Danıştay 2. Daire 2021/16058 Esas 2021/4142 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İKİNCİ DAİRE
Esas No : 2021/16058
Karar No : 2021/4142

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : ... Valiliği
VEKİLİ : Av. ...
KARŞI TARAF (DAVACI) : ...

İSTEMİN KONUSU : ... İdare Mahkemesince verilen ... günlü, E: ..., K: ... sayılı kararın, dilekçede yazılı nedenlerle, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması isteminden ibarettir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava Konusu İstem : Davacı tarafından, mülkiyeti kendisine ait Edirne ili, ... Mahallesi, ... ada, ... parselde kayıtlı tarla vasıflı arazi üzerine "Tarımsal Amaçlı Depo ve Bakıcı Evi'' yapılmasına ilişkin olarak verilen yapı izninin iptaline ilişkin işlem ile 5403 sayılı Kanun hükümleri uyarınca 11.170,04 TL idari para cezası ile cezalandırılmasına ilişkin ... günlü, ... sayılı işlemin iptali istenilmektedir.
... İdare Mahkemesinin ... günlü, E: ..., K: ... sayılı kararı ile dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle dava reddedilmiş olup; anılan kararın, davacı tarafından temyiz edilmesi üzerine, Danıştay Onuncu Dairesinin 26/12/2019 günlü, E:2014/5586, K:2019/11105 sayılı kararıyla; dava konusu işlemin, "Tarımsal Amaçlı Depo ve Bakıcı Evi'' yapılmasına ilişkin olarak verilen yapı izninin iptal edilmesine dair kısmı yönünden davanın reddine ilişkin kısmı onanmış, dava konusu işlemin 11.170,04 TL idari para cezasına dair kısmı yönünden davanın reddine ilişkin kısmı ise bozulmuştur.
İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti : Para cezasına ilişkin bozma kararına uyulmak suretiyle verilen ... İdare Mahkemesinin ... günlü, E: ..., K: ... temyize konu kararıyla; uyuşmazlık konusu olayda para cezasının dayanağı harfiyat dökme eyleminin Edirne Belediyesinden alınan izin dahilinde yapıldığı, alınan izne rağmen davacı hakkında idari para cezası uygulanmasında hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin 11.170,04 TL idari para cezası verilmesine ilişkin kısmının iptaline hükmedilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, dikili fidanların sökülerek hafriyat döküldüğü ve tarımsal faaliyete son verildiğinin tespit edildiği, Edirne Belediyesinden alınan izne atıfta bulunarak karar verildiği, anılan iznin verilen idari para cezasına konu tarımsal araziler ile ilgili hüküm içermediği, tarımsal vasfın bozulması ile hafriyat malzemelerinin değerlendirilmesi hususunun farklı olduğu, Mahkeme kararının bozulması gerektiği ileri sürülmüştür.

KARŞI TARAFIN CEVABI : Cevap verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : ...
DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İkinci Dairesince, Danıştay dava daireleri arasındaki iş bölümünü belirleyen Danıştay Başkanlık Kurulunun 18/12/2020 günlü, K:2020/62 sayılı kararı uyarınca doğrudan Dairemiz esasına kaydedilen dosyada, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
İdare Mahkemesi kararının temyize konu kısmının, 5403 Sayılı Kanun hükümleri uyarınca 11.170,04 TL idari para cezası ile cezalandırılmaya ilişkin olduğu anlaşılmaktadır.

