İş Mahkemesi
Dava Türü : İşe İade

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen hükmün, Yargıtayca incelenmesi taraf vekillerince istenilmekle, temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dosya incelendi, gereği görüşüldü:
İş sözleşmesinin geçerli neden olmadan davalı işveren tarafından sendikal nedenle feshedildiğini belirtilen davacı işçi feshin geçersizliğine ve işe iadesine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı vekili davacının iş akdinin esasen haklı nedenle feshedildiğini davacının şirketteki kıdem ve emeği nedeniyle kıdem ve ihbar tazminatının ödendiğini, şirketin büyük bir değişim ve revizyon içerisinde olup büyük bir kompleks haline getirilmek için inşaat tamir ve tadilat aşamasında olduğunu bu nedenle toplu işçi çıkarımı yapıldığını, sendikal fesih iddiasının gerçeklikten yoksun olup davacı tarafça işverenliğe muhteviyatı gerçek olmayan yerli yersiz ihtarnameler çekildiğini, davacının işyeri kurallarına uymamayı alışkanlık haline getirdiğini belirterek davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece, davacının iş sözleşmesinin 31/03/2013 tarihinde feshedildiği, davalı vekilince davacının iş sözleşmesinin işyeri aleyhine yasal olmayan beyan ve davranışlarda bulunduğu gerekçesiyle haklı nedenle feshedildiği iddia edilmişse de iddiasını ispatlayamadığı gibi davacının kıdem ve ihbar tazminatının ödendiği de işverence beyan edildiğinden haklı feshin ispatlanamadığı, davacının işten ayrıldığı tarihten sonra davalının işyerine beş yeni personel aldığı ve bu personelin sigorta girişini yaptığı personel azaltma olgusunun doğru ve yerinde olmadığının anlaşıldığı gerekçesiyle feshin geçersizliğine ve davacının işe iadesine karar verilmiş, sendikal nedenle fesih iddiası ve tazminat istemi hususunda ise işyerinde mevcut bir TİS kalmaması sonucunda işverenin TİS"in ard etkisini de sona erdirmek için yeni bir iş sözleşmesi oluşturmak istediği sona eren TİS"in yenisi yürürlüğe girinceye kadar iş sözleşmesi hükmü olacak devam edeceği, işyerinde sendikaya ilişkin herhangi bir durum kalmayıp, davalı işverenin en kötü ihtimalle işyerinde mevcut olan eski TİS"in ard etkisi hükmünde olan iş sözleşmesinin şartlarını değiştirmeye çalıştığı, değişikliği kabul etmeyen işçilerin de iş sözleşmelerinin feshedildiği düşünülse dahi fesihlerin sendikal nedenle değil çalışma koşullarında değişikliğin kabul edilmemesi nedeniyle olduğunun anlaşıldığı işyerinde artık TİS değil iş sözleşmesi hükümlerine dönüşmüş eski TİS maddeleri olduğu feshin sendikal nedene dayandığı ispatlanamadığı gerekçesiyle sendikal tazminat isteğinin reddine karar verilmiştir.
İşverence yapılan feshin sendikal nedene dayanıp dayanmadığı hususu taraflar arasında uyuşmazlık konusudur.
Sendikal tazminat 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu"nun 25"inci maddesinde düzenlenmiş, işçilerin işe alınmalarının, belli bir sendikaya girmeleri veya girmemeleri veya belli bir sendikadaki üyeliği korumaları veya üyelikten istifa etmeleri şartına bağlı tutulamayacağı ilk fıkrada hükme bağlanmıştır. Sözü edilen maddenin ikinci fıkrasında ise, işverenin, sendika üyesi olan işçilerle sendika üyesi olmayan işçiler veya ayrı sendikalara üye olan işçiler arasında, çalışma şartları veya çalıştırmaya son verilmesi bakımından herhangi bir ayrım yapamayacağı kuralı getirilmiştir.
İşverenin, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu"nun 25"inci maddesinin beşinci fıkrası uyarınca iş sözleşmesini sendikal nedenlerle feshetmesi halinde işçi, 4857 sayılı Kanunun 18, 20 ve 21 inci madde hükümlerine göre dava açma hakkına sahiptir. İş sözleşmesinin sendikal nedenle feshedildiğinin tespit edilmesi hâlinde, 4857 sayılı Kanunun 21 inci maddesine göre işçinin başvurusu, işverenin işe başlatması veya başlatmaması şartına bağlı olmaksızın sendikal tazminata karar verilir. Ancak işçinin işe başlatılmaması hâlinde, ayrıca 4857 sayılı Kanunun 21"inci maddesinin birinci fıkrasında belirtilen tazminata hükmedilmez. İşçinin 4857 sayılı Kanunun yukarıdaki hükümlerine göre dava açmaması ayrıca sendikal tazminat talebini engellemez.
Dairemizce, sendikal tazminat davalarında ispat yükünün işçide olduğu hallerde, iş yerinde çalışan ve sendikaya üye olan işçilerin sayısı, hangi tarihlerde üye oldukları, üyelikten çekilen işçilerin olup olmadığı, iş yerinde çalışmakta olan işçilerin bulunup bulunmadığı, aynı dönemde yetki prosedürünün işletilip işletilmediği, iş yerinde önceki dönemlerde toplu iş sözleşmelerinin bağıtlanıp bağıtlanmadığı, yeni işçi alınıp alınmadığı ve alınmışsa yeni işçilerin sendikalı olup olmadığı gibi hususlarla, işverence ekonomik veya teknolojik nedenlere dayalı bir fesih yoluna gidilmesi durumunda teknik yönden bu durumun araştırılması gibi ölçütler belirlenmiştir.

