Mahkemesi :Samsun 1. İş Mahkemesi
Tarihi :24.02.2014
No :2009/344-2014/120

Asıl dava ile davacı sigortalı, Kurum işleminin iptalini, borçlu olmadığının tespitini, Bağ-Kur hizmetleri ile tahsis işlemlerinin geçerliliğini istemiştir. Birleşen dava ile davacı Kurum, yersiz aylıkların yasal faiziyle birlikte tahsilini istemiştir.
Mahkemece, davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Hükmün, SGK Başkanlığı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
1968-1983 yılları arası 1.383 gün SSK’lı çalışma, 13.05.1985-30.09.1991 tarihleri arası 2.144 gün Bağ-Kur, 01.11.1991-31.12.1995 tarihleri arası 1.500 gün isteğe bağlı SSK ve 240 gün askerlik borçlanması olmak üzere toplam 5.267 prim gün sayısı üzerinden ve 01.02.1996 tarihinden itibaren SSK’dan yaşlılık aylığı bağlanan davacının, tahsiste esas alınan 1479 sayılı Yasa kapsamındaki sigortalılığın sahte olduğundan bahisle geçersiz sayılması sonucu aylığı iptalle, 23.11.1998-21.02.2009 tarihleri arası 40.623,24 TL yersiz aylık borcu çıkarılması üzerine eldeki davalar açılmıştır.
Birleşen dava dosyasında yer alan 24.05.2012 günlü kurum yazısında, 2010 yılı 4.ayda 180 günlük tamamlayıcı askerlik borçlanması üzerine davacıya 3.612 gün üzerinden ve 01.05.2010 tarihinden itibaren yaşlılık aylığının yeniden bağlandığı belirtilir.
Öte yandan davacıya ait sicil dosyasında; tahsiste esas alınıp bilahare geçersiz sayılan 13.05.1985-30.09.1991 tarihleri arası Bağ-Kur sigortalılığı ile çakıştığından bahisle kurumca iptal edilmiş, 01.07.1985-30.09.1985 arası 90 gün isteğe bağlı SSK, 01.01.1986-31.12.1986 arası 180 gün 2925 sayılı Yasa kapsamında sigortalılığı, 01.04.1988-01.01.1989 arası 270 gün primi ödenmiş Tarım Bağ-Kur sigortalığı ve 01.01.1990-01.11.1991 arası 660 gün isteğe bağlı SSK sigortalılığının bulunduğu görülmektedir.
Sadece Sosyal Güvenlik Kurumuna karşı açılan asıl davayla davacı sigortalı; yaşlılık aylığın iptali ve yersiz aylık tahakkukuna dair Kurum işleminin iptalini, borçlu olmadığının tespitini, 1479 sayılı Yasa kapsamındaki sigortalılığın ve tahsis işleminin geçerliliğini istemiştir.B.. Bakkallar ve Bayiler Odası Başkanı K.. C.. ile SGK İl Müdürlüğünde hizmetli olduğu anlaşılan H.. D.. ile sigortalı C.. Ö..’ya karşı açıldığı anlaşılan birleşen davanın davacısı Kurum ise,yersiz aylıkların tahsilini istemiştir.
Mahkeme, birleşen davanın davalısı K.. C.. ve H.. D.. yönünden yersiz aylıkları iktisap ettiklerine dair kanıt bulunmadığının davanın reddine; tahsiste esas alınan 1479 sayılı Yasa kapsamındaki sigortalılığı ve buna bağlı olarak yaşlılık aylığını iptal eden kurum işlemleri yerinde olmakla, buna ilişkin davacı istemlerinin reddine; geçersiz sayılan Bağ-Kur sigortalılığına yapılan prim ödemelerinin karşılık geldiği 198 gün isteğe bağlı Bağ-Kur’lu sayılmasına; anılan 198 gün isteğe bağlı Bağ-Kur, 240 gün askerlik borçlanması, 01.04.1988-01.01.1989 arası 270 gün Tarım Bağ-Kur sigortalığı, 01.01.1990-01.11.1991 arası 660 gün isteğe bağlı SSK sigortalılığı ve 01.11.1991-31.12.1995 tarihleri arası 1.500 gün isteğe bağlı SSK ve 1.988 gün zorunlu SSK’lı çalışmalar olmak üzere toplam 4.856 gün üzerinden 55 yaşın ikmal edildiği aybaşı olan 01.02.2004 tarihinden itibaren yaşlılık aylığının yeniden bağlanmasına; 21.11.1998-01.02.2004 tarihleri arası yersiz ödenen 8.676,16 TL aylığın davacı sigortalıdan istirdatına; 01.02.2004 tarihinden sonrası için ise, 411 prim gün farkına(4.856 prim gün ile 5.267 prim gün arasındaki fark) tekabül eden fark aylıkların davacı sigortalıdan istirdat edilebileceğinin tespitine karar verilmiştir.
