MAHKEMESİ :İş Mahkemesi

DAVA :Davacı, mahkemece mevcut TİS in 41. maddesinin, geçmiş uygulamalar madde metnindeki açık beyan ve işçi lehine yorum ilkesi gözetilerek talepleri gibi yorulmasına karar verilmesini istemiştir.
Yerel mahkeme, isteği hüküm altına almıştır.
Hüküm süresi içinde davalı avukatı tarafından temyiz edilmiş olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

A) Davacı İsteminin Özeti:
Davacı, TİS 41. Maddesi 2. fıkrasında " 2. yıl için 01.01.2011 tarihinden geçerli olmak üzere 01.01.2010- 31.12.2010 DİE’den alınacak TÜFE + 1 puan artırılarak ücret zammı olarak uygulanacaktır" hükmü bulunduğunu, Başbakanlık DİE’den alınan Tüketici Fiyat Endeksine göre , 2010 yılı 12 aylık ortalama endeksinin % 8.57 ve 2010 yılı bir önceki yılın Aralık ayına göre değişim oranının % 6.40 olduğunu , Sendikanın işverenden 12 aylık ortalama endeksinin yani % 8.57 + 1 puan uygulanması gerektiğini talep ettiğini , işveren ise bir önceki yılın aralık ayına göre değişim oranı olan % 6.40 + 1 puan uygulanmasına karar verdiğini , madde metninin açık şekilde 1.1.2010-31.12.2010 demek suretiyle 2010 yılı içindeki 12 aylık ortalama TÜFE’yi işaret ettiğini davalı idarenin yorumu ve uygulamasının hatalı olduğunu belirterek TİS’in 41. maddesinin , geçmiş uygulamalar, madde metnindeki açık beyan ve işçi lehine yorum ilkesi gözetilerek yorumlanmasına karar verilmesini istemiştir.
B) Davalı Cevabının Özeti:
Davalı cevap dilekçesi vermemiştir.
C) Yerel Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece, Toplu İş Sözleşmesinin tüm hükümleri birlikte değerlendirildiğinde, davaya konu TİS’in 41. madde 2. fıkrasında “ 2 yıl için 01.01.2011 tarihinden geçerli olmak üzere, 01/01/2010-31/12/2010 DİE alınacak TÜFE+1 oranında arttırılarak ücret zammı uygulanır ” denildiği madde düzenlemesinin çok açık olduğu, söylendiği gibi yapılan hesaba göre 2010 yılı 12 aylık ortalama endeksin 8.57 olduğu buna göre 8.57+1 puan olarak uygulanması gerektiği şeklinde yorumlanarak davanın kabulü ile, taraflar arasındaki TİS’ in 41’inci maddesinin 01.01.2011-31.12.2011 tarihleri itibariyle ortalama endeksinin % 8,57+1 puan olarak uygulanması şeklinde yorumlanmasına karar vermiştir.
D) Temyiz:
Kararı davalı temyiz etmiştir.
E) Gerekçe:
Dava, 2822 sayılı Toplu İş Sözleşmesi Grev ve Lokavt Kanununun 60. maddesi gereğince TİS’nin 41. maddesi’nin 2. fıkrasının yorumu istemine ilişkindir.
Türkiye istatistik kurumu başkanlığı ... bölge müdürlüğü tarafından sendikaya bildirilen Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE ) Degişim Oranları listesine göre ; 2010 yılı Aralık Ayı “ bir önceki yılın aynı ayına göre değişim oranı % 6.40” , 2010 yılı Aralık Ayı “ oniki aylık ortalamalara göre değişim oranı % 8.57”dir.
8.3.2010 tarihinde imzalanan , 1.1.2010-31.12.2011 yürürlük süreli TİS’ in Ücret Zammı başlıklı 41. Madde’sinde ; “…2.yıl için; 01.01.2011 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere, 01. 01. 2010-31.12. 2010 DİE ( Devlet İstatistik Enstitüsinden ) alınacak TÜFE (Tüketici Fiyat Endeksi)+ 1 oranında Artırılarak ücret zammı olarak uygulanır.” düzenlemesini vardır.
TİS Görüşme Tutanakları , anlaşma tutanağı’nda “Madde 41 : 01.01.2010 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere, 1 .Yıl % 7, 01.01.2011 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere 2. Yıl 01.01.2010-31.12.2010 tarihleri arasında gerçekleşecek olan TÜFE(Tüketici Fiyat Endeksi) +1 oranında ücret zammı yapılır.” şeklinde toplu iş sözleşmesinin anlaşma ile sonuçlandığı belirtilmiştir.
Türkiye İstatistik Kurumu internet sitesi “Fiyat Endeksleri ve Enflasyon Sorularla Resmi İstatistikler Dizisi – 3” de, Soru 15: Fiyat Endekslerinde “Geçen Yılın Aynı Aynına Göre Degişim Oranı” Nedir ? Nerelerde Kullanılır? “Yıllık degişim olarak da ifade edilen bu oran, ilgilenilen aydaki fiyatlar genel düzeyinin geçen yılın aynı ayındaki fiyatlar genel düzeyine göre değişimi göstermektedir. Sadece iki yılın aynı aylarındaki endeksler karşılaştırıldığı için arada kalan diğer aylarda gerçekleşen değişim oranları bu hesaplamaya yansımamaktadır. Bazı özel konularda, örneğin kira kontratlarında olduğu gibi, yılın belirli bir ayı referans alınarak, referans alınan bu ayın bir önceki yıldaki endeks değerine göre değişimi isteniyorsa, geçen yılın aynı ayına göre değişim oranları kullanıllmalıdır.” şeklinde açıklanmıştır. (http ://www. tuik. gov. tr/Kitap. do?metod =Kitap Detay&KT_ID=6&KITAP_ID=137 )
Soru 15: Fiyat Endekslerinde “oniki aylık ortalamalara göre degişşim oranı “ nedir? Nerelerde Kullanılır? “Geriye dönük 12 ayın endeks rakamı ortalamasının, bir önceki 12 aylık endeks rakamı ortalamasına oranı olarak ifade edilmektedir. Bu durumda en son 24 adet aylık endeks rakamının işleme alınması gerekmektedir. Bu oran, yıl içindeki diğer aylardaki fiyat değişim oranlarını da hesaba kattığı için enflasyon oranındaki eğilimi daha anlamlı bir şekilde yansıtmaktadır. Enflasyon oranı düşük olan ülkeler için oniki aylık ortalamalara göre ya da bir önceki yılın aynı ayına göre değişim oranını kullanmak çok farklı sonuçlar getirmemektedir. Oniki aylık ortalamalara göre değişim cari aya ait endeks değeri dahil, geriye dönük 12 aya ait endekslerin ortalamasının (d1) bir önceki 12 aylık endeksler ortalamasına (d2) oranlanmasıyla bulunmaktadır.” şeklinde açıklanmıştır.(http://www.tuik. gov.tr/Kitap. do?metod= KitapDetay &KTID =6& KITAP ID=137)
Somut olayda uyuşmazlığın özünde 01.01.2010-31.12.2010 tarihleri arasında gerçekleşecek olan TÜFE(Tüketici Fiyat Endeksi) +1 oranında ücret zammından ne anlaşılması gerektiği vardır.
Yukarıdaki tanımlardan da anlaşılacagı üzere 12 aylık ortalama endeksin (% 8.57) esas alınabilmesi için , taraflar arsında kararlaştırılan ücret zammına dair sözleşme hükümlerinde “ortalama” kelimesinin geçmesi gerekmektedir. Bu durumda en son 24 adet aylık endeks rakamının işleme alınması gerekmektedir . Oysa toplu iş sözleşmesinin 41 . maddesi 2. fıkrasındaki hükümde ve TİS görüşme tutanaklarında taraflar “2. Yıl ,01.01.2010-31.12.2010 tarihleri arasında gerçekleşecek olan TÜFE (Tüketici Fiyat
Endeksi)” demişlerdir. Yani yılık degişim oranına işaret etmişlerdir. Yıllık degişim oranından anlaşılması gereken ise “Geçen Yılın Aynı Aynına Göre Degişim Oranı”dır. Bu durumda sözleşmede 01.01.2010-31.12.2010 dönemi belirtilmesi sebebi ile gösterilen tarihin en son ayı ile ( Aralık ) bir önceki yılın aynı ayındaki ( Aralık ) fiyatlar genel düzeyine göre değişimi ifade etmektedir.
O halde 2010 yılı Aralık Ayı “ bir önceki yılın aynı ayına göre değişim oranı % 6.40” olması sebebi ile TÜFE (Tüketici Fiyat Endeksi) +1 oranında ücret zammı 6.40+1=7.40(%7.40 ) rakamını ifade edeceği şeklinde yorumlamak gerekir. Böyle olunca davanın reddine karar verilmesi gerekirken kabulü hatalıdır.
F) Sonuç:Yukarıda gösterilen gerekçe ile;
1-... 3. İş Mahkemesi"nin 24.3.2011 tarih ve 2011/32 - 2011/111 sayılı kararının bozularak ortadan kaldırılmasına,
2-... Sendikası ve davalı ... Genel Müdürlüğü arasında 8.3.2010 tarihinde imzalanan , 1.1.2010-31.12.2011 yürürlük süreli TİS’ in Ücret Zammı başlıklı 41. Maddesi 2. fıkarındaki “…2.yıl için; 01.01.2011 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere, 01. 01. 2010-31.12. 2010 DİE ( Devlet İstatistik Enstitüsinden ) alınacak TÜFE (Tüketici Fiyat Endeksi)+ 1 oranında Artırılarak ücret zammı olarak uygulanır.” düzenlemesinin “ bir önceki yılın aynı ayına göre değişim oranı % 6.40 +1 oranında ücret zammı [6.40+1=7.40(%7.40)] şekilde yorumlanması gerektiğinin tespiti ile DAVANIN REDDİNE
3- Harç peşin alındığından yeniden alınmasına yer olmadığına,
4- Davalı kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden 1200 TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
5- Davacı sendika tarafından yapılan yargılama giderlerinin üzerinde bırakılmasına 20.01.2012 gününde oybirliğiyle karar verildi.