Yargıtay 12. Hukuk Dairesi 2008/492 Esas 2008/3817 Karar Sayılı İlamı

Yukarıda tarih ve numarası yazılı mahkeme kararının müddeti içinde temyizen tetkiki alacaklı vekili tarafından istenmesi üzerine bu işle ilgili dosya mahallinden daireye gönderilmiş olmakla okundu ve gereği görüşülüp düşünüldü :
Konusu mal varlığı olan Borçlar Hukukuna ilişkin sözleşmelerden doğan davalarda yetki HUMK.nun 10. maddesinde  belirtilen kurallara göre çözümlenir. Örneğin sözleşmedeki alacağın ödenmemesi, malın teslimi, cezai şartın ödenmesi gibi... Anılan madde sözleşmeden doğan davalar için iki özel yetki  kuralı koymuştur.
a-Sözleşmenin yerine getirileceği yer mahkemesinin yetkisi (aktin icra, ifa edileceği yer)
b-Sözleşmenin yapıldığı yer mahkemesinin, yetkisi (davanın açıldığı zaman davalı veya vekilinin orada bulunmak koşulu ile)
Sözleşmenin yerine getirileceği yer öncelikle tarafların açık veya zımni isteğine göre tesbit edilir. Sözleşmede karşılıklı olarak değişik yerlerde yerine getirilecek  borçlar varsa ( malın teslim edileceği yer-borcun ödeneceği yer) mal teslimi için açılacak dava teslim yeri mahkemesinde- borcun ödenmesi için açılacak dava ise borcun ödeneceği yer mahkemesinde açılabilir. Ancak sözleşmede açık ve zımni olarak sözleşmenin yerine getirileceği yerin anlaşılamadığı hallerde yetkili yer Borçlar Kanununun 73. maddesine göre  belirlenir. Yani davanın konusu sözleşme den doğan bir para borcu olup da sözleşmede aksi kararlaştırılmadı ise, borç alacaklının ödeme zamanındaki ikametgahında ödenir. Ancak aranacak ya da  aldırılacak borçlar da Borçlar Kanununun 73/l. maddesi uygulanmaz. Ne varki  HUMK.nun 10. maddesi hükmü yalnız hukuken geçerli olan sözleşmelerden doğan davalar hakkında uygulanacağından, geçersiz olan sözleşmelerden doğan davalarda, sözleşmenin ifa yerinde dava açılamaz, (sebepsiz iktisap gibi) genel yetkili yer olan yani davalının ikametgahında dava açılır.
Sözleşmenin yapıldığı yer mahkemesinin yetkisi: sözleşmeden doğan bir dava, davalı veya vekilinin, davanın açıldığı  zaman orada bulunmak koşulu ile  sözleşmenin yapıldığı yer mahkemesinde de  açılabilir. (İİK.nun 50. maddesinde bu koşul aranmaz)
Nitekim Hukuk Genel Kurulunun 2001/12-1162-1191 sayılı kararında da  yukarıda açıklanan kurallar benimsenerek “HUMK.nun 10. maddesine göre sözleşmeden doğan davalarda tarafların sözleşmenin yerine getirileceği yer hakkında açık veya zımni isteklerinin anlaşılamadığı hallerde sözleşmenin yerine getirileceği yerin Borçlar Kanununun 73 
 maddesine göre belirleneceği” açıklanmıştır. Ancak bu gibi hallerde Borçlar Kanunun 73. maddesinin uygulanabilmesi içinde akdi ilişkinin kabul edilmesi gerekmektedir.
 Bu kurallar ışığında somut  olayın incelenmesinde;
 Takip alacaklısı  faturalara dayanarak  genel haciz  yolu ile  kendi ikametgah icra dairesinde  icra takip yapmış  borçlu tarafça yasal süresi  içersinde icra dairesine üniversitenin İzmir"de  olduğundan bahisle  Bağcılar (Bakırköy)İcra Dairelerinin yetkisine karşı çıkmış ve aynı dilekçede de  temel borç ilişkisini de kabul ederek borcun kısmen  ödendiğini ileri sürmüştür.
 Taraflar arasındaki sözleşmede de yetkili icra dairesi belirlenmediğinden BK.73. maddesi gözönüne alındığında, alacaklının kendi ikametgahı icra dairesinde takip yapmasında yasaya uymayan bir yön yoktur. O halde mahkemece borçlunun yetkiye yönelik itirazının kaldırılarak borcun aslına ve ferilerine yönelik itirazlarının incelenerek oluşacak sonuca göre bir karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde  sonuca gidilmesi isabetsizdir.
 SONUÇ : Alacaklı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile mahkeme kararının yukarıda yazılı nedenlerle İİK.366. ve HUMK.428. maddeleri uyarınca  (BOZULMASINA), 29.02.2008 gününde oybirliğiyle karar verildi.