MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesi

K A R A R
A) Davacının İstemi :
Davacı vekili, müvekkilinin davalı ... Alt Yapı AŞ bünyesinde işçi olarak .... köyündeki yol yapım projesinde çalışırken, 02/10/2017 tarihinde iş kazası geçirdiğini ve malul kaldığını beyan ederek maddi ve manevi tazminat talepli dava açmıştır.
B) Davalıların Cevapları :
Davalı ... Alt Yapı AŞ. Vekili cevap dilekçesinde, gerek müvekkilinin gerekse de diğer davalı şirket adresinin ... ili sınırlarında olduğunu, yetkili .... Mahkemelerinde açılmayan davanın yetki yönünden reddedilmesi gerektiğini, davacının kendi kusuru ile kazaya sebebiyet verdiğini ve tazminat taleplerinin haksız olduğunu savunarak, davanın usulden ve esastan reddini savunmuştur.
Diğer davalı şirket, davaya cevap vermemiştir.
C) İlk Derece Mahkemesinin Gerekçesi ve Kararı :
Mahkemenin 17/09/2019 tarihli kararında, davacının yerleşim yerinin ... ilçesi olduğu, davalıların yerleşim yerinin ise... adresinde bulunduğu, işin yapıldığı ve kazanın geçirildiği yerin yine Karlıova ilçesi dahilinde olduğu, davacı taraftaki zararın meydana geldiği yerin de ... ili yargı çevresi sınırları dahilinde olmadığı değerlendirmesi ile davalıya ait yetki itirazına itibar edildiği ancak, İş Mahkemelerine ait yetki kuralının kamu düzenine tabi olduğu ve davalı vekili tarafından yetki itirazında ... Mahkemelerinde davanın görülmesi gerektiği savunmalarına rağmen iş mahkemelerindeki yetki kuralının işçiyi koruma amaçlı olduğu ve mahkemece re"sen gözetilmesi gereken hususlardan olduğu, yetkili yer mahkemesini seçme hakkının, genel hükümlerden ziyade, her zaman işçiye ait olduğu ve iş kazasının gerçekleştiği mahallin ...İş Mahkemeleri yargı çevresinde bulunduğu gerekçesiyle Mahkemenin yetksizliğine, yetkili Mahkemenin Karlıova İş Mahkemesi olduğuna karar verilmiştir.
D) Bölge Adliye Mahkemesinin Kararı :
Bölge Adliye Mahkemesi tarafından 18/11/2019 tarihli kararda, 7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu"nun 6. maddesi uyarınca, iş mahkemelerinde açılacak davalarda yetkili mahkeme, davalı gerçek veya tüzel kişinin davanın açıldığı tarihteki yerleşim yeri mahkemesi ile işin veya işlemin yapıldığı yer mahkemesi olduğu, davalınin birden fazla olması halinde bunlardan birinin yerleşim yeri mahkemesinin de yetkili olduğu, iş kazasından doğan tazminat davalarında, iş kazasının veya zararın meydana geldiği yer ile zarar gören işçinin yerleşim yeri mahkemesinin de yetkili olduğu, 7036 sayılı Kanun"un anılan maddesinde yer alan yetki kuralının, kamu düzenine ilişkin olduğu, davalı tarafça süresinde yetki itirazı yapılmasına rağmen mahkeme tarafından bu hususun kendiliğinden göz önünde bulundurabileceği, yani hakim tarafından davanın her aşamasında yetki itirazının dikkate alınabileceği ve re’sen yetkisizlik kararı verebileceği, iş mahkemelerindeki yetki kuralının işçiyi korumak amacıyla düzenlendiği ve Mahkemenin de bu kuralı kendiliğinden gözetmesinin zorunlu olduğu, yetkili yer mahkemesini seçme hakkının her zaman işçiyi ait olduğu, işçinin kanuni yetkili yer mahkemesi dışında başka bir mahkemede dava açmasının tercih hakkını ortadan kaldırmayacağı gibi, seçim hakkının işverene geçmesinin de söz konusu olmadığı ve davacı iradesinin Karlıova Mahkemesi"ne yönelik olduğunun kabul edilmesi gerektiği gerekçesiyle davalı ... Alt Yapı AŞ. Vekiline ait istinaf başvurusunun 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu"nun 353/1-b.1 maddesi gereğince Esastan Reddine karar verilmiştir.
