Danıştay 2. Daire 2021/425 Esas 2021/4258 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İKİNCİ DAİRE
Esas No : 2021/425
Karar No : 2021/4258

TEMYİZ EDEN (DAVACILAR) : 1- ... Derneği
2- ...
3- ...
DAVACILAR VEKİLİ : Av. ...
KARŞI TARAF (DAVALILAR) : 1- ... Müdürlüğüne İzafeten ... Bölge Müdürlüğü
VEKİLİ : Av. ...
2- ... Kaymakamlığı

İSTEMİN KONUSU : ... İdare Mahkemesince verilen ... günlü, E: ..., K: ... sayılı kararın, dilekçede yazılı nedenlerle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması isteminden ibarettir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava Konusu İstem : Dava; İstanbul ili, Fatih ilçesi, ... Çarşı Mahallesi, ... Sokakta bulunan mülkiyeti Vakıflar Genel Müdürlüğüne ait ...'nde yer alan dükkanlarda kira sözleşmesiyle bulunan davacıların, mülki amirlikçe tahliyelerinin sağlanmasının istenilmesine ilişkin Vakıflar 1. Bölge Müdürlüğünün ... günlü, ... ve ... sayılı işlemleri ile Fatih Kaymakamlığının ... günlü, ... ve ... sayılı işlemlerinin iptali istemiyle açılmıştır.
İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti : ... İdare Mahkemesinin temyize konu kararıyla; ilgili idarenin talebi doğrultusunda, tahliye hususunda karar almaya yetkili Fatih Kaymakamlığınca taşınmazda fuzuli şagil olan davacıların tahliyesine ilişkin tesis edilen dava konusu işlemlerde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI : Davacılar tarafından, mahkemenin keşif ve bilirkişi taleplerini değerlendirmeden ve eksik incelemeye dayalı olarak karar verildiği, yenileme projesi ve ihale yapılmasının hukuka uygun olmadığı, olayda özel hukuk kurallarının uygulanması gerekirken 2886 sayılı Kanun'un uygulanmasının hukuka aykırı olduğu ileri sürülmektedir

KARŞI TARAFIN CEVABI : Davalı Fatih Kaymakamlığı tarafından, dava konusu işlemlerin hukuka uygun olduğu ve temyiz isteminin reddi gerektiği yolundadır.
... Genel Müdürlüğü tarafından cevap vermemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : ...
DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İkinci Dairesince; Danıştay (Kapatılan) Onyedinci Dairesi tarafından, Danıştay Başkanlık Kurulu'nun 01/08/2016 günlü, K:2016/32 sayılı kararının "Ortak Hükümler" kısmının 1. fıkrası uyarınca, ayrıca bir gönderme kararı verilmeksizin Danıştay Onuncu Dairesine gönderilen, daha sonra anılan Daire tarafından, Danıştay Başkanlık Kurulunun 18/12/2020 günlü, K:2020/62 sayılı kararının "Ortak Hükümler" kısmının 6. fıkrası uyarınca, ayrıca bir gönderme kararı verilmeksizin Dairemize iletilen dosyada, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Mülkiyeti Vakıflar Genel Müdürlüğüne ait İstanbul ili, Fatih ilçesi, ... Mahallesi, ... Sokak, ... ada, ... parsel sayılı taşınmaz üzerinde yer alan ...'nde yer alan dükkanlarda kira sözleşmesi ile faaliyette bulunan davacıların, bedestenin onarım karşılığı uzun süreli kiralama modeli ile değerlendirilmek üzere yatırım programına alınması nedeniyle, mülki amirlikçe tahliyesinin sağlanmasının istenilmesine ilişkin Vakıflar 1. Bölge Müdürlüğünün ... günlü, ... ve ... sayılı işlemleri ile Fatih Kaymakamlığı tarafından tesis edilen ... günlü, ... ve ... sayılı işlemlerin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