Mahkemece feshin geçersizliğine ve davacının işe iadesine karar verilmesi isabetli olup davalı temyizi yerinde değildir. Ancak yargılama sonucunda feshin sendikal nedene dayanmadığı kabul edilmişse de, söz konusu karar eksik araştırmaya dayanmaktadır.
Somut olayda davacı taraf, davalı şirket ile Öz Gıda İş Sendikası arasında 01.01.2011-31.12.2012 yürürlük tarihli TİS"nin sona erdiğini, sendikanın yetki alamaması nedeniyle yeni TİS yapılamadığını ve TİS hükümlerinin sözleşme hükmü haline geldiğini, işverence davacı ve üye işçilere TİS"den kaynaklı haklarının ödenmediği gibi toplu iş sözleşmesinin hükümlerini bertaraf etme amacıyla davacının 31.03.2013 tarihinde resmi İAB ile işten ayrılışı yapılarak 16.04.2013 tarihine kadar sigortasız çalıştırıldığını ve "01.09.1995 tarihinde işe girmiş elemanın yeniden düzenlenmiş ve mevzuata uygun hale getirilmiş iş sözleşmesidir" denilerek yeni sözleşme imzalatılmaya çalışıldığını ve sözleşmeyi imzalamayan 20-25 işçinin iş akdinin feshedildiğini, feshin sendikal nedene dayandığını iddia etmiştir.
Dosyanın incelenmesinde davacı ve arkadaşlarının (25 işçi) 13.02.2013 tarihinde TİS"den kaynaklı haklarının ödenmeye devam edilmesi gerektiği ve yeni sözleşme imzalatılmaya çalışılması nedeniyle işverenin eylemlerine son vermesini ... Noterliğinin 3409 sayılı ihtarnamesiyle talep ettikleri, 22.02.2013 tarihinde ise üye işçilerin sendika temsilcileriyle görüşmelerine izin verilmesi ve hukuka aykırı tutanaklar tutulmasına son verilmesi istemiyle ... Noterliğinden ihtar çekildiği, 07.03.2013 tarihinde de 31.12.2013 tarihinden itibaren ödenmeyen TİS"den kaynaklı alacaklarının 7 gün içerisinde ödenmesi için ... Noterliği kanalıyla ihtar çekildiği ve davacının 16.04.2013 tarihinde yeni sözleşmeyi imzalamaması nedeniyle iş akdinin sözlü sona erdirildiğinin ifade edildiği, dosyada bulunan imzasız sözleşme arkasında işveren yetkilileri tarafından "belirsiz süreli iş sözleşmesini imzadan imtina etmiştir" şeklinde ..., ... ve ... tarafından imzalı ibare bulunduğu, bu sözleşmede TİS"den bahsedilmediği anlaşılmıştır.
Mahkemece TİS"in imzalanmasından sonra işverence kaç tane sendika üyesi işçinin iş akdinin feshedildiği veya sendikadan istifa ettiği yönünde araştırma bulunmadığı gibi işverenin gerçekten TİS"in sona ermesi nedeniyle iş sözleşmesi hükmü haline gelen TİS mali haklarının sendikal haklardan yararlanan işçilere ödenmeye devam edip etmediği, TİS yürürlük tarihinin sona erdiği 31.12.2012 tarihinden sonra sendika üyesi olup üyelikten istifa eden ve işyerinde çalışmaya devam eden işçiler ve iş akdi feshedilen işçiler bulunup bulunmadığı, işyerindeki bütün işçilerle yeni sözleşme imzalanıp imzalanmadığı, değilse sadece sendika üyesi işçilere mi sözleşme imzalatılmaya çalışıldığı ve imzalayan üye işçilerle iş sözleşmesinin devam edip etmediği hususlarında TİS imza ve 31.12.2012 sona erme ve toplu fesih tarihine kadar işverenin bütün kayıt ve belgelerininin işyerinde keşfen mali müşavir, insan kaynakları ve endüstriyel ilişkiler uzmanı ile iş hukukunun sendika ve toplu iş sözleşmeleri alanında uzman hukukçu bilirkişi marifeti ile incelenerek sendikadan da üye işçiler ve istifalara ilişkin tarih belirten kayıtlar getirtilerek dosyanın bir bütün halinde incelenmesi ve düzenlenen rapor, dosyadaki kayıtlar yeniden değerlendirilerek feshin sendikal nedene dayanıp dayanmadığı hususunun netliğe kavuşturulması gerekmektedir.
Yukarıdaki ilkeler doğrultusunda; mahkemece, belirtilen hususlar araştırılmaksızın işverence yapılmak istenilen sözleşmenin çalışma koşullarında değişiklik olup feshin sendikal nedene dayanmadığının kabulü ile sonuca gidilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ: Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı nedenle BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde davacıya iadesine, aşağıda yazılı temyiz harcının davalıya yükletilmesine, 27.02.2015 gününde oybirliğiyle KESİN olarak karar verildi.