Yukarıdaki bilgiler ışığı altında;
a) İş Mahkemeleri, 5521 sayılı Kanun ile kurulmuş istisnai nitelikte özel mahkemelerdir. Birleşen davanın davalıları olan Bafra Bakkallar ve Bayiler Odası Başkanı K.. C.. ile SGK İl Müdürlüğünde hizmetli olduğu anlaşılan H.. D.. hakkında, sahtecilik eylemleri nedeniyle kurumu zarara uğrattıklarından bahisle açılan davada, uyuşmazlığın genel hükümler çerçevesinde ve genel mahkemelerce çözüme kavuşturulması gerekeceğinden ve giderek İş
Mahkemelerinin görev alanına girmediğinden, bu davalılar yönünden görevsizlik nedeniyle davanın reddine karar verilmesi gerekirken, esasa girilmek suretiyle yazılı şekilde karar tesisi,
b)Hükme esas bilirkişi raporuyla, geçersiz sayılan Bağ-Kur sigortalılığa ilişkin olarak yapılan prim ödemelerinin karşılık geldiği 198 gün isteğe bağlı Bağ-Kur, 240 gün askerlik borçlanması, 01.04.1988-01.01.1989 arası 270 gün Tarım Bağ-Kur sigortalığı, 01.01.1990-01.11.1991 arası 660 gün isteğe bağlı SSK sigortalılığı ve 01.11.1991-31.12.1995 tarihleri arası 1.500 gün isteğe bağlı SSK ve 1.988 gün zorunlu SSK’lı çalışmalar olmak üzere toplam 4.856 gün üzerinden, 55 yaşın ikmal edildiği aybaşı olan 01.02.2004 tarihinden itibaren yaşlılık aylığının yeniden bağlanması bildirilmiş ise de; davacıya ait sigorta sicil dosyasında yer alan mukteza tablosunda ve hizmet cetvellerinde geçerli olan zorunlu SSK’lı çalışmaların 1968-1983 tarihleri arası 1.383 gün olarak görülmesi ve giderek hükme esas bilirkişi raporunun bu çelişkiyi giderecek nitelikte bulunmaması karşısında; anılan geçerliliği dikkate alınan 1.988 günlük SSK’lı çalışmaların varlığı denetime elverişli şekilde araştırılarak belirlenmelidir.
c)Kuşkusuz bu belirlemeler yapılırken, davacıya ait sicil dosyasında; tahsiste esas alınıp bilahare geçersiz sayılan 13.05.1985-30.09.1991 tarihleri arası Bağ-Kur sigortalılığı ile çakıştığından bahisle kurumca iptal edilmiş olan, 01.07.1985-30.09.1985 arası 90 gün isteğe bağlı SSK, 01.01.1986-31.12.1986 arası 180 gün 2925 sayılı Yasa kapsamında sigortalılık ve 01.01.1990-01.11.1991 tarihleri arası 660 gün isteğe bağlı SSK sigortalılığının görünmesi ve giderek çakışmaya konu 13.05.1985-30.09.1991 tarihleri arası 1479 sayılı Yasa kapsamındaki Bağ-Kur sigortalılığın geçersiz olması nedeniyle, anılan sigortaların(90 gün+180 gün+660 gün) başlangıçta geçersiz sayılmaları nedeniyle prim iadesi suretiyle tasfiye edilip edilmediği, bu kapsamda geçerlilik durumları usulünce araştırılmalı; geçerli oldukları sonucuna ulaşılması halinde, kurumca geçerliliği konusunda uyuşmazlık çıkarılmayan ve tahsiste esas alınan diğer sürelerle(1.383 gün zorunlu SSK+1.500 gün isteğe bağlı SSK ve 240 gün askerlik borçlanması) birlikte tahsis şartlarının varlığı yeniden değerlendirilmeli.
Belirtilen sigortaların geçerliliği hususunda yapılacak araştırmada, birleşen dava dosyasında yer alan 24.05.2012 günlü kurum yazısıyla davacıya 3.612 gün üzerinden ve 01.05.2010 tarihinden itibaren yaşlılık aylığının yeniden bağlandığının bildirilmesi nedeniyle, anılan 3.612 günlük prim gün sayısına ilişkin mukteza tablosu kurumdan getirtilmek suretiyle yararlanılmalıdır.
d)Yukarıda belirtilen bozma kapsamında yapılacak araştırmalar neticesinde 01.02.2004 tarihi itibarıyla yaşlılık aylığı şartlarının bulunduğu anlaşılacak olunursa, birleşen dava dosyasında yer alan 24.05.2012 günlü kurum yazısıyla, 2010 yılı 4.ayda 180 günlük tamamlayıcı askerlik borçlanması ile davacıya 3.612 gün üzerinden ve 01.05.2010 tarihinden itibaren yaşlılık aylığının bağlandığının bildirilmiş olması ve giderek, bir yaşlılık aylığı bağlandıktan sonra tamamlayıcı askerlik borçlanması yapılmasının mümkün olmayacağı hususu bozmadan sonra sürdürülecek yargılamada gözetilmelidir.
e)Sosyal Güvenlik Kurumunca, sigortalıya karşı açılan ve birleşen davanın niteliği itibarıyla alacak davası olması nedeniyle; 01.02.2004 tarihi ve sonrası dönem yönünden prim farkından kaynaklanan fark aylıkların tutarı davalı kurumdan sorulmak suretiyle belirlenmeli ve sonuca göre karar verilmelidir.
Bu maddi ve hukuki olgular göz önünde bulundurulmaksızın, eksik inceleme sonucu, yazılı şekilde hüküm kurulması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, SGK Başkanlığı vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, 30.10.2014 gününde oybirliğiyle karar verildi.