E) Temyiz Talepleri :
Davalı ... Alt Yapı AŞ. vekili temyiz dilekçesinde, yetki itirazında davaya bakma hususunda yetkili mahkemenin Ankara Mahkemeleri olduğunun savunulmasına ve bu yönde itirazda bulunmalarına rağmen yetkisizlik kararında yetkili mahkeme olarak Karlıova Mahkemesi’nin gösterilmesinde usule ve yasaya aykırılık bulunduğunu, Ankara İş Mahkemesi"nin yetkili olduğunu savunurak kararın lehine bozulmasını talep etmiştir.
F) Delillerin Değerlendirilmesi ve Gerekçe :
Dava, iş kazasında sürekli iş göremez kalan davacının maddi ve manevi tazminat talebine ilişkindir.
Her mahkemenin yargı yetkisi, belirli bir coğrafi bölge ile sınırlandırılarak yargı çevreleri oluşturulmuştur. Medenî yargılama alanında görev yapan mahkemelerin yetkisi, Anayasanın 142. maddesine uygun olarak, HMK’nın 5. maddesinde düzenlenmiştir. Diğer taraftan, bu Kanun dışında, özel kanunlardaki yetkiye ilişkin kuralların, kesin yetki kuralı olarak öngörülmediği takdirde genel yetki kuralı ile beraber seçimlik bir yetki kuralı oluşturacağı hususuna yer verilerek; özel kanunlardaki yetkiye ilişkin hükümler saklı tutulmuştur (Kuru, B: Hukuk Muhakemeleri Usulü, C. I, İstanbul 2001, s. 379 vd.; Pekcanıtez, H./Atalay, O./ Özekes, M: Medeni Usul Hukuku; Ankara 2011, s:117 vd.)
Davanın açıldığı ve ilk derece Mahkemesi tarafından karar verilen tarihte yürürlükte bulunan 7036 sayılı Yasa’nın 6. maddesi, “(1) İş mahkemelerinde açılacak davalarda yetkili mahkeme, davalı gerçek veya tüzel kişinin davanın açıldığı tarihteki yerleşim yeri mahkemesi ile işin veya işlemin yapıldığı yer mahkemesidir. (2) Davalı birden fazla ise bunlardan birinin yerleşim yeri mahkemesi de yetkilidir. (3) İş kazasından doğan tazminat davalarında, iş kazasının veya zararın meydana geldiği yer ile zarar gören işçinin yerleşim yeri mahkemesi de yetkilidir. (4) İş mahkemelerinin yetkilerine ilişkin olarak diğer kanunlarda yer alan hükümler saklıdır. (5) Bu madde hükümlerine aykırı yetki sözleşmeleri geçersizdir.” düzenlemesini içermektedir. Benzer düzenleme, mülga 5521 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu’nun 5. maddesinde ve 5521 sayılı Yasa’da sarahat bulmayan hallerde Hukukuk Muhakemeleri Kanunu’na gönderme yapan 15. maddesinde de mevcuttur.
01/10/2011 tarihinde yürürlüğe giren 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu"nun 447/2.maddesine göre "Mevzuatta, yürürlükten kaldırılan 18.6.1927 tarihli ve 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununa yapılan yollamalar, Hukuk Muhakemeleri Kanunu"nun bu hükümlerin karşılığını oluşturan maddelerine yapılmış sayılır" hükmü gereğince genel yetki kuralı dışında düzenleme öngörülmemiş olması karşısında 6100 sayılı HMK"da yer verilen özel yetkiye ilişkin düzenlemelerin İş Mahkemelerinin yetkisinin belirlenmesinde dikkate alınması gerekir.
6100 sayılı HMK 6/1. maddesi genel yetki kuralını düzenlemekte olup; "Genel yetkili mahkeme, davalı gerçek veya tüzel kişinin davanın açıldığı tarihteki yerleşim yeri mahkemesidir." denilmektedir. Tüzel kişilere karşı açılacak davalarda yetkili mahkeme tüzel kişinin ikametgahının (merkezinin) bulunduğu yer mahkemesidir. (6102 s. TTK. 213., 339., ve 576. maddeleri) HMK. 14. maddesi ise, bir şubenin işlemlerinden doğan davalarda, o şubenin bulunduğu yer mahkemesinin de yetkili olabileceğini hüküm altına almıştır.
