Danıştay 6. Daire 2018/3819 Esas 2021/12656 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2018/3819
Karar No : 2021/12656

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : ...Valiliği
VEKİLİ : Av. ...

KARŞI TARAF (DAVALI) : ...Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN KONUSU : ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Batman ili, Merkez ilçesi, ...Köyü, ...ada, ...parsel sayılı taşınmazın imar planında kullanım kararının "park alanı" olarak değiştirilmesine ilişkin ...tarihli, ...sayılı Batman Belediyesi Meclisi kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ...İdare Mahkemesince verilen ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararda; yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen raporda özetle; Batman ili, Merkez ilçesi, ...köyü, ...ada ...parsel numaralı taşınmazın bulunduğu alana yönelik hazırlanan ve Batman Belediye Meclisinin ...tarihli, ...sayılı kararı ile onaylanan 1/5000 ölçekli nazım imar planı değişikliği ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğinin plan ana kararlarına uygun, plan bütünlüğüne aykırı olmayan, plandaki sosyal-teknik donatı dengesini zedeleyici unsur taşımayan, kamu yararının zorunlu kıldığı, bilimsel, nesnel ve teknik yönden gerekçeleri olan bir plan değişikliği olduğu, bu şekilde kamu yararının zorunlu kıldığı, bilimsel, nesnel ve teknik yönden gerekçeleri olan, parsel bazında noktasal bir plan değişikliği yapılmasının plan bütünlüğünü zedelemediği, kent planlarının öngördükleri ilke, strateji ve politikaları dolayısıyla kentin gelişme sistematiğini olumsuz yönde etkilemediği, ayrıca bu plan değişikliğinin plana olan toplum güvenini sarsacak, plan bütünlüğüne parçacıl ve noktasal müdahalelerin teşvik edilmesine yol açacak bir plan değişikliği olmadığı, dolayısıyla dava konusu işleme esas olan ...ada ...parsel sayılı taşınmazın bulunduğu alana yönelik hazırlanan ve Batman Belediye Meclisinin ...tarih ve ... sayılı kararı ile onaylanan 1/5000 ölçekli nazım imar planı değişikliği ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğinin şehircilik ilkeleri, planlama esasları, kamu yararı ve kentsel ihtiyaçlar açısından uygun olduğu kanaatine varılmış ise de, 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 8. Maddesinin 1.fıkrasının (e) bendi uyarınca imar planında değişiklik yapılması halinde önceden ilgili kurum ve kuruluşlardan görüş alınması gerektiği kuralı düzenlenmiş olmasına rağmen, davalı idarece parsel maliki olan Maliye Hazinesi adına Milli Emlak Müdürlüğünden görüş alınmaksızın imar planı değişikliği yapıldığı anlaşıldığından, dava konusu işlemde bu yönüyle hukuka ve mevzuata uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle, dava konusu işlemin hukuka aykırı olduğundan iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti: İdari Dava Dairesince verilen kararda; uyuşmazlığa konu taşınmazın daha önce Jandarma Komutanlığı Hizmet Binası ve Lojmanı" olarak kullanılmak üzere İçişleri Bakanlığına tahsisli iken taşınmazın üzerindeki binaların Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü tarafından yıktırılması sonrasında anılan tahsisin kaldırıldığı, hali hazırda taşınmazın üzerinde herhangi bir şeyin bulunmadığı, taşınmazın bulunduğu alanın boş durumda olduğu ve herhangi bir kuruma tahsisinin yapılmadığı, 3194 sayılı İmar Kanununun 8. maddesinin 1.fıkrasının (e) bendi uyarınca plan yapımı ile yetkili kılınan ilgili idarelere, imar planlarının hazırlanması aşamasında ilgili kurumlardan görüş alınması konusunda getirilen yükümlülülüğün bu ilgili kuruşların malik olduklar taşınmaz kapsamında değil yatırımcı kuruluş sıfatıyla sahip oldukları taşınmaz kapsamında değerlendirilmesi gerektiği, uyuşmazlığa konu taşınmazın herhangi bir kuruma tahsisli olmadığı dikkate alındığında ise yalnızca parsel maliki olma sıfatının Milli Emlak Müdürlüğü'nden görüş alınmasını zorunlu kılmayacağı, İdare Mahkemesince yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenen rapor ile dava dosyasında yer alan bilgi ve belgelerin birlikte değerlendirilmesinden, dava konusu imar planı değişikliklerinin plan ana kararlarına uygun, plan bütünlüğüne aykırı olmayan, plandaki sosyal-teknik donatı dengesini zedeleyici unsur taşımayan, kamu yararının zorunlu kıldığı, bilimsel, nesnel ve teknik yönden gerekçeleri olan bir plan değişikliği olduğu, kent planlarının öngördükleri ilke, strateji ve politikaları dolayısıyla kentin gelişme sistematiğini olumsuz yönde etkilemediği anlaşıldığından ...ada ...parsel sayılı taşınmazın bulunduğu alana yönelik hazırlanan ve Batman Belediye Meclisinin ...tarihli, ...sayılı kararı ile onaylanan 1/5000 ölçekli nazım imar planı değişikliği ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğinin şehircilik ilkeleri, planlama esasları, kamu yararı ve kentsel ihtiyaçlar açısından aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 45. maddesinin 4. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun kabulüne, dava konusu işlemin iptali yolundaki İdare Mahkemesi kararının kaldırılarak davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Mahkeme kararının usul ve hukuka aykırı olduğu, bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ ... DÜŞÜNCESİ :Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Dava konusu taşınmaz imar planlarında kullanım kararı "resmi kurum" alanı iken dava konusu ...tarihli, ..., sayılı belediye meclis kararı ile "park alanı" olarak belirlendiği, davacı idare tarafından 27.01.2016 tarihinde davalı idareye yapılan başvuruda, ilgili taşınmazın imar planı değişikliği için yeterli analiz çalışması yapılmadan, bölgenin ve bölgede yaşayanların taleplerini göz ardı eden ve başta parsel maliki olan hazine adına Milli Emlak Müdürlüğü ile diğer ilgili kurumların görüşleri alınmadan plan teklifinin gündemine alındığı, kamu yararı önceliğinin belirlenmesinde kullanılacak kriterler ile nesnel gerekçelerin ortaya konulduğu analiz çalışmaları ve kurum görüşleri alınmasının önemi çerçevesinde imar planı değişikliğinin yeniden görüşülmesi talebinde bulunulduğu, davalı idare tarafından başvurunun zımnen reddedilmesi üzerine görülmekte olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

İLGİLİ MEVZUAT:
Dava konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte olan 3194 sayılı İmar Kanununun “Tanımlar” başlıklı 5. maddesinde; nazım imar planı; varsa bölge ve çevre düzeni planlarına uygun olarak halihazır haritalar üzerine yine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak çizilen ve arazi parçalarının genel kullanış biçimlerini, başlıca bölge tiplerini bölgelerin gelecekteki nüfus yoğunluklarını, gerektiğinde yapı yoğunluğunu, çeşitli yerleşme alanlarının gelişme yön ve büyüklükleri ilkelerini, ulaşım sistemlerini ve problemlerinin çözümü gibi hususları göstermek ve uygulama imar planlarının hazırlanmasına esas olmak üzere düzenlenen detaylı bir raporla açıklanan ve raporuyla bütün olan plan olarak; uygulama imar planı ise; tasdikli halihazır haritalar üzerine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak nazım imar planı esaslarına göre çizilen ve çeşitli bölgelerin yapı adalarını, bunların yoğunluk düzenini, yolları ve uygulama için gerekli imar uygulama programlarına esas olacak uygulama etaplarını ve diğer bilgilerini ayrıntıları ile gösteren plan olarak tanımlanmıştır.
3194 sayılı Kanunun "Planların hazırlanması ve yürürlüğe konulması" başlıklı 8.maddesinde, "Planların hazırlanmasında ve yürürlüğe konulmasında aşağıda belirtilen esaslara uyulur.
a) Bölge planları; sosyo - ekonomik gelişme eğilimlerini, yerleşmelerin gelişme potansiyelini, sektörel hedefleri, faaliyetlerin ve alt yapıların dağılımını belirlemek üzere hazırlanacak bölge planlarını, gerekli gördüğü hallerde Devlet Planlama Teşkilatı yapar veya yaptırır.
b) İmar Planları; Nazım İmar Planı ve Uygulama İmar Planından meydana gelir. