Danıştay İdare Dava Daireleri Kurulu 2020/2116 Esas 2021/2399 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No : 2020/2116
Karar No : 2021/2399

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Bakanlığı
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : … Özel Eğitim Öğretim Kurumları Tic. A.Ş.
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : Danıştay Sekizinci Dairesinin 30/12/2019 tarih ve E:2015/15023, K:2019/13146 sayılı kararının iptale ilişkin kısmının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: 08/08/2015 tarih ve 29439 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Yönetmelik ile değişik Millî Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği'nin 4. maddesinin 1. fıkrasının (p) bendinde yer alan "...en fazla üç bilim grubunda..." ibaresinin, 5. maddesinin 2. fıkrasının (f) bendinde yer alan "...en fazla üç bilim grubunda hazırlanmış ve Genel Müdürlükçe onaylanmış kurs programı." ibaresinin, 6. maddesinin 2. fıkrasında yer alan "...kurumun açılmasında bir sakınca bulunmadığının belirtilmesi hâlinde, dosya beş iş günü içinde Bakanlığa gönderilir. Bakanlıkça iş yeri açma ve çalışma ruhsatı verilmesi..." ibaresi ile aynı maddenin 5. fıkrasında yer alan "...Bakanlık veya valilikçe..." ibaresinin yürürlükten kaldırılmasının, 9. maddesinin 2. fıkrasının ikinci cümlesinin, 10. maddesinin 6. fıkrasının son cümlesinin, aynı maddenin 9. fıkrasında yer alan "...en fazla sekiz saate kadar..." ibaresi ile 10. fıkrasının, 11. maddesinin 1. fıkrasının (ç) bendinin, 12. maddesinin 2. fıkrasında yer alan "...on beş iş günü..." ibaresi ile aynı maddenin 3. fıkrasının son cümlesinin, 13. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendinde yer alan "...en fazla üç bilim grubu için, kurum tarafından hazırlanmış ve Genel Müdürlükçe onaylanmış öğretim programı." ibaresinin, aynı fıkranın (d) bendinde yer alan "...lise ve dengi okul mezunlarına yönelik (Ek-4)’te yer alan bilim grubu programlarını uygulamak isteyen temel liselerde ise; her bir bilim grubu için standartları Bakanlıkça belirlenmiş bilim dersliği şartlarını sağlayan dersliği" ibaresinin, aynı maddenin 3. fıkrasında yer alan "...on beş iş günü içinde..." ibareleri ile 4. ve 5. fıkralarının, 14. maddesinin 1. fıkrasının (ç) bendinde yer alan "...binanın tapu senedi örneği ile başvuru tarihi itibariyle..." ibaresinin, aynı maddenin 2 ve 6. fıkralarında yer alan "...on beş iş günü..." ibareleri ile aynı maddenin 3. fıkrasında yer alan "...hakkında adlî ve/veya idarî soruşturma bulunan kurumların ise soruşturması sonuçlandıktan sonra..." ibaresinin, 15. maddesinin 1. fıkrasında yer alan "...on beş iş günü..." ibaresi ile aynı maddenin 3. fıkrasının, 16. maddesinin 1. fıkrasında yer alan "...on beş iş günü..." ibaresinin, 18. maddesinin 5. fıkrasının, 46. maddesinin 7. fıkrasının ikinci cümlesinin, aynı maddenin 9. fıkrasında yer alan "...Genel Müdürlükçe onaylanan..." ibaresi ile aynı fıkranın son cümlesinin, 48. maddesinin 1. fıkrasının ikinci cümlesinin, aynı maddenin 2. fıkrasının üçüncü cümlesinin, 51. maddesinin 12. fıkrasında yer alan "...cumartesi..." ibaresinin ve 54. maddesinin 1. fıkrasının son cümlesinin iptali istenilmiştir.
