Danıştay 13. Daire 2021/4465 Esas 2021/3792 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No : 2021/4465
Karar No : 2021/3792

KARARIN DÜZELTİLMESİNİ
İSTEYEN (DAVACI) : … Nakliyat Petrol Ürünleri İnşaat Ticaret Turizm Ltd. Şti.
VEKİLİ : Av….

KARŞI TARAF (DAVALI) : …Vergi Dairesi Müdürlüğü
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN_KONUSU : … İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı davanın reddine ilişkin kararının onanmasına dair Danıştay Onüçüncü Dairesi'nin 01/06/2021 tarih ve E:2015/3476, K:2021/1996 sayılı kararının; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen 3622 sayılı Kanun ile değişik 54. maddesi uyarınca düzeltilmesi istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu'nun (Kurul) … tarih ve … sayılı kararı ile verilen idarî para cezasının tahsili amacıyla düzenlenen … tarih ve … sayılı ödeme emrinin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: …İdare Mahkemesi'nce verilen kararda; … tarih ve … sayılı Kurul kararıyla verilen idarî para cezasının tahsili için davacı şirket hakkında tanzim edilen … tarih ve … sayılı ödeme emrinin iptali istemiyle açılan davada, Mahkemelerince anılan işlemin iptali yolunda … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda ödeme emrinin dayanağının … tarih ve … sayılı Kurul kararıyla verilen idarî para cezası olduğunun açık bir şekilde belirtildiği, söz konusu kararın 18/01/2013 tarihinde tebliğ alınmasıyla dava konusu ödeme emrine dayanak idarî para cezasından haberdar olunduğu, buna karşın idarî para cezasına karşı herhangi bir hukuki yola başvurulmadığının anlaşıldığı, buna rağmen davacı tarafından ödeme emrinin dayanağı işlemlerden haberdar olmadığının ve vergi dairesiyle yapılan görüşmelerden de tatmin edici bir bilgi almadığının ileri sürülmesinin iyi niyet kuralları ile bağdaşmadığı, haberdar olunmasına rağmen dava açılmamış olması nedeniyle Kurul'un … tarih ve …sayılı kararıyla verilen ve dava konusu ödeme emrinin dayanağı olan idarî para cezasının kesinleştiği sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlem hukuka uygun bulunarak davanın reddine karar verilmiştir.
Daire kararının özeti: Davacının temyiz başvurusu üzerine Dairemizce, temyize konu karar hukuk ve usule uygun bulunmuş ve oyçokluğuyla kararın onanmasına karar verilmiştir.

KARAR DÜZELTME TALEP EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, idarî para cezasının usulune uygun tebliğ edilmediği, usule ilişkin itirazlarının incelenmediği, kararın çelişkili olduğu, ön araştırma yapılmadan idarî para cezası verilmesinin hukuka aykırı olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, karar düzeltme isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ : Karar düzeltme talebinin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
Kararın düzeltilmesi dilekçesinde ileri sürülen nedenler, 2577 sayılı Kanun'un Geçici 8. maddesi uyarına uygulanmasına devam edilen 3622 sayılı Kanun ile değişik 54. maddesi hükmüne uygun bulunduğundan, karar düzeltme isteminin kabulü ile Dairemizin 01/06/2021 tarih ve E:2015/3476, K:2020/1996 sayılı kararı kaldırılarak yeniden incelendi:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY :
Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu'nun … tarih ve … sayılı kararı ile, yeterli şart ve seviyede marker ihtiva etmeyen ve teknik düzenlemelere uygun olamayan akaryakıt ikmali yaptığının tespit edilmesi nedeniyle 120,000,00-TL idarî para cezası verilmiştir.
İdarî para cezasının davacı şirket tarafından vadesinde ödenmemesi üzerine, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun'un 55. maddesi uyarınca dava konusu ödeme emri düzenlenmiştir.
Ödeme emrinin iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun'un 55. maddesinde, kamu alacağını vadesinde ödemeyenlere 7 gün içinde borçlarını ödemeleri veya mal bildiriminde bulunmaları lüzumunun bir ödeme emri ile tebliğ olunacağı; 58. maddesinde ise, kendisine ödeme emri tebliğ olunan şahsın böyle bir borcu olmadığı veya kısmen ödediği veya zamanaşımına uğradığı ileri sürülen tebliğ tarihinden itibaren 7 gün içinde dava açabileceği kurala bağlanmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dosyanın incelenmesinden davacıya idarî para cezası uygulanmasına ilişkin Kurul kararına karşı dava açılmadığı anlaşılmakla birlikte, ödeme emrinin dayanağı olan tahakkuk işlemine karşı dava açılmaması, 6183 sayılı Kanun'un 58. maddesi uyarınca, kendisine ödeme emri tebliğ olunan şahsın böyle bir borcu olmadığı veya kısmen ödediği veya zamanaşımına uğradığı yolundaki itirazlarının yargısal incelemesinin yapılmasına engel teşkil etmemektedir. Ödeme emrinin iptali istemiyle açılan davalar, 6183 sayılı Kanun'un 58. maddesi gereğince davacının "böyle bir borcu olmadığı" şeklindeki itirazı kapsamında değerlendirilmelidir. Bu kapsamda, ödeme emrinin dayanağını teşkil eden kamu alacağının maddi kaynağına ilişkin hukuka uygunluk denetiminin yapılması ve borcun tahakkukundan önceki aşamaya ilişkin hukuka aykırılık iddialarının incelenmesi gerekmektedir.
Bu durumda, Mahkeme tarafından ödeme emrine karşı açılan işbu davada ileri sürülen iddiaların "böyle bir borcunun olmadığı" itirazı kapsamında değerlendirilerek işin esasının incelenmesi suretiyle bir karar verilmesi gerektiği sonucuna ulaşıldığından, davanın reddi yönündeki İdare Mahkemesi kararında hukukî isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kabulüne;
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin … İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının 2577 sayılı Kanun'un 49. maddesi uyarınca BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkeme'ye gönderilmesine, 11/11/2021 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.

