Danıştay 13. Daire 2015/4761 Esas 2021/3745 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2015/4761
Karar No:2021/3745


TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Bakanlığı
(… Düzenleme Kurumu)
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : … Alkollü İçkiler Sanayi ve Tic A.Ş.
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Alkollü içki üreticisi davacı şirketin dökme alkollü içki ihracatına son verilmesine yönelik … tarih ve … sayılı Mülga Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu Alkollü İçkiler Piyasası Daire Başkanlığı işleminin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi'nce verilen kararda; alkollü içkiler piyasasında üretici olarak faaliyette bulunan davacı şirketin 2012 ve 2013 yıllarına ait faaliyetlerinin davalı idarenin denetim elemanlarınca incelenmesi neticesinde düzenlenen 14/02/2014 tarihli inceleme raporunda; 'Dökme Rakı' olarak tabir edilen ürünün KKTC'de bulunan bir firmaya mevzuata aykırı olarak ihraç edildiğinin tespit edildiği, bu sebeple davacı şirket hakkında 4733 sayılı Kanun'un 8. maddesinin altıncı fıkrası uyarınca işlem tesis edilmesinin yerinde olduğu, ayrıca söz konusu ürünün ihraç edilmesine izin verilmesi yönünde görüş bildiren ve bu hususta karar mercii olması nedeni ile Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı'na bildirimde bulunulmasının yerinde olduğu hususlarına yer verildiği, bunun üzerine davacı şirketin 'Dökme rakı ihracatının durdurulmasına' ilişkin dava konusu işlem tesis edilmekle birlikte alkol ve alkollü ürünlerin ihracatında kısıtlama ve yasaklama getirmeye Dış Ticaret Müsteşarlığı'nın bağlı bulunduğu bakanlık olan Ekonomi Bakanlığı'nın yetkili olduğu, bu durumda, alkol ve alkollü ürünlerin ihracatında kısıtlama ve yasaklama getirme hususunda yetkisi bulunmamasına rağmen davalı idarece tesis edilen davacı şirketin 'Dökme rakı ihracatının durdurulmasına' ilişkin dava konusu işlemde yetki unsuru yönünden hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle hukuka aykırı bulunan dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, Kurum'un alkollü içki piyasasına yönelik olarak 4733 ve 4250 sayılı Kanun'lardan kaynaklanan geniş yetkilere sahip olduğu, alkollü içki piyasasının düzenlenmesi kapsamında ihracat kısıtlamasına gidilebileceği, mevcut dökme alkol ihracatının piyasanın işleyişini olumsuz yönde etkilemesi nedeniyle dava konusu işlemin tesis edildiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından, davalı idarenin görev ve yetkisinin piyasanın düzenlenmesi ve denetlenmesinden ibaret olduğu, ihracat izni verip vermeme noktasında yetkili olmadığı, davalı idarenin kendisine kanunla veya ikincil düzenlemelerle verilen görev ve yetkileri usulüne uygun olarak kullanması gerektiği belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'NUN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
USUL YÖNÜNDEN:
24/12/2017 tarih ve 30280 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 696 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin 81. maddesinde, "Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte kapatılmıştır. Kurum'un taraf olduğu davalar ve icra takiplerinde devir durumuna göre ilgili idare kendiliğinden taraf sıfatını kazanır." kuralı ile 78. maddesinde "Bu Kanun hükümleri çerçevesinde aşağıda belirtilen görevler Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından yürütülür." kuralına yer verildiğinden, kapatılan Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu'nun yerine Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı'nın davalı sıfatıyla bakılan davada taraf olduğu, ancak 10/07/2018 tarih ve 30474 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı'nın, Tarım ve Orman Bakanlığı adı altında yeniden yapılandırıldığı anlaşıldığından, mülga Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı yerine Tarım ve Orman Bakanlığı'nın hasım mevkiinde olduğu görülerek dosyanın incelenmesine geçildi.

ESAS YÖNÜNDEN:
MADDİ OLAY:
Davacı şirketin Tekirdağ'da bulunan şarap ve rakı üretim tesislerinin 2012 ve 2013 yılı faaliyetlerinin denetimi sonucunda hazırlanan … tarih ve … sayılı İnceleme Raporu'ndaki tespit ve değerlendirmeler dikkate alınarak tesis edilen dava konusu işlemle, davacı şirketin "dökme" olarak nitelendirilen yüksek alkol oranına sahip rakıyı ihraç etmesine son verilmesine karar verilmiştir.
