21. Hukuk Dairesi 2016/16311 E. , 2018/3098 K.
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi
Davacılar, murisi ..."ın davalılardan işverene ait işyerinde 01/05/2011-26/06/2012 tarihleri arasında çalıştığının tespitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin reddine karar vermiştir.
Hükmün davacılar vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan sonra düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okundu, sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar verildi.
K A R A R
Dava; davacılar murisinin 01.05.2011 – 26.06.2012 tarihleri arasında davalı ...Tekstil firmasındaki hizmetinin tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece; dava dilekçesinde davalının tam ticaret ünvanının bildirilmediği, sadece “...Tekstil” ifadesine yer verildiği, yapılan tüm araştırmalara rağmen davalı firmaya ulaşılamadığı gerekçeleri ile davanın reddine karar verilmiştir.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden; davalı firmada hamal olarak çalıştığını beyan eden davacı adına talep edilen dönemde davalı firma tarafından düzenlenen işe giriş bildirgesi ve davalı Kurum"a bildirilen çalışma bulunmadığı, ancak; talep edilen dönem içerisinde kalacak şekilde dava dışı ... İnş. Gıd. Tur. Hiz. Oto. San. ve Dış Tic. AŞ"den 06.05.2011 – 25.07.2011 tarihleri arasında çalışma bildirildiği, murisin 23.06.2012 tarihinde yük taşıdığı sırada kalp krizi geçirdiği, özel bir hastaneye götürüldüğü, ancak burada vefat ettiği, hastane tarafından vefat olayının şüpheli ölüm olarak emniyete bildirilmesi üzerine soruşturma başlatıldığı, ancak Cumhuriyet Savcılığı tarafından kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verildiği, mahkemece dava dilekçesinde bildirilen firmanın tespiti için daha sonra davacı vekilince bildirilen şirketler yönünden de araştırma yapıldığı, fakat Cumhuriyet Savcılığı dosyası içerisinde yer alan bir kısım bilgilerin dikkate alınmadığı anlaşılmaktadır.
Bu tür hizmet tespitine yönelik davaların Kamu düzenini ilgilendirdiği ve bu nedenle özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi gerektiği Yargıtay’ın ve giderek Dairemizin yerleşmiş içtihadı gereğidir. Yasal dayanağı dava tarihinde yürürlükte olan 506 sayılı Yasa"nın 79/10. maddesi ile halen 5510 sayılı Yasa"nın 86. maddesi olan bu tür davalarda; öncelikle davacının çalışmasına ilişkin belgelerin, işveren tarafından verilip verilmediği yöntemince araştırılmalıdır. Bu koşul oluşmuşsa işyerinin o dönemde gerçekten var olup olmadığı, Kanun kapsamında veya kapsama alınacak nitelikte bulunup bulunmadığı, eksiksiz bir şekilde belirlenmeli, daha sonra çalışma iddiasının gerçeğe uygunluğu özel bir duyarlılıkla araştırılmalıdır. Çalışma olgusu her türlü delille ispatlanabilirse de çalışmanın konusu, niteliği başlangıç ve bitiş tarihleri hususlarında tanık sözleri değerlendirilmeli ve dinlenilen tanıkların davacı ile aynı dönemlerde çalışan işyerinde kayıtlı bordro tanıkları ya da komşu ve yakın işyerlerinde çalışan kayıtlı tanıklar olması sağlanarak çalışma olgusu hiçbir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak şekilde belirlenmelidir. Bu yön Yargıtay Hukuk Genel Kurulu"nun 16.09.1999 gün 1999/21-510-527, 30.06.1999 gün 1999/21-549-555, 05.02.2003 gün 2003/21-35-64, 15.10.2003 gün 2003/21-634-572, 03.11.2004 gün 2004/21-480-579 ve 2004/21-479-578 ve 01.12.2004 gün 2004/21-629 sayılı kararlarında da vurgulanmıştır.
Somut olayda ise; her ne kadar mahkemece dava dilekçesinde bildirilen firmanın tespitine yönelik bir takım araştırmalar yapılmışsa da gerçek işverenin belirlenmesi hususunda Cumhuriyet Savcılığı dosyasında yer alan bilgiler değerlendirilmeden ve bu bilgiler doğrultusunda gerekli araştırmalar yapılmadan sonuca gidilmesi isabetsiz olmuştur.
Mahkemece yapılacak iş; olay yeri inceleme ekibi tarafından düzenlenen tutanakta ifadesi bulunan, murisin arkadaşı ve olay sırasında yanında olduğu anlaşılan ... ile Cumhuriyet Savcılığı dosyasında ifade veren ... isimli kişileri dinleyerek; murisin, kalp krizi geçirdiği ve vefat ettiği tarihte yaptığı işin kapsamı, çalıştığı işyeri vb konularda beyanlarını almak, gerek duyulur ise bu tanıkların beyanları gereğince araştırmayı genişletmek, Cumhuriyet Savcılığı dosyasında mevcut ve emniyet tarafından yapılan incelemede kaydedilen görüntülere ait CD"de murisin yükleme yaptığı, kalp krizi geçirdiği yerin görüntüleri bulunmakla; bu görüntülerdeki işyerinde zabıta marifeti ile araştırma yapılarak işyerinin ticaret sicili müdürlüğünde kayıtlı bilgilerini temin etmek, gerek görülür ise işyeri bilgilerinin temini için keşif yapmak, yine CD"de görünen ve murisin yükleme yaptığı anlaşılan ... plakalı aracın olay tarihinde üzerine kayıtlı olduğu kişi ya da firmayı tespit ederek; tespit edilecek araç malikinin beyanlarını almak, ayrıca bu konuda yukarıda dinlenilmeleri belirtilen ... ve ..."nun da beyanlarını almak, davacının olay sırasında adına çalıştığı işvereni tespit ettikten sonra; tespit edilen işverenin talep edilen tarihler arasındaki dönem bordrolarını dosya arasına alarak re"sen seçilecek bordro tanıklarını dinlemek, talep edilen dönem içerisinde hizmet bildirimi bulunduğu anlaşılan ... San. ve Dış Tic. AŞ"nin de dönem bordrolarını dosya arasına alarak re"sen seçilecek bordro tanıklarını dinlemek, murisin ... İnş. Gıd. Tur. Hiz. Oto. San. ve Dış Tic. AŞ"de geçen çalışmalarının kapsamını belirlemek ve böylece; öncelikle murisin olay tarihinde çalışmalarının bulunduğu işyerini tespit edip daha sonra murisin çalışmalarının serbest hamallık mı yoksa hizmet akti kapsamında mı olduğunu tereddüte mahal bırakmayacak derecede ortaya koyduktan sonra varılacak sonuca göre hüküm kurmaktan ibarettir.
Mahkemece söz konusu fiili ve hukuki gerçekler dikkate alınmadan, eksik inceleme ve araştırmayla yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davacılar vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davacılara iadesine, 02.04.2018 gününde oybirliğiyle karar verildi.