İLGİLİ MEVZUAT:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2. maddesinin (a) fıkrasında, idari davaların idari işlemler hakkında yetki, sebep, şekil, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırılı olduklarından dolayı menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılabileceği, 3. maddesinde, idarî davaların, Danıştay, İdare Mahkemesi ve Vergi Mahkemesi Başkanlıklarına hitaben yazılmış imzalı dilekçelerle açılacağı, dilekçelerde tarafların ve varsa vekillerinin veya temsilcilerinin ad ve soyadları veya unvanları ve adreslerinin, davanın konusu ve sebepleri ile dayandığı delillerin, davaya konu olan idarî işlemin yazılı bildirim tarihinin, tam yargı davalarında uyuşmazlık konusu miktarın gösterileceği, dava dilekçelerinin ve bunlara ekli evrakın örneklerinin karşı taraf sayısından bir fazla olacağı; 5. maddesinin 1. fıkrasında, her idari işlem aleyhine ayrı ayrı dava açılacağı, ancak, aralarında maddi veya hukuki yönden bağlılık ya da sebep-sonuç ilişkisi bulunan birden fazla işleme karşı bir dilekçe ile de dava açılabileceği; 14. maddesinin 3. fıkrasında, dava dilekçelerinin, görev ve yetki, idarî merci tecavüzü, ehliyet, idarî davaya konu olabilecek kesin ve yürütülmesi gereken bir işlem olup olmadığı, süre aşımı, husumet, 3 ve 5. maddelere uygun olup olmadıkları yönlerinden sırasıyla inceleneceği; 15. maddesinin 1. fıkrasının (d) bendinde, yapılacak inceleme sonucu anılan maddeye aykırı bir durumun tespiti halinde uygun olmayan dilekçenin 30 gün içerisinde eksiklerin tamamlanarak yeniden dava açılmak üzere reddedileceği hükme bağlanmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
Dava dosyasının incelenmesinden; 13/01/2014 gününde kayıtlara giren dava dilekçesinde, Vakıflar 1. Bölge Müdürlüğünün ... günlü, ... ve ... sayılı işlemleri ile Fatih Kaymakamlığının ... günlü, ... ve ... sayılı işlemlerin iptalinin istenildiği, bu işlemlerden Vakıflar 1. Bölge Müdürlüğünün ... günlü, ... sayılı işleminin ...'nin krokisinde 6/A ile işaretli taşınmazın kiracısı olan davacılardan ...'un mülki amirlikçe tahliyesinin istenilmesine ilişkin olduğu, ... sayılı işlemin, bedestenin krokisinde ... sayısı ile işaretli taşınmazda kiracı olan dava dışı ... -...'ın mülki amirlikçe tahliyesinin istenilmesine ilişkin olduğu; Fatih Kaymakamlığının ... günlü, ... sayılı işleminin ise bedestenin krokisinde 6/A sayısı ile işaretli taşınmazın tahliyesi için alınan kararın Fatih İlçe Emniyet Müdürlüğünce ...'a tebliğ edilmesine ilişkin işlem olduğu anlaşılmaktadır.
Dava dilekçesinde yer alan dava konusu işlemlerden; ... günlü, ... sayılı işlemin ...- ... hakkında olduğu, ancak anılan kişilerin davacılar arasında yer almadığı, ...'in ise davacılar arasında yer almakla birlikte, hakkında tesis edilen herhangi bir işlemin dava konusu yapılmadığı, dava dilekçesinde dava konusu işlemler arasında gösterilen Fatih Kaymakamlığının ... sayılı işleminin mevcut olmadığı, bu işlemin ...- ... hakkında tesis edilen Vakıflar 1.Bölge Müdürlüğü işlemi olduğu görülmüştür.
Bakılan davada; gerek davacı sıfatıyla yer almayan ... -... hakkında tesis edilen işlemin dava konusu edilmiş olması, gerekse; hakkında tesis edilen herhangi bir işlemin dava konusu edilmediği ...'in davacılar arasında gösterilmiş olması göz önünde bulundurulduğunda, Mahkemece, hangi işlemlerin dava konusu edildiğinin ve bu işlemlerle davacıların ilgilerinin tereddüte mahal bırakmayacak biçimde ortaya konulması gerektiği açıktır.
2577 sayılı Kanun'un 2. maddesinin (a) fıkrasında yer alan ve iptal davasının sübjektif ehliyet koşulu olan "menfaat ihlali" doktrin ve içtihatlarda dava konusu işlemle davacı arasında kurulan kişisel, meşru, güncel bir menfaat ilişkisi olarak tanımlanmakta, sözü edilen menfaat ilişkisinin varlığı ve sınırları her olayda yargı yerince uyuşmazlığın niteliğine göre belirlenmekte, bu çerçevede; üyelerinin ve temsil ettikleri kişilerin ortak çıkarlarını korumak ve dayanışmalarını sağlamak üzere kurulan özel hukuk tüzel kişilerinin, amaçları ve faaliyet alanları, kuruluş Tüzüğüyle belirlenmektedir. Mahkemece yapılacak değerlendirmelerde, davacı Derneğin dava konusu işlemlerle ilgili maddi veya hukuki yönden ne tür bir bağı bulunduğu, dava açılması bakımından üyelerinin ortak menfaatinin bulunup bulunmadığı hususlarının ortaya konulması gerektiği açıktır.
Bu durumda, Mahkemece davacılar hakkında tesis edilen işlemler ile bu işlemlerin hangilerinin dava konusu edildiği, dava konusu işlemler ile davacılar arasında objektif ve subjektif ehliyete ilişkin belirsizliğin duraksamaya yer bırakmayacak şekilde açıklığa kavuşturulması gerekirken, bu hususlar açıklığa kavuşturulmaksızın işin esasına yönelik karar verilmesinde hukuka uyarlık görülmemiştir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVACILARIN TEMYİZ İSTEMİNİN KABULÜNE,
2. ... İdare Mahkemesince verilen ... günlü, E: ..., K:... sayılı kararın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun temyize konu kararın verildiği tarih itibarıyla yürürlükte olan haliyle 49. maddesinin 1/b fıkrası uyarınca BOZULMASINA,
3. Aynı maddenin 3622 sayılı Yasa ile değişik 3. fıkrası uyarınca, yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın adı geçen İdare Mahkemesine gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Yasa'nın (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren onbeş (15) gün içinde Danıştay'da karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 16/11/2021 tarihinde oy çokluğuyla karar verildi.

