Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2009/33335 Esas 2011/1379 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ :İş Mahkemesi


DAVA :Davacı vekili, davacı işçinin iş sözleşmesinin geçerli neden olmadan ve sendikal nedenle feshedildiğini belirterek feshin geçersizliğine, işe iadesine ve işe başlatmama tazminatının 2821 sayılı Sendikalar Kanunu"nun 21. Maddesi uyarınca belirlenmesine karar verilmesini hakem heyetinden talep etmiştir.
Hakem heyetince, oy çokluğu ile davanın reddine karar verilmiştir.
Hüküm süresi içinde davacı avukatı tarafından temyiz edilmiş olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı vekili, davacı işçinin iş sözleşmesinin geçerli neden olmadan ve sendikal nedenle feshedildiğini belirterek feshin geçersizliğine, işe iadesine ve işe başlatmama tazminatının 2821 sayılı Sendikalar Kanunu’nun 21. Maddesi uyarınca belirlenmesine karar verilmesini talep etmiştir.
Mahkemece esastan verilen kararın temyizi üzerine Dairemizce “davacının davalıya ait işyerinde çalıştığı sırada taraflar arasında yapılan 17.1.2006 tarihli sözleşmenin 5.maddesinde işçinin fesih bildiriminde sebep belirtilmediği veya gösterilen sebebin geçerli olmadığı iddiası ile İş Kanunu’nun 20.maddesi gereğince özel hakeme dava açacağının öngörüldüğü, aynı maddede özel hakemin 3 kişiden oluşacağının ve hakemin taraflarca ne şekilde seçileceğinin düzenlendiği, sözleşmenin yapılması veya devamı sırasında yapılan hakem kaydına ilişkin anlaşmanın iradeyi sakatlayan bir hal ileri sürülüp ispatlanmadığı sürece geçerli kabul edilmesi gerektiği, özel hakem anlaşmasının iş sözleşmesinin devamı sırasında yapılmış olmasının tek başına serbest irade ile kabul edilmediğini göstermeyeceği, hakem kaydına ilişkin anlaşmada iradesinin sakatlandığını davacı işçinin kanıtlayamadığı, özel hakem anlaşması uyarınca dava dilekçesinin reddi gerekir” gerekçesi ile kararın bozulması üzerine, mahkemece görevsizlik kararı verilmiştir.
Görevsizlik kararı sonrası, hakem heyetince yapılan yargılama sonunda oy çokluğu ile davanın İş Kanunu’nun 20. Maddesi uyarınca süresinde açılmadığı, feshin haklı nedene dayanması nedeni ile feshin geçersizliği, işe iade ve sendikal tazminat isteme hakkının olmadığı gerekçesi ile davanın reddine karar verilmiştir.
Görev kamu düzenine ilişkindir ve yargılamanın her aşamasında dikkate alınır. Keza görev konusunda bozma kararı verilmesi ve bozmaya uyulmuş olması usulü müktesep hak da olmaz.
4857 Sayılı İş Kanunu’nun 20. Maddesine göre “İş sözleşmesi feshedilen işçi, fesih bildiriminde sebep gösterilmediği veya gösterilen sebebin geçerli bir sebep olmadığı iddiası ile fesih bildiriminin tebliği tarihinden itibaren bir ay içinde iş mahkemesinde dava açabilir. Toplu iş sözleşmesinde hüküm varsa veya taraflar anlaşırlarsa uyuşmazlık aynı sürede özel hakeme götürülür”. Bu düzenleme nedeni ile Dairemiz Anayasa Mahkemesi kararından önce iş sözleşmesinin kurulması veya iş sözleşmesi devam ederken tahkim şartı içeren sözleşmeleri geçerli kabul etmiştir. Ancak Anayasa Mahkemesi 19.10.2005 gün ve 2003/66 E, 2005/72 K sayılı kararı ile maddede ki “Toplu iş sözleşmesinde hüküm varsa” ibaresi Anayasa’ya aykırı bulunduktan sonra, iptal gerekçesindeki “İşçinin işveren karşısında ekonomik açıdan zayıf olduğu iş sözleşmesinin kuruluşunda ve devamında işverene hukuken bağımlı olduğu, işçinin işveren otoritesi altında ve onun emir ve talimatları ile iş gördüğü, denetim altında olduğu, iradesinin serbestliğinin bulunmadığı” gerekçeleri dikkate alınarak Dairemizin ilk uygulaması olan iş sözleşmesi kurulurken veya iş sözleşmesi devam ederken, tahkim şartı içeren sözleşme veya hakem sözleşmelerinin geçerli olacağı içtihadından vazgeçilmiş ve bu şekildeki tahkim şartı içeren sözleşme hükümlerinin geçersiz olacağı kabul edilmiştir(26.05.2008 gün ve 10997–12660 sayılı kararı).
Anayasa Mahkemesinin iptal kararı ve Dairemiz uygulaması gereği iş sözleşmesi kurulurken veya devam ederken tahkim şartı içeren sözleşme geçersizdir. Bu şekilde iş güvencesi ile ilgili uyuşmazlığın hakem heyetinde görülme olanağı bulunmamaktadır. Yukarda açıklandığı üzere görev kamu düzenindendir. Daha önce uyuşmazlığın bozma kararı üzerine hakem heyetinde görülmesine karar verilmesi ve bu kararın kesinleşmiş olması usulü müktesep hak oluşturmaz. Bu nedenle uyuşmazlığı hakem heyetinde görülme olanağı bulunmamaktadır. İş Mahkemesi görevlidir. Hakem heyetince dava dilekçesinin görev yönünden reddine ve dosyanın görevli ve yetkili iş mahkemesine gönderilmesi gerekir.
SONUÇ: Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı sebepten BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 31.01.2011 gününde oybirliğiyle karar verildi.