Birden fazla yetkili mahkeme bulunması halinde yetkili mahkemeyi seçme hakkı davacıya aittir. Davacı, yetkisiz bir mahkemede dava açmışsa, seçme hakkı itiraz eden davalıya geçer, davalını bildirdiği yetkili mahkemede davanın görülmesi gerekir. Yetki itirazının dinlenebilmesi için, davalı itirazında yetkili mahkemenin gösterilmesi zorunludur. Davacı, genel ve özel yetki kurallarına göre, kendisine verilen seçimlik hakkını yasaya uygun kullanmaz ise seçim hakkı davalıya geçer. Seçim hakkı kullanılırsa davalının bildirdiği yetkili mahkemeye dosyanın gönderilmesine karar verilir. (..., Birol SONER, ..., ... - İş Kazaları ve Meslek Hastalıklarından Kaynaklanan Tazminat Davalarında Görev ve Yetki s.618; ..., İş Kazası veya Meslek Hastalığından Doğan Maddi ve Manevi Tazminat Davaları Uygulaması, 2. Baskı, s. 17)
Yetkisizlik kararında, yetki itirazında bildirilmemiş olan mahkemenin yetkili olduğuna karar verilemez. (Yargıtay 21. HD. 06/05/2008T. 2008/8323-7384 Esas ve Karar s. ilamı, ..., İş Kazası veya Meslek Hastalığından ... Maddi ve Manevi Tazminat Davaları Uygulaması, 2. Baskı, s. 26)
Somut olayın iş kazasından kaynakalanan maddi ve manevi tazminat davası olduğu, davacıya ait yerleşim yerinin Bingöl’e bağlı Karlıova, davalılara ait yerleşim yerinin ise ... adreslerinde bulunduğu, işin yapıldığı ve kazanın yaşandığı yerin de Karlıova ilçesi sınırlarında olduğu, davanın ....Asliye Hukuk İş Mahkemesi’nde açıldığı, davalı ... Alt Yapı AŞ vekilinin ...İş Mahkemeleri’nin yetkili sayılması yönünde usule uygun şekilde yetki itirazını ileri sürdüğü, davanın açıldığı tarihte ve halen yürürlükte olan 7036 sayılı Yasa’nın 6. maddesinde yetkiye ilişkin özel düzenlemenin mevcut olduğu ve davalılara ait yerleşim yerinin yetkili mahkemeler arasında sayıldığı, yukarıdaki anlatımlar ve emsal nitelikli kararlar kapsamında, davacı tarafından yetkisiz mahkemede açılan davaya karşı, seçim hakkının davalı tarafa geçtiği ve davalı şirket vekilinin usule uygun şekilde, davalı şirketlerin merkez adresi olan Ankara Mahkemeleri’ni tercih ettiği, davalı tarafça tercih edilen yer mahkemesinin 7036 sayılı Yasa’nın 6. maddesinde sayılan yerlerden olduğu ve bu tercihte kamu düzenine aykırılığın bulunmadığı gözetilerek, ... İş Mahkemesi’nin yetkili sayılmasına dair karar verilmesi gerekirken, davacı ve davalı tarafından tercih edilmeyen ....İş Mahkemeleri’nin yetkili sayılması hatalı olmuştur.
Mahkemece bu maddi ve hukuki olgular nazara alınmaksızın yazılı şekilde karar verilmesi usule ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde davalı ... AŞ vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilerek temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının, yukarıda yazılı sebepten dolayı kaldırılmasına, ilk derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar vermek gerekmiştir.
G) SONUÇ: Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının yukarıda yazılı sebeplerden dolayı 6100 sayılı HMK’nın 373/1. maddesi uyarınca KALDIRILMASINA, İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesi"ne, karardan bir örneğin de Bölge Adliye Mahkemesi"ne gönderilmesine,temyiz harcının istek halinde temyiz eden davalı ..."ne iadesine
07/10/2020 tarihinde oy birliği ile karar verildi.