(X)KARŞI OY :
2577 sayılı Kanun'un ilk 3 ve 5. maddelerinde dava dilekçelerinin düzenlenme şekli belirtilmiş, 15. maddesinde ilk inceleme üzerine verilecek kararlar belirtilmiştir.
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın 141. maddesinde ise," Davaların en az giderle ve mümkün olan süratle sonuçlandırılması, yargının görevidir.
" hükmü yer almıştır.
13/01/2014 tarihinde açılan davada; Vakıflar 1. Bölge Müdürlüğünün ... günlü, ... ve ... sayılı işlemleri ile Fatih Kaymakamlığının ... günlü, ... ve... sayılı işlemlerin iptali istenilmiş, temyizen incelenen kararla da uyuşmazlık hakkında esastan karar verilmiştir.
Dava konusu işlemlerden, Vakıflar 1. Bölge Müdürlüğünün ... günlü, ... sayılı işleminin; ...'nin krokisinde 6/A ile işaretli taşınmazın kiracısı olan davacılardan ...'un mülki amirlikçe tahliyesinin istenilmesine ilişkin olduğu, bu kişinin davacı sıfatıyla dava açanlar arasında yer aldığı; Vakıflar 1. Bölge Müdürlüğünün ... günlü, ... sayılı işleminin ise; bedestenin krokisinde ... sayısı ile işaretli taşınmazda kiracı olan dava dışı ...-...'ın mülki amirlikçe tahliyesinin istenilmesine ilişkin olduğu ancak adı geçenlerin davacılar arasında yer almamakla birlikte, bedesten esnafının hak ve menfaatini korumak ve gözetmek amacıyla kurulduğu anlaşılan ... Derneğinin, tüm çarşı esnafı bakımından dava açma ehliyeti bulunduğu;
Dava konusu bu işlemler incelendiğinde; 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun 75. maddesinde, Devletin özel mülkiyetinde veya hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmaz malları, özel bütçeli idarelerin mülkiyetinde bulunan taşınmaz mallar ve Vakıflar Genel Müdürlüğü ile idare ve temsil ettiği mazbut vakıflara ait taşınmaz malların, gerçek ve tüzelkişilerce işgali üzerine işgal edilen taşınmaz malın idarenin talebi üzerine bulunduğu yer mülki amirince en geç 15 gün içinde tahliye ettirilerek, idareye teslim edileceği hükmüne yer verilmiştir.
Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmeliğin 89. maddesinde de, kiraya verilen, irtifak hakkı kurulan veya kullanma izni verilen taşınmazlardan süresi dolduğu hâlde tahliye edilmeyen, sözleşmesi feshedilen veya herhangi bir sözleşmeye dayanmaksızın fuzuli olarak işgal edilen Hazine taşınmazlarının tahliyesi; hasat sezonu, iş ve hizmetlerin mevsimlik faaliyet dönemi de dikkate alınarak defterdarlık veya malmüdürlüğünün talebi üzerine, bulunduğu yer mülki amirince en geç 15 gün içinde sağlanarak, taşınmazın İdarece görevlendirilecek memurlara boş olarak teslim edileceği kurala bağlanmıştır.
Anılan mevzuat hükümleri uyarınca, Vakıflar Genel Müdürlüğüne ait taşınmaz malların tahliyesinin ancak gayrimenkullerin bulunduğu yer mülki amirince sağlanacağı açık olup; Vakıflar Genel Müdürlüğünün taşınmazın tahliye edilmesine yönelik olarak işlem tesis etme yetkisinin bulunmadığı; davacının, taşınmazın tahliye edilmesi aksi takdirde tahliyenin mülki amirlikçe sağlanacağına ilişkin dava konusu edilen işlemin; rızaen tahliyeye ilişkin bildirim niteliğinde, açıklayıcı ve ihtar edici özellik gösterdiği, kesin ve nihai işlem niteliğinde olmadığı anlaşıldığından, bu işlemin iptali istemiyle açılan davanın esasının incelenme olanağı bulunmadığı gerekçesiyle davanın, 2577 sayılı Kanun'un 15. maddesinin 1/b bendi uyarınca incelenmeksizin reddine karar verilmesi gerektiği, davanın reddi yolun verilen kararın bu işlemlere yönelik kısmının anılan gerekçe ile;
Bakılan davada davacı sıfatıyla yer alan ... hakkında tesis edilen bir işlemin dava konusu edilmediği, bu davacı yönünden davanın reddi yolundaki kararın, bu kısmının da dava açmada ehliyeti olmadığı değişik gerekçesi ile onanması gerektiği;
Dava konusu diğer işlem olan Fatih Kaymakamlığının ... günlü ... sayılı işleminin ise; bedestenin krokisinde 6/A sayısı ile işaretli taşınmazın tahliyesi için alınan kararın, Fatih İlçe Emniyet Müdürlüğünce ...'a tebliğ edilmesine ilişkin işlem olduğu, bu işlem yönünden temyize konu kararın onanması gerektiği oyu ile Daire kararına katılmıyoruz.