21. Hukuk Dairesi 2016/14173 E. , 2018/3207 K.
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ : ... Mahkemesi
Davacı, ...sonucu maluliyetinden doğan maddi ...ın ödetilmesine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin reddine karar vermiştir.
Hükmün davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan sonra düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okundu, işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar verildi.
K A R A R
Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillere, kanuni gerektirici sebeplere, temyiz kapsamına ve nedenlerine göre davacı vekilinin, aşağıdaki bentlerin kapsamı dışında kalan sair temyiz itirazlarının reddine karar verilmiştir.
Davacı, 27.04.2012 tarihinde meydana gelen ...nedeniyle maddi ... talebinde bulunmuştur.
Mahkemece, ... Kurumu raporuna göre davacıda maluliyetin kalmadığı gerekçesi ile maddi ... talebinin reddine karar verilmiştir.
Dosyadaki evraka göre, 21.05.2014 tarihli ... Maluliyet raporu ile davacıdaki maluliyet oranının %11,2 olarak tespit edildiği, 04.11.2014 tarihli celsede davacı vekilinin maluliyet oranına itiraz ettiği, bunun üzerine ... ... Kurulundan maluliyet raporu alınmasına karar verildiği, ... Kurulu tarafından da ... ... Güç Kaybının %11,2 olarak tespit edildiği, bu raporun taraflara tebliğ edildiği, davacı vekilinin 13.01.2015 havale tarihli itirazı üzerine bu defa ... Kurumu 3. ... Kurulundan rapor alınmasına dair 11.02.2015 tarihli celsede ara karar tesis edildiği, davacı vekilinin itirazı üzerine tanzim edilen ... 3. ... Kurul raporunda iyileşmeye bağlı olarak sürekli maluliyet tayinine mahal olmadığı yönünde rapor verildiği, davacı vekilinin 21.05.2015 havale tarihli dilekçesi sonrasında 10.09.2015 tarihli celsede ... Genel Kurulundan rapor alınmasına karar verildiği ve ... Genel Kurul raporu ile de iyileşme sebebiyle sürekli maluliyet tayinine mahal olmadığı kararının verildiği anlaşılmaktadır.
Uyuşmazlık, davacının maddi ...ının belirlenmesinde esas alınması gereken sürekli iş göremezlik oranının, davalının itiraz etmediği %11,2 ye göre mi yoksa davacının itirazı üzerine belirlenen %0 a göre mi olacağı; giderek davacı yönünden usuli kazanılmış hak oluşup oluşmadığı noktasında toplanmaktadır.
Uyuşmazlığın çözümü, “usuli kazanılmış hak” kavramının açıklanması ve bu kapsamndaki olgular karşısında somut olay ve taraflar yönünden şartların gerçekleşip gerçekleşmediğinin irdelenmesini gerekli kılmaktadır.
Hukuk Muhakemeleri Kanununda “usuli kazanılmış hak” kavramına ilişkin açık bir hüküm bulunmamaktadır.
Bu kurum, davaların uzamasını önlemek, hukuki alanda istikrar sağlamak ve kararlara karşı genel güvenin sarsılmasını önlemek amacıyla Yargıtay uygulamaları ile geliştirilmiş, öğretide kabul görmüş ve usul hukukunun vazgeçilmez, ana ilkelerinden biri haline gelmiştir. Anlam itibariyle, bir davada, mahkemenin ya da tarafların yapmış olduğu bir usul işlemi ile taraflardan biri lehine doğmuş ve kendisine uyulması zorunlu olan hakkı ifade etmektedir.
Kazanılmış haklar Hukuk Devleti kavramının temelini oluşturan en önemli unsurlardandır. Kazanılmış hakları ortadan kaldırıcı nitelikte sonuçlara yol açan yorumlar ...nın 2. maddesinde açıklanan "... sosyal bir hukuk devletidir" hükmüne aykırılık oluşturacağı gibi toplumsal kararlılığı, hukuksal güvenceyi ortadan kaldırır, belirsizlik ortamına neden olur ve kabul edilemez.
Yargıtay içtihatları ile kabul edilen “usuli kazanılmış hak” olgusunun, bir çok hukuk kuralında olduğu gibi yine Yargıtay içtihatları ile geliştirilmiş istisnaları bulunmaktadır:
Mahkemenin bozmaya uymasından sonra yeni bir ... kararı (9.5.1960 gün ve 21/9 sayılı YİBK) ya da geçmişe etkili bir yeni kanun çıkması karşısında, Yargıtay bozma ilamına uyulmuş olmakla oluşan usuli kazanılmış hak hukukça değer taşımayacaktır.
Benzer şekilde; uygulanması gereken bir kanun hükmü, hüküm kesinleşmeden önce ... Mahkemesi’nce iptaline karar verilirse, usuli kazanılmış hakka göre değil, ... Mahkemesinin iptal kararından sonra oluşan yeni duruma göre karar verilebilecektir (HGK.nun 21.01.2004 gün, 2004/10-44 E, 19 K.).
Bu sayılanların dışında ayrıca; görev konusu, hak düşürücü süre, kesin hüküm itirazı, harç ve maddi hataya dayanan bozma kararlarına uyulmasında olduğu gibi kamu düzeni ile ilgili konularda usuli kazanılmış haktan söz edilemez. (... Kuru, Hukuk Muhakemeleri Usulü-6. Baskı, cilt 5, 2001)
Usuli kazanılmış hakkın hukuki sonuç doğurabilmesi için; bir davada, ya taraflar ya mahkeme ya da Yargıtay tarafından açık biçimde yapılmış olan ve istisnalar arasında sayılmayan bir usul işlemi ile taraflardan biri lehine doğmuş ve kendisine uyulması zorunlu olan bir hakkın varlığından söz edilebilmesi gerekir. (Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 12.07.2006 gün ve 2006/4-519-527 sayılı, 31.05.2006 gün ve 2006/10-307-337 sayılı ve 10.05.2006 gün ve 2006/4-230-288 sayılı ilamı).
Somut olayda, sürekli iş göremezlik oranının %11,2 olarak tespit edildiği Sosyal Sigorta ... Kurulunun 10.12.2014 günlü kararına davalı taraf itiraz etmemiş ve böylece itiraz etmediği sürekli iş göremezlik oranı davacı yararına usuli kazanılmış hak oluşturmuştur.
Hal böyle olunca davacı itirazı üzerine yapılan inceleme sonunda belirlenen %0 sürekli iş göremezlik oranının, maddi ...ın belirlenmesinde hükme esas alınması, davacı yararına oluşan usuli kazanılmış hakkın ihlali niteliğinde olup bozma nedenidir.
Mahkemece bu maddi ve hukuki olgular gözetilmeksizin yazılı şekilde hüküm kurulması usule ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
Yapılacak iş, davacı yararına usulü kazanılmış hak sayılan %11,2 maluliyet oranına göre işin esasına girilmesi, delillerin toplanması, ...Kurumundan bu maluliyet oranına göre bağlanabilecek ilk peşin sermaye değerli gelirin sorulması ve Türk Borçlar Kanunu"nun 55. maddesi kapsamında davalı kusuruna göre maddi zarardan tenzil edilmesi amacıyla hesap raporu alınması ve neticesine göre karar verilmesinden ibarettir.
O halde, davacı vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davacıya iadesine, 02.04.2018 gününde oybirliğiyle karar verildi.