Daire kararının özeti: Danıştay Sekizinci Dairesinin 30/12/2019 tarih ve E:2015/15023, K:2019/13146 sayılı kararıyla;
Dava konusu Yönetmeliğin 14. maddesinin 3. fıkrasında yer alan "...hakkında adlî ve/veya idarî soruşturma bulunan kurumların ise soruşturması sonuçlandıktan sonra..." ibaresi ile 15. maddesinin 3. fıkrası yönünden;
Anayasa'nın 2. maddesinde, Türkiye Cumhuriyetinin bir hukuk devleti olduğunun belirtildiği, kişilerin hukuki güvenliğini sağlamayı amaçlayan ve hukuk devleti ilkesinin ön koşulları arasında bulunan hukuki güvenlik ilkesinin, hukuk normlarının öngörülebilir olmasını, bireylerin tüm eylem ve işlemlerinde devlete güven duyabilmesini, devletin de normatif düzenlemelerinde bu güven duygusunu zedeleyici yöntemlerden kaçınmasını gerekli kıldığı;
Hukuk devleti ilkesinin diğer bir ön koşulu olan "belirlilik ilkesi"nin ise, düzenlemelerin hem kişiler hem de idare yönünden herhangi bir duraksamaya ve kuşkuya yer vermeyecek şekilde açık, net, anlaşılır ve uygulanabilir olmasını, ayrıca kamu otoritelerinin keyfi uygulamalarına karşı koruyucu önlem içermesini ifade ettiği;
Öte yandan, kanun koyucu ve idarelerin, düzenlemeler yaparken hukuk devleti ilkesinin bir gereği olan "ölçülülük ilkesi" ile de bağlı olduğu; bir kurala uyulmaması nedeniyle kanun koyucu veya idareler tarafından öngörülen yaptırım ile ulaşılmak istenen amaç arasında "ölçülülük ilkesi" gereğince makul bir dengenin bulunmasının zorunlu olduğu;
5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu'nun 7. maddesinde; kurumların geçici veya sürekli olarak kapatılmasını gerektiren fiillerin tek tek sayıldığı, bu fiiller dolayısıyla haklarında adli ve/veya idari soruşturma yürütülen kurumların devir veya dönüşümüne izin verilmesi durumunda, bu kurumların sorumluluktan kurtulması ve eğitim gibi ciddi bir müessese üzerinden bu kişi ve kurumlara avantaj sağlanması anlamına geleceği, diğer yandan, devralan veya dönüşen kurumlara yaptırım uygulanmasının imkan dahilinde olduğu, bu durumun da ilgili kurum ile bu kurumlarda eğitim ve öğretim gören öğrenci/kursiyerlere zarar vereceği ve eğitim-öğretim faaliyetlerini olumsuz yönde etkileyeceği;
Bu itibarla, dava konusu Yönetmelik maddelerinde, müracaat tarihinden önce kurum hakkında geçici kapatılmaya ilişkin teklif bulunması hâlinde, bu teklifin uygun görülerek uygulanmasından sonra devir ve dönüşüm işleminin gerçekleştirileceği belirtilmiş iken, devamında geçici veya sürekli olarak kapatılmayı gerektiren fiiller dışında herhangi bir fiil nedeniyle haklarında adlî ve/veya idarî soruşturma bulunan kurumların soruşturması sonuçlandıktan sonra devir ve dönüşümüne izin verileceği kurala bağlanarak, soruşturulan fiilin ağırlığı ve sonuçlarına bakılmaksızın herhangi bir soruşturmanın varlığının devir ve dönüşüme engel görülmesinin keyfi uygulamalara yol açabilecek bir nitelik taşıması yanında "hukuk devleti"nin vazgeçilmezlerinden olan "belirlilik" ve "ölçülülük" ilkelerine de aykırı olduğu, bu nedenle dava konusu Yönetmeliğin 14. maddesinin 3. fıkrasında yer alan "...hakkında adlî ve/veya idarî soruşturma bulunan kurumların ise soruşturması sonuçlandıktan sonra..." ibaresi ile 15. maddesinin 3. fıkrasında hukuka uyarlık bulunmadığı;
Nitekim; 12/04/2016 tarih ve 29682 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Milli Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği'nde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile asıl Yönetmeliğin 14. ve 15. maddelerinde değişiklik yapılmak suretiyle; hakkında 5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun veyahut Anayasal Düzene Karşı İşlenen Suçlar Soruşturma Bürosunun yetki alanına giren suç veya suçlardan dolayı adlî veyahut idarî soruşturma bulunması halinde bu soruşturma/soruşturmalar sonuçlandıktan sonra devir işlemi gerçekleştirileceği ve sürekli kapatılma teklifi getirilen kurumların devredilemeyeceğinin düzenlendiği, yargı kararının uygulanması niteliğindeki söz konusu değişiklik ile devir işlemlerinin gerçekleştirilmesi için bekletici mesele niteliğinde olan adli veya idari soruşturmaların sınırının çizildiği gerekçesiyle dava konusu Yönetmeliğin 14. maddesinin 3. fıkrasında yer alan "...hakkında adlî ve/veya idarî soruşturma bulunan kurumların ise soruşturması sonuçlandıktan sonra..." ibaresi ile 15. maddesinin 3. fıkrasının iptaline,
4. maddesinin 1. fıkrasının (p) bendinde, 5. maddesinin 2. fıkrasının (f) bendinde, 13. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendinde ve aynı maddenin 5. fıkrasının (d) bendinde yer alan "...en fazla üç bilim grubu..." ibareleri, 6. maddesinin 2. fıkrasında yer alan "...kurumun açılmasında bir sakınca bulunmadığının belirtilmesi hâlinde, dosya beş iş günü içinde Bakanlığa gönderilir. Bakanlıkça iş yeri açma ve çalışma ruhsatı verilmesi..." ibaresi, 6. maddesinin 5. fıkrasında yer alan "...Bakanlık veya valilikçe..." ibaresinin yürürlükten kaldırılması, 10. maddesinin 6. fıkrasının son cümlesi ile aynı maddenin 9. fıkrasında yer alan "...en fazla sekiz saate kadar..." ibaresi, 12. maddesinin 2. fıkrasında yer alan "...on beş iş günü..." ibaresi, 13. maddesinin 3. fıkrasında yer alan "...on beş iş günü içinde..." ibaresi, 14. maddesinin maddenin 2. ve 6. fıkralarında yer alan "...on beş iş günü..." ibareleri, 15. maddesinin 1. fıkrasında yer alan "...on beş iş günü..." ibaresi ile 16. maddesinin 1. fıkrasında yer alan "...on beş iş günü..." ibaresi, 12. maddesinin 3. fıkrasının son cümlesi, 13. maddesinin 5. fıkrası, 14. maddesinin 1. fıkrasının (ç) bendinde yer alan "...binanın tapu senedi örneği ile başvuru tarihi itibariyle..." ibaresi, 46. maddesinin 9. fıkrasında yer alan "...Genel Müdürlükçe onaylanan..." ibaresi, 48. maddesinin 2. fıkrasının 3. cümlesi ile 51. maddesinin 12. fıkrasında yer alan "...cumartesi..." ibaresi yönünden davanın reddine,
9. maddesinin 2. fıkrasının ikinci cümlesi ile 18. maddesinin 5. fıkrası hakkında karar verilmesine yer olmadığına,
Diğer kısımları yönünden ise davanın ehliyet yönünden reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, dava konusu Yönetmeliğin 14. ve 15. maddelerinin 3. fıkralarının, 19/02/2020 tarih ve 31044 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Yönetmelik ile yeniden düzenlendiği, Daire kararının iptale ilişkin kısmının hukuka aykırı olduğu, bu nedenle bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından, savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'UN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile Daire kararının temyize konu kısmının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Danıştay dava dairelerinin nihai kararlarının temyizen incelenerek bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan;
"a) Görev ve yetki dışında bir işe bakılmış olması,
b) Hukuka aykırı karar verilmesi,
c)Usul hükümlerinin uygulanmasında kararı etkileyebilecek nitelikte hata veya eksikliklerin bulunması" sebeplerinden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen kararın iptale ilişkin kısmı usul ve hukuka uygun olup, temyiz dilekçesinde ileri sürülen iddialar kararın bu kısmının bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalı idarenin temyiz isteminin reddine,
2. Yukarıda özetlenen gerekçeyle dava konusu Yönetmeliğin kısmen iptaline, davanın kısmen esastan, kısmen ehliyet yönünden reddine ve kısmen dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına ilişkin Danıştay Sekizinci Dairesinin 30/12/2019 tarih ve E:2015/15023, K:2019/13146 sayılı kararının temyize konu iptale ilişkin kısmının ONANMASINA,
3. Kesin olarak, 11/11/2021 tarihinde oyçokluğu ile karar verildi.



KARŞI OY
X- Dava konusu 08/08/2015 tarih ve 29439 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Yönetmelik ile Millî Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği'nin 14. maddesinin 3. fıkrası; "Ancak; valilikçe yapılan incelemede kurumun müracaat tarihinden önce yapılan teftiş veya denetimlerinde, kurumun geçici kapatılmasına ilişkin teklif bulunması hâlinde, bu teklifin uygun görülerek uygulanmasından sonra; hakkında adlî ve/veya idarî soruşturma bulunan kurumların ise soruşturması sonuçlandıktan sonra devir işlemi gerçekleştirilir. Sürekli kapatılma teklifi getirilen kurumlar devredilemez.” şeklinde değiştirilmiş, 15. maddesine ise 3. fıkra olarak "Bir başka kuruma dönüşmek amacıyla başvuru yapan kurumların müracaat tarihinden önce yapılan teftiş veya denetimlerinde, kurumun geçici kapatılmasına ilişkin teklif bulunması hâlinde, bu teklifin uygun görülerek uygulanmasından sonra; hakkında adlî ve/veya idarî soruşturma bulunan kurumların ise soruşturması sonuçlandıktan sonra dönüşüm talebi değerlendirmeye alınır.” cümlesi eklenmiştir.
Anılan düzenlemelerin iptali istemiyle işbu dava açıldıktan sonra 19/02/2020 tarih ve 31044 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Millî Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile dava konusu Yönetmeliğin;
-14. maddenin 3. fıkrası; "Ancak valilikçe yapılan incelemede kurumun müracaat tarihinden önce yapılan inceleme/soruşturma/denetimleri sonucunda kuruma, Kanun kapsamında idari para cezası verilmesi hâlinde idari para cezasının ödenmesinden veya idari para cezasının 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanuna göre tecil edilmiş ve/veya taksitlendirilmiş ya da özel kanunlara göre yapılandırılmış olup taksitlendirildiğinin belgelendirilmesi ve Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasında yer alan kişilerin aynı fıkrada belirtilen şartları haiz olduğunun yetkili makamlardan alınmış belge ile tespit edildikten sonra devir işlemi gerçekleştirilir. İdarî soruşturması bulunan veya kapatma teklifi getirilen kurumlar devredilemez. Kurumun devir işleminden sonra Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasında yer alan kişilerin aynı fıkrada belirtilen şartları taşımadığının tespit edilmesi hâlinde kurum açma izni ile işyeri açma ve çalışma ruhsatı iptal edilir." şeklinde;
-15. maddenin 3. fıkrası ise; "Bir başka kuruma dönüşmek amacıyla başvuru yapan kurumların müracaat tarihinden önce yapılan inceleme/soruşturma/denetimleri sonucunda kuruma, Kanun kapsamında idari para cezası verilmesi hâlinde idari para cezasının ödenmesinden veya idari para cezasının 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanuna göre tecil edilmiş ve/veya taksitlendirilmiş ya da özel kanunlara göre yapılandırılmış olup taksitlendirildiğinin belgelendirilmesinden ve Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasında yer alan kişilerin aynı fıkrada belirtilen şartları haiz olduğu tespit edildikten sonra; dönüşüm talebi değerlendirmeye alınır. İdarî soruşturması bulunan veya kapatma teklifi getirilen kurumlar devredilemez. Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasında yer alan kişilerin aynı fıkrada belirtilen şartları taşımadığının sonradan tespit edilmesi hâlinde, dönüşümü yapılan kurumun kurum açma izni ile iş yeri açma ve çalışma ruhsatı iptal edilir." şeklinde değiştirilerek yeniden düzenlenmiştir.
Millî Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği'nin 14. ve 15. maddelerinin dava konusu kısımlarında değişiklikler yapılması ve anılan maddelere dayalı olarak tesis edilmiş bir uygulama işleminin de dava konusu edilmemiş olması karşısında, anılan kısımlar yönünden davanın konusunun kalmadığı anlaşılmaktadır.
Bu durumda, dava konusu Yönetmeliğin 14. maddesinin 3. fıkrasında yer alan "...hakkında adlî ve/veya idarî soruşturma bulunan kurumların ise soruşturması sonuçlandıktan sonra..." ibaresi ile 15. maddesinin 3. fıkrası hakkında karar verilmesine yer olmadığı yolunda karar verilmesi gerekirken, anılan düzenlemelerin iptali yolundaki Daire kararında hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, davalı idarenin temyiz isteminin kabulü ile kararın temyize konu iptale ilişkin kısmının bozulması gerektiği oyuyla karara katılmıyoruz.