18. Hukuk Dairesi 2015/8271 E. , 2016/3187 K.
"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
.
Cumhuriyet Başsavcılığı davaname ile, küçük ...’ün nüfustaki anne adının düzeltilmesini istemiş, mahkemece; davanın kabulüne karar verilmiş, kararı davalı ... temyiz etmiştir.
Y A R G I T A Y K A R A R I
Temyiz isteminin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü:
... 26.03.2013 havale tarihli 2013/18 sayılı davanamesiyle; davalı ..."ün, ... ile resmen evli olduğunu, diğer davalı ... ile evlilik dışı ilişkisinden doğan ... isimli çocuğunu, resmi nikahlı...den doğmuş gibi gösterip nüfusa tescil ettirdiğini ileri sürerek, küçük ..."ün nüfus kaydında "...." olan anne adının "S... olarak düzeltilmesine karar verilmesini istemiş; mahkemece, davanın kabulü ile küçük ..."ün, davalı ..."ün ... ile fiili beraberliğinden doğduğu, gerçek annesinin ... olduğunun tespitine, küçüğün nüfusta ... olan anne adının ... olarak düzeltilmesine karar verilmiş, kararı davalı ... temyiz etmiştir.
Dava, ... ile resmen evli olan davalı ..."in, diğer davalı ... ile evlilik dışı ilişkisinden 05.09.2011 tarihinde doğan çocuğu, ..."ü gerçeğe aykırı beyanla evlilik içerisinde doğmuş gibi resmi nikahlı eşi üzerine tescil ettirmesi nedeniyle doğru sicil oluşturulmamasına dayalı kaydın düzeltilmesi istemine ilişkindir. Cumhuriyet savcılığı, "resmi belge niteliğindeki nüfus kütüğünün gerçeğe aykırı oluşturulması" sebebiyle davalılar M...ve eşi ... hakkında "resmi belgede sahtecilik" suçundan dolayı yürüttüğü soruşturma sırasında, re’sen işbu davayı açmıştır.
Hukuk Muhakemeleri Kanununun 70"nci maddesinin (1.) fıkrasında, Cumhuriyet savcısının, kanunda açıkça öngörülen hallerde hukuk davası açacağı veya açılmış olan hukuk davasında taraf olarak yer alacağı hükme bağlanmıştır. Buna göre, Cumhuriyet savcısının hukuk davası açacağı hallerin kanunda açıkça öngörülmüş bulunması zorunludur. Aynı maddenin (2.) fıkrasına göre de, Cumhuriyet savcısının resmi dairenin bilidirimine rağmen dava açmaması halinde
ne yönde hareket edileceği düzenlenmiştir. 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununda, soruşturma evresinde Cumhuriyet savcısına, nüfus kayıtlarının düzeltilmesi için hukuk davası açabileceğine ilişkin bir görev verilmemiştir. Bu hususta anılan Kanundaki düzenleme, 218/2. maddede yer almaktadır. Bu da, kamu davası açıldıktan sonra (kovuşturma evresinde) mağdur veya sanığın yaşının ceza hükümleri bakımından tespitiyle ilgili bir sorunla karşılaşılması halinde ceza mahkemesinin ilgili kanundaki usule göre bu sorunu çözeceğine ilişkindir. Bunun dışında bir düzenleme anılan Kanunda bulunmamaktadır. 5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunun 36"ncı maddesinin (1) fırkasının (a) bendinde yer alan hükme göre ise, nüfus kayıtlarına ilişkin düzeltme davaları, düzeltmeyi isteyen şahıslar ile ilgili resmi dairenin göstereceği lüzum üzerine Cumhuriyet savcıları tarafından açılır. Şu halde, Cumhuriyet savcısının, nüfus kaydının düzeltilmesi için dava açabilmesi, ilgili resmi dairenin "dava açılması lüzumuna ilişkin" bir yazısının varlığı halinde mümkündür. İlgili resmi dairenin dava açılması lüzumuna ilişkin bir yazısı veya bildirimi bulunmadıkça Cumhuriyet savcısı, kendiliğinden (re"sen) nüfus kayıtlarına ilişkin düzeltme davası açamaz. Dava açma hakkı gerçeğe aykırı sicil oluşturulmasından hakları etkilenen kişilere aittir. Dosyada ilgili resmi dairenin dava açılması lüzumuna ilişkin bir yazısı ve bu yönde bir bildirimi bulunmamaktadır. Öyleyse Cumhuriyet savcısı tarafından açılan davanın açıklanan sebeple reddine karar verilmesi gerekirken, bu yön nazara alınmadan işin esastan incelenmesi ve yazılı şekilde karar verilmesi doğru bulunmamıştır.
Bu itibarla yukarıda açıklanan esaslar gözetilmeden yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz, temyiz itirazları bu sebeplerle yerinde olduğundan kabulü ile hükmün HUMK.nun 428’nci maddesi gereğince BOZULMASINA, 25.02.2016 gününde oybirliğiyle karar verildi.