(X) KARŞI OY :

Dosyanın incelenmesinden, … Kurumu tarafından davacı …Nakliyat Petrol Ürünleri İnşaat Ticaret Turizm Ltd. Şti. Hakkında tesis edilen idarî para cezasının tahsili için yapılan malvarlığı araştırmasında şirketin borcu karşılayacak malvarlığının olmadığının tespit edilmesi üzerine borcun tahsiline yönelik olarak 6183 sayılı Kanun'un Mükerrer 35. maddesi uyarınca, şirketin ortağına ödeme emri tebliğ edildiği, söz konusu ödeme emrinin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Hukuka uygunluk karinesi gereği idarî işlemin hüküm ve sonuçlarının, idarenin iradesi dışında yalnızca mahkeme kararıyla ortadan kaldırılması mümkün olup, söz konusu işlemlere karşı dava açılmasının süresi ve yolu kanunla belirlenmiştir. Bu yol ve süre dışında ilgili idarî işlemin mahkemece değerlendirilme olanağı bulunmamaktadır. Aksi takdirde idarî işlemlerin sürekli olarak ortadan kaldırılma riski bulunacağından bu durum idarenin sürekliliği ve işleyişi açısından bir aksamaya sebebiyet vermenin yanı sıra, işlemden yararlananların hukukî güvenliğinin de korumasız kalması sonucunu doğurur.
Kural olarak ödeme emrinin dayanağını oluşturan idarî işleminin hukuka uygunluk denetimi ancak bu işleme karşı açılmış bir davada mümkündür. Ödeme emrinin dayanağı işlem, dava açılmayarak idarî yönden veya dava neticesinde yargısal olarak kesinlik kazanmış ise, ödeme emrine karşı açılan davada, söz konusu idarî işlemin hukukîlik denetimi yapılamaz. Ancak, 6183 sayılı Kanun’un "Ödeme emrine itiraz" başlıklı 58. maddesinin, "Kendisine ödeme emri tebliğ olunan şahıs, böyle bir borcu olmadığı veya kısmen ödediği veya zamanaşımına uğradığı hakkında tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde alacaklı tahsil dairesine ait itiraz işlerine bakan vergi itiraz komisyonu nezdinde itirazda bulunabilir..." hükmü kapsamında inceleme yapılabilir. Bu maddede belirtilen "böyle bir borcu olmadığı" kapsamında ise, dava açılmayarak idari yönden kesinleşmiş işlemin yeniden dava edilmesi sonucunu doğuracak şekilde hukukîlik denetimi yapılması mümkün olmayıp, yalnızca dayanak işlemin tahakkukundan sonraki aşamalara ilişkin olarak ileri sürülen iddialar incelenebilir.
İstisnaî olarak hak arama hürriyeti kapsamında, haklı ve meşru bir sebeple ödeme emrinin dayanağı işleme karşı dava açma imkânı elde edememiş kişilerin, ödeme emrine karşı açmış oldukları davada 6183 sayılı Kanun'un 58. maddesindeki "böyle bir borcu olmadığı" itirazı kapsamında ödeme emrinin dayanağı işlemin hukuka uygunluk denetimi yapılabilir.
Davaya konu olayda,şirket tüzel kişiliğinden tahsil edilmeyeceği anlaşlıan kamu alacağı için şirketin ortağı olan …'a ödeme emri gönderildiği, kamu alacağına dayanak idari para cezasının 09/10/2013 tarih ve 28790 sayılı Resmi Gazete ile ilanen tebliğ edildiği ve davacının bu tebligata karşı herhangi bir itirazının olmadığı, şirket tarafından idari para cezasına karşı dava açılmadığı, idari para cezasının tahsili için şirkete gönderilen ödeme emrinin, şirket ortağı …'a ikametgah adresinde kendisine 08/04/2014 tarihinde tebliğ edildiği görülmekle, davacının adına düzenlenen idari para cezasına karşı dava açmadığı ve söz konusu para cezasının kesinleştiği görüldüğünden, davacı adına uygulanan idari para cezasının hukuka uygunluğunun bu aşamada "borcum yoktur" itirazı kapsamında incelenme imkanı bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, davacının karar düzeltilmesi isteminin reddi gerektiği görüşüyle karara katılmıyorum.