Bunun üzerine bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
Uyuşmazlık tarihinde yürürlükte bulunan hâliyle 4733 sayılı Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun'un 2. maddesinde, bu Kanunla ve diğer kanunlarla verilen görevleri yerine getirmek ve yetkileri kullanmak üzere kamu tüzel kişiliğini hâiz, idarî ve malî özerkliğe sahip Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu'nun kurulduğu belirtilmiş; 3. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde, bu Kanun gereğince Kurum tarafından yürütülecek görevler ile ilgili düzenlemeleri yapmak; (d) bendinde, 4207 sayılı Tütün Mamullerinin Zararlarının Önlenmesine Dair Kanun'da yer alan hükümler saklı kalmak kaydıyla, tütün ve alkol tüketiminden kaynaklanan kamusal, toplumsal ya da tıbbî nitelikteki her türlü zararlı etkileri önleyecek düzenlemeleri yapmak, bunlarla ilgili kararları almak; (e) bendinde, bu Kanun'un uygulanmasıyla ilgili sektörel düzenlemeleri yapmak Kurul'un görev ve yetkileri arasında sayılmıştır.
4733 sayılı Kanun'un, Kurum'un hizmet birimleri ile görev ve yetkilerinin düzenlendiği 4/A maddesinin (d) bendinde, 27/5/2004 tarihli ve 5179 sayılı Gıdaların Üretimi, Tüketimi ve Denetlenmesine Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanun hükümleri hariç olmak üzere, alkollü içkilerin iç ve dış ticareti, dağıtımı, depolanması, geri kazanımı; üretim tesislerinin kurulması, işletilmesi, proje tadilatı, kapatılması ve her türlü devir işlemleri ile 4250 sayılı Kanun'un uygulanmasına yönelik işlemlere ve tüm bu işlemlerin teknik kontrolüne ilişkin çalışmaların yürütülmesi Alkollü İçkiler Piyasası Daire Başkanlığı'nın görev ve yetkileri arasında sayılmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dosyanın incelenmesinden, davacı şirketin alkollü içki üretim tesislerinin davalı idarece denetlendiği, davacı şirket tarfından yüksek alkol oranına sahip rakı ihracatı yapıldığının tespit edildiği, elde edilen bulgular Kurum'un görev ve yetkileriyle ilişkilendirilerek inceleme raporu hazırladığı, raporda yer verilen tespit ve değerlendirmeler doğrultusunda da Alkollü İçkiler Piyasası Daire Başkanlığı tarafından, davacının dökme alkollü içki ihracatına son verilmesine yönelik Kurum Başkanı imzasıyla dava konusu işlemin tesis edildiği anlaşılmaktadır.
Bu durumda, Kurul'un, Kurum'un karar organı olması, Alkollü İçkiler Piyasası Daire Başkanlığı'na verilen görev ve yetkilerin, alkollü içkilerin iç ve dış ticareti, dağıtımı, depolanması, geri kazanımı, üretim tesislerinin kurulması, işletilmesi, proje tadilatı, kapatılması ve her türlü devir işlemleri ile 4250 sayılı Kanun'un uygulanmasına yönelik işlemlere ve tüm bu işlemlerin teknik kontrolüne ilişkin çalışmaları yürütmek ve yapılan çalışmaları Kurul'a sunmaktan ibaret bulunması, 4733 sayılı Kanun'un 8. maddesinde verilmiş olan görevleri yürütmenin Kurul'un görev ve yetkileri arasında sayılması nedeniyle, uyuşmazlığa konu dökme alkollü içki ihracatına son verilmesine yönelik nihaî değerlendirme üzerine kararın Kurum'un karar organı sıfatıyla Kurul tarafından tesis edilmesi gerektiğinden, Alkollü İçkiler Piyasası Daire Başkanlığı'nca tesis edilen dava konusu işlemde yetki unsuru yönünden hukuka uygunluk, dava konusu işlemin iptali yolundaki Mahkeme kararında ise sonucu itibarıyla hukukî isabetsizlik bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin reddine,
2. Dava konusu işlemin iptali yolundaki … İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı temyize konu kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından anılan Mahkeme kararının yukarıda belirtilen GEREKÇEYLE ONANMASINA,
3. Dosyanın anılan Mahkeme'ye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanun'un Geçici 8. maddesi uyarınca, bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (on beş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 10/11/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi