MAHKEMESİ :SULH HUKUK MAHKEMESİ


Taraflar arasındaki ...... bedelinin tespiti davasının mahkemece yapılan yargılaması sonucunda, davanın kısmen kabulüne yönelik olarak verilen hükmün, süresi içinde taraflarca temyiz edilmesi üzerine; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosya içerisindeki kağıtlar okunup gereği düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı, davalının ......cı olarak oturduğu taşınmazı 04.02.2013 tarihinde satın alarak taşınmaza malik olduğunu, son ödenen 210.-TL ...... bedelinin iş yeri olarak kullanılan 400 m2 yüz ölçümündeki taşınmaz yönünden emsallere göre düşük kaldığını belirterek aylık ...... bedelinin satın alma tarihi olan 04.02.2013 tarihinden itibaren bilirkişi marifetiyle tespitini talep etmiş, 05.01.2016 tarihli dilekçesi ile ...... parasının tespiti talebinin 30.03.2015 tarihi olarak, ıslah yoluyla düzeltilmesini istemiştir.
Davalı, davanın reddini dilemiştir.
Mahkemece, davanın kısmen kabulüne, dava konusu taşınmazın 20.05.2014- 20.05.2015 ...... dönemi için 30.03.2015 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere 20 ...... başlangıç tarihli yıllık ...... dönemleri için ...... parasının 9.600.-TL olarak belirlenmesine karar verilmiş, hüküm davacı ve davalı tarafından temyiz edilmiştir.
1-) Yerleşik Yargıtay uygulamalarına göre şartlar değişmediği ve özel gelişmelerin varlığı iddia ve ispat edilmedikçe, ...... sözleşmesindeki süreyi takip eden üç yıl için ard arda endeks uygulanarak bulunacak ...... parasının o dönem için hak ve nesafete uygun ve aşırı olmayan bir ...... parası olduğu ilke olarak kabul edilmeli ve ona göre uygulama yapılmalıdır. 01.07.2012 tarihinde yürürlüğe giren 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu"nun 344. maddesinde “Tarafların yenilenen ...... dönemlerinde uygulanacak ...... bedeline ilişkin anlaşmaları, bir önceki ...... yılında üretici fiyat endeksindeki artış oranını geçmemek koşuluyla geçerlidir. Bu kural, bir yıldan daha uzun süreli ...... sözleşmelerinde de uygulanır. Taraflarca bu konuda bir anlaşma yapılmamışsa, ...... bedeli, bir önceki ...... yılının üretici fiyat endeksindeki artış oranını geçmemek koşuluyla hâkim tarafından, ......lananın durumu göz önüne alınarak hakkaniyete göre belirlenir. Taraflarca bu konuda bir anlaşma yapılıp yapılmadığına bakılmaksızın, beş yıldan uzun süreli veya beş yıldan sonra yenilenen ...... sözleşmelerinde ve bundan sonraki her beş yılın sonunda, yeni ...... yılında uygulanacak ...... bedeli, hâkim tarafından üretici fiyat endeksindeki artış oranı, ......lananın durumu ve emsal ...... bedelleri göz önünde tutularak hakkaniyete uygun biçimde belirlenir. Her beş yıldan sonraki ...... yılında bu biçimde belirlenen ...... bedeli, önceki fıkralarda yer alan ilkelere göre değiştirilebilir.” hükmü, Türk Borçlar Kanununun Yürürlüğü ve Uygulama Şekli Hakkındaki Kanunun 2. maddesinde geçmişe etkili olma başlığı altında “Türk Borçlar Kanununun düzenine ve genel ahlaka ilişkin kuralları gerçekleştirdikleri tarihe bakılmaksızın, bütün fiil ve işlemlere uygulanır.” hükmü yer almaktadır. Türk Borçlar Kanununun ...... artışına ilişkin 344. maddesindeki düzenleme ......cıları koruyucu nitelikte olup, kamu düzenine ilişkindir. Ancak ......cının tacir olması durumunda 6217 Sayılı Kanunun geçici 2 inci maddesi gereğince bu kanun hükmü 8 yıl süreyle uygulanamaz.
Davalı ile dava dışı Siyami Karakurluk arasında 20.05.2011 başlangıç -20.05.2015 bitiş tarihli ...... sözleşmesi konusunda, taraflar arasında uyuşmazlık bulunmamaktadır. Sözleşmede her yıl artış yapılacağı hususu düzenlenmiştir. Davacı 30.03.2015 tarihinde açtığı dava ile 04.02.2013 tarihinden itibaren başlayan dönem için ...... bedelinin tespitini istemiştir. Ancak yukarıda belirtilen düzenlemelere göre, dava tarihi itibariyle geçmişe dönük olarak 04.02.2013 tarihinden itibaren ...... bedelinin tespitinin istenmesi mümkün değildir. ...... sözleşmesinde artış şartı bulunduğundan, davacının 20.05.2014 tarihinde başlayan dönem için ...... bedelinin tespitini isteme hakkı bulunduğu halde 30.03.2015 tarihinden itibaren ...... bedelinin tespitini istediği anlaşılmaktadır.
Mahkemece, davalının Türk Ticaret Kanunu gereğince tacir olup olmadığı araştırılmamıştır.
Davalının tacir olmaması halinde, tespiti talep edilen 30.03.2015 tarihinde, ...... sözleşmesinin başlangıç tarihinden itibaren beş yıllık süre dolmadığından, ...... bedelinin endekse göre belirlenmesi gerekmektedir.
Davalının tacir olduğunun anlaşılması halinde ise, yukarıda belirtildiği üzere TBK"nun 344. maddesinin uygulanmasının tacirler için ertelenmiş olması karşısında hak ve nesafete göre ...... bedelinin tespiti doğru olmakla birlikte, hükme esas alınan bilirkişi raporu denetime elverişli olmayıp hüküm kurmaya da yeterli görülmemiştir. Mahkemece, tespiti istenen döneme yakın başlangıç tarihli emsal bildirmesi için taraflara yeniden fırsat verilerek ya da bilirkişi tarafından ya da mahkemece resen tesbit edilerek dava konusu ......lananın ...... bedelinin tespiti yoluna gidilmesi, taşınmazın boş olarak yeniden ......ya verilmesi halinde getirebileceği ...... bedeli belirlenip bu bedelden davalının eski ......cı olduğu gözetilerek, davalının ödediği veya ödemeyi kabul ettiği miktardan az olamamak kaydı ile hakkaniyete uygun bir miktarda indirim yapıldıktan sonra ...... bedelinin tespiti gerekirken, yetersiz bilirkişi raporu esas alınarak yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiştir.
Bu durumda mahkemece T.T.K.nun 14, 17, 1463. maddeleri, 5362 Sayılı ......... Kuruluşları Kanununun 3. maddesi çerçevesinde davalı ......cının tacir olup olmadığı araştırılarak, davacının talebe konu miktara ilişkin açıklama yapmasına imkan sunulup bu çerçevede yukarıdaki ilke ve esaslar gözetilerek ...... bedelinin tespitine karar verilmesi gerekirken, eksik araştırma ve inceleme ile yazılı şekilde hüküm tesisi doğru olmadığı gibi, ...... bedelinin yıllık olarak tespitine karar verilmesi de doğru değildir.
Hüküm bu nedenlerle bozulmalıdır.
2-) Davacı ve davalının, sair temyiz itirazlarının bu aşamada incelenmesine gerek görülmemiştir.
SONUÇ: Yukarıda birinci bentte açıklanan nedenlerle hükmün HUMK.nun 428. maddesi gereğince davalı yararına BOZULMASINA, ikinci bentte açıklanan nedenlerle davacı ve davalının sair temyiz itirazlarının bu aşamada incelenmesine yer olmadığına, peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 6100 sayılı HMK"nun geçici madde 3 atfıyla 1086 sayılı HUMK.nun 440.maddesi gereğince karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere, 10/04/2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.