16. Hukuk Dairesi 2016/7108 E. , 2019/1946 K.
"İçtihat Metni"
Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen hükmün Yargıtay"ca incelenmesi istenilmekle; temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldı, inceleme raporu ve dosyadaki belgeler okundu, GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ:
Davacı, ... Mahallesi çalışma alanında bulunan ve kadastro sırasında tespit harici bırakılan taşınmazın bir bölümü hakkında irsen intikal, taksim ve kazandırıcı zamanaşımı zilyetliği iddiasına dayanarak tescil istemiyle dava açmıştır. Mahkemece yapılan yargılama sonunda, davanın kabulüne, çekişmeli taşınmazın 25.11.2015 tarihli fen bilirkişi raporunda (B) harfi ile gösterilen 14.052,00 metrekarelik bölümünün davacı ... adına tesciline karar verilmiş; hüküm, davalı Hazine vekili, davalı ... Başkanlığı vekili ve davalı ... vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Dava, imar-ihya ve kazanmayı sağlayan zilyetlik hukuksal sebeplerine dayalı olarak TMK’nın 713/1 ve 3402 sayılı Kadastro Kanunu"nun 14. ve 17. maddeleri gereğince açılan tescil isteğine ilişkindir. Mahkemece, çekişmeli taşınmaz bölümünde davacı yararına kazandırıcı zamanaşımı zilyetliği yoluyla kazanma koşullarının oluştuğu gerekçesiyle yazılı şekilde karar verilmiş ise de, yapılan araştırma ve inceleme hüküm vermek için yeterli değildir. Mahkemece, taşınmazın tescil harici bırakılma nedeni kadastro müdürlüğünden sorulup belirlenmediği gibi, taşınmaz bölümü üzerinde davacı yararına imar-ihya nedeniyle kazanım koşullarının oluşup oluşmadığı yöntemince araştırılmamıştır. Bu kapsamda, harita mühendisi bilirkişisinin raporunda 1946, 1975 ve 1980 tarihli hava fotoğraflarının incelendiği ve taşınmaz bölümünde tarımsal faaliyet yapıldığı belirtilmiş olmasına rağmen, çekişmeli taşınmaz bölümünün kullanım durumunun taşınmaz bölümünde hangi hava fotoğrafında ne şekilde olduğu açıkça belirtilmemiştir. Bu haliyle raporun denetlenme olanağı bulunmamaktadır. Ayrıca ziraat ve jeolog bilirkişilerin raporunda çekişmeli taşınmazın 1960 ve 1994 yılı memleket haritasında... Çayı"nın eski dere yatağında göründüğü, yine 1993 yılı memleket haritasında çekişmeli bölümün dere yatağı içerisinde olduğu belirtildiği halde, mahkemece bilirkişi raporları arasındaki çelişki giderilmemiş ve... Çayı"nın yatak değiştirip değiştirmediği hususu yeterli derecede araştırılmamıştır. Bu şekilde eksik araştırma ve inceleme ile hüküm kurulamaz.
Hal böyle olunca, sağlıklı bir sonuca ulaşılabilmesi için, mahkemece öncelikle tarihleri açıkça yazılmak suretiyle dava tarihinden 15-20-25 yıl öncesine ait farklı dönemlerde çekilmiş en az üç adet stereoskopik hava fotoğrafı Harita Genel Komutanlığından getirtilip dosya arasına konulmalı ve bundan sonra mahallinde yaşlı, tarafsız, yöreyi iyi bilen, davada yararı bulunmayan şahıslar arasından seçilecek yerel bilirkişiler ve taraf tanıkları ile 3 ziraat, 3 jeolog, 3 jeodezi ve fotogrametri mühendisi ve 1 fen bilirkişisinden oluşturulacak bilirkişi kurulunun katılımıyla yeniden keşif yapılmalı, yapılacak bu keşifte yerel bilirkişi ve tanıklardan, taşınmazın öncesinin kime ait olduğu, kimden intikal ettiği ve ne şekilde kullanıldığı, imar-ihyaya konu edilip edilmediği, edilmiş ise imar-ihyanın hangi tarihte başlayıp hangi tarihte bitirildiği etraflıca sorulup maddi olaylara dayalı olarak açıklattırılmalı, beyanları arasındaki çelişki gerektiğinde yüzleştirme yapılmak suretiyle giderilmeli; ziraat mühendisi bilirkişi kurulundan, taşınmazın toprak yapısını ve niteliğini, zirai durumunu, üzerinde sürdürülen zilyetliğin şeklini ve süresini, taşınmazın üzerindeki bitki örtüsünü, taşınmaz imar-ihyaya konu edilmişse imar-ihyanın tamamlandığı tarihi bildirir ve komşu parsellerle karşılaştırmalı değerlendirmeyi ve taşınmazın değişik yönlerden çekilmiş renkli fotoğraflarını içerir ayrıntılı ve gerekçeli rapor alınmalı; 3 kişilik jeolog bilirkişi kurulundan, ... Çayı’nın yatak değiştirip değiştirmediğini, taşınmazın evveliyatının ve şimdiki niteliğinin dere yatağı olup olmadığını, dere yatağından kazanılıp kazanılmadığını, halen aktif dere yatağında kalıp kalmadığını, aktif dere yatağında kalmıyor ise derenin etkisi altında kalan yerlerden olup olmadığını açıklar mahiyette ayrıntılı ve gerekçeli rapor alınmalı; hava fotoğrafları 3 kişilik jeodezi ve fotogrametri uzmanı bilirkişi kuruluna tevdi edilerek, hava fotoğraflarının stereoskop aletiyle incelenmesi neticesinde taşınmaz bölümünün sınırlarını ve niteliğini, her bir hava fotoğrafında çekişmeli taşınmaz bölümünün ne şekilde göründüğünü, taşınmazda imar-ihya tamamlanmış ise tamamlandığı tarih ile taşınmazda sürdürülen zilyetliğin başlangıcını, şeklini ve süresini belirtir şekilde rapor düzenlemesi istenilmeli; fen bilirkişisine keşfi takibe imkan verir, denetime elverişli rapor düzenlettirilmeli; bundan sonra toplanan tüm deliller birlikte değerlendirilerek dava tarihine kadar 3402 sayılı Yasa"nın 14 ve 17. maddesinde öngörülen koşulların davacılar yararına gerçekleşip gerçekleşmediği kesin olarak belirlenmeli ve varılan sonuca göre karar verilmelidir. Mahkemece, bu hususlar göz ardı edilerek, eksik inceleme ile yazılı şekilde karar verilmesi isabetsiz olup, temyiz itirazları açıklanan nedenlerle yerinde bulunduğundan kabulüyle hükmün BOZULMASINA, peşin yatırılan temyiz karar harcının talep halinde temyiz edenlere ayrı ayrı iadesine, yasal koşullar gerçekleştiğinde kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere,
19.03.2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.