İLGİLİ MEVZUAT :
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun “Dilekçeler Üzerinde İlk İnceleme” başlıklı 14. maddesinde, "dava dilekçelerinin maddenin 3. fıkrasında belirtilen hususlar bakımından sırasıyla inceleneceği" belirtilmiş; adı geçen Kanun'un “İlk İnceleme Üzerine Verilecek Karar” başlıklı 15. maddesinin 1/a bendinde ise, "ilk incelemede 14. maddenin 3/a bendinde belirtilen görev hususuna aykırılık görülmesi halinde adli (...) yargının görevli olduğu konularda açılan davaların reddine karar verileceği" hükmüne yer verilmiştir.
5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu’nun “Amaç” başlığı altında düzenlenen 1. maddesinde, “ Bu Kanunun amacı; toprağın korunması, geliştirilmesi, tarım arazilerinin sınıflandırılması, asgari tarımsal arazi ve yeter gelirli tarımsal arazi büyüklüklerinin belirlenmesi ve bölünmelerinin önlenmesi, tarımsal arazi ve yeter gelirli tarımsal arazilerin çevre öncelikli sürdürülebilir kalkınma ilkesine uygun olarak planlı kullanımını sağlayacak usul ve esasları belirlemektir.”;
“Kapsam” başlığı altında düzenlenen 2. maddesinde, “Bu Kanun; arazi ve toprak kaynaklarının bilimsel esaslara uygun olarak sınıflandırılması, tarımsal arazi ve yeter gelirli tarımsal arazilerin asgari büyüklüklerinin belirlenmesi ve bölünmelerinin önlenmesi, arazi kullanım planlarının hazırlanması, koruma ve geliştirme sürecinde toplumsal, ekonomik ve çevresel boyutlarının katılımcı yöntemlerle değerlendirilmesi, amaç dışı ve yanlış kullanımların önlenmesi, korumayı sağlayacak yöntemlerin oluşturulması ile görev, yetki ve sorumluluklara ilişkin usul ve esasları kapsar.” denilmiş;
“Tarım dışı amaçlı arazi kullanımlarına ilişkin cezalar ve yükümlülükler” başlıklı 21. maddesinde, “Tarım dışı arazi kullanımlarında toprak koruma projelerine uyulması zorunludur.
Tarım dışı arazi kullanımına izinsiz başlanılması veya hazırlanan toprak koruma projelerine uyulmaması halinde, aşağıdaki işlemler gerçekleştirilir ve yaptırımlar uygulanır:
a) Arazi kullanımı için izinsiz işe başlanılmış ve çalışmalar devam ediyorsa; valilik işi tamamen durdurur, yapılan iş tamamlanmış ise kullanımına izin verilmez. Kullanılan arazi tarım dışı amaçlı kullanıma uygun yerlerden ise kullanılan alanın her metre karesi için bir Yeni Türk Lirası idarî para cezası verilir ve bu Kanunda öngörülen tedbirlerle birlikte gerekli izinlerin alınması şartıyla işin tamamlanmasına veya iş bitmiş ise kullanımına izin verilir.
Arazi kullanım plânlarında, tarımsal amaçlı kullanım için ayrılmış arazilerde, izinsiz yapılan bütün yapılar yıkılır ve temizlenir. Arazinin yeniden eski haline gelmesi için yapılan masraflar sorumlulardan tahsil edilir. Ayrıca, zarar verilen tarım arazilerinin, her metre karesi için iki Yeni Türk Lirası idarî para cezası verilir. (……)”;
“İdarî cezalara itiraz ve para cezalarının tahsili” başlıklı 22. maddesinde ise, “ (Değişik: 23/1/2008 – 5728/577 md.) Bu Kanunda yazılı olan idarî cezalar mahallî mülkî amir tarafından verilir.” hükmü yer almıştır.
Öte yandan, 5326 sayılı Kabahatler Kanunu'nun “Genel kanun niteliği” başlıklı 3. maddesinde, "Bu Kanunun; a) İdarî yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümleri, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde, ... uygulanır." hükmüne; "Yaptırım türleri" başlıklı 16. maddesinde; "Kabahatler karşılığında uygulanacak olan idari yaptırımlar, idari para cezası ve idari tedbirlerden ibarettir. İdari tedbirler, mülkiyetin kamuya geçirilmesi ve ilgili kanunlarda yer alan diğer tedbirlerdir." düzenlemesine; anılan Kanun'un “Başvuru yolu” başlıklı 27/1. maddesinde de, "İdari para cezası ve mülkiyetin kamuya geçirilmesine ilişkin idari yaptırım kararına karşı, kararın tebliği veya tefhimi tarihinden itibaren en geç onbeş gün içinde, sulh ceza mahkemesine başvurulabilir" hükmüne yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
Dava konusu olayda uyuşmazlık; 5403 Sayılı Kanun uyarınca, tarla vasıflı arazi üzerindeki tarımsal faaliyete son verildiği ve araziye hafriyat malzemesi dökülerek vasfının bozulduğundan bahisle Edirne Valiliği İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğünün ... günlü, ... sayılı işlemiyle, 11.170,04 TL idari para cezası ile cezalandırılmaya ilişkin olduğu, davanın, 5403 sayılı Kanun’un 21. maddesinin ikinci fıkrasının (a) bendi uyarınca verilen idari para cezasının iptali istemiyle açıldığı, 5403 sayılı Kanun’da da idari para cezasına karşı kanun yoluna ilişkin bir düzenlemeye yer verilmediği, Kabahatler Kanunu'nun 5560 sayılı Kanunla değişik 3. maddesinde belirtildiği üzere idari yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümlerin, diğer kanunlarda aksine bir hüküm bulunmaması halinde uygulanacağının açıkça belirtilmiş olması karşısında, uyuşmazlığın 5326 sayılı Kabahatler Kanunu'nun 3. ve 27/1. maddeleri gereği adli yargı bünyesinde bulunan Sulh Ceza Hâkimliğince çözümlenmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.
Nitekim, Uyuşmazlık Mahkemesinin istikrar kazanmış 08/07/2019 günlü, E:2019/451, K:2019/411 sayılı kararı da bu tür uyuşmazlıklarda adli yargının görevli olduğu yönündedir.
Bu durumda, İdare Mahkemesince davanın görev yönünden reddine karar verilmesi gerekirken, işin esasına girilerek bir karar verilmesinde usul hükümlerine uygunluk bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVALI İDARENİN TEMYİZ İSTEMİNİN KABULÜNE,
2. ... İdare Mahkemesince verilen ... günlü, E: ..., K: ... sayılı kararın, temyize konu idari para cezasına ilişkin kısmının, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun temyize konu ilk kararın verildiği tarih itibarıyla yürürlükte olan haliyle 49. maddesinin 1/a fıkrası uyarınca BOZULMASINA,
3. Aynı maddenin 3622 sayılı Yasa ile değişik 3. fıkrası uyarınca, yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın adı geçen İdare Mahkemesine gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Yasa'nın (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren onbeş (15) gün içinde Danıştay'da karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 11/11/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.