendirilmesinden; “ticaret turizm” alanında kalan parsellerin, mevzuatta belirlendiği şekliyle çok fonksiyonlu ve karma yapılaşmaya açık olduğu, yapılaşma yasağı bulunmadığı, bu alanların umumi hizmetlere ayrılan alanlardan sayılamayacağı, dolayısıyla tasarrufunun kısıtlı olmadığı ortadadır.
Dosyanın incelenmesinden, temyize konu parseller yönünden, taşınmazların 1/1000'lik planında "Turizm-Ticaret" alanında kaldığı, İmar Kanun'un 18. maddesinin uygulaması kapsamında olmakla birlikte, umumi hizmetlere ayrılmayan alanlarda, bu uygulamanın yapılmasının kısıtlılık hali oluşturmayacağı yönünde işlem tesis edilmekle birlikte; başka bir davacı tarafından aynı iddialarla açılan ve Dairemizin E:2018/6137 ve E:2018/2194 sayılı bu dosya ile birlikte incelenmek suretiyle aynı gün karara bağlanan dosyalarında; davalı idareye bağlı İmar ve Şehircilik Müdürlüğünün dosyada yer alan ...tarih ve ...sayılı bilgilendirme yazısında; Kazlıçeşme Mahallesinde yer alan parsellere ilişkin parselasyon planının İstanbul Büyükşehir Belediye Encümenince ...tarih ve ...sayılı kararı ile onaylandığı ve 05/02/2015-05/03/2015 tarihleri arasında askıda kaldığı, 05/03/2015 tarihinden itibaren kısıtlılığın kaldırılmış olduğu, bu açıklama sonrası aynı birimin ...tarih ve ...sayılı bilgilendirme yazısında ise 06.03.2015 tarihli yazılarında bazı bilgilerin sehven eksik belirtildiği, ...Mahallesi ...adada yer alan taşınmazların imar planı bulunmaması nedeniyle kısıtlı olduğu, bu sayılanların dışında kalan diğer taşınmazlar yönünden kısıtlılık bulunmadığı, uygulama aşamasında parsel bazında sorgulama yapılması için müdürlüklerine başvurulmasının istenildiği görülmüştür.
Uyuşmazlıkta, davalı idareye bağlı İmar ve Şehircilik Müdürlüğünün yukarda bahsedilen bilgilendirme yazılarından; temyize konu parsellerin yer aldığı ada yönünden, parselasyon planlarının 05.03.2015 tarihinde kesinleştiği, kısıtlılık halinin olmadığı ada bazında verilen bilgilerden anlaşılmakla birlikte, temyize konu parseller yönünden tesis edilen işlemlerde ise İmar Kanunu 18. madde uygulamasının devam ettiği, bu uygulamanın devam etmesinin kısıtlılık hali oluşturmadığı yönünde işlem tesis edildiği anlaşılmaktadır. Bu nedenlerle vergisi ihtilaflı parseller tek tek belirtilmek suretiyle imar durum bilgisi, parselasyon planının kesinleşme tarihi ile uyuşmazlık konusu dönemde taşınmazların planındaki kullanım biçimiyle yapılaşmaya engel teşkil eden bir durum olup-olmadığına ilişkin hususlara yönelik taraflardan ve ilgili kurumlardan (parselasyon işlemini yapan Büyükşehir Belediyesi dahil) getirtilecek bilgi ve belgelere göre bir inceleme yapılarak karar verilmesi gerekmekte iken, mahkemece "turizm-ticaret" alanında kalması sebebiyle üzerinde imar ve inşaat izninin verilmediği gerekçesiyle kısıtlı olduğu kabul edilerek bu alanda kalan parseller yönünden mahkemece davanın kabulü yönünde verilen karara karşı davalı idarece yapılan istinaf başvurusunun reddine dair Bölge İdare Mahkemesi kararında isabet görülmemiştir.
Öte yandan davacı tarafından ...ada ve ...parsel no’lu taşınmazıyla ilgili yaptığı başvuru üzerine tesis edilen ...sayılı ve ...sayılı işleminde iptali istenilmişse de, vergi mahkemesince bu parsel yönünden hukuki inceleme ve değerlendirme yapılmak suretiyle hüküm kurulmadığı ve Bölge İdare Mahkemesince de bu hususta inceleme ve değerlendirme yapılmadığı görüldüğünden, Bölge İdare Mahkemesi kararının bu kısım yönünden de hüküm kurulmak üzere bozulması gerekmektedir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalının temyiz isteminin kabulüne,
2. ...Bölge İdare Mahkemesi .... Vergi Dava Dairesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın ...Bölge İdare Mahkemesi .... Vergi Dava Dairesine gönderilmesine, 09/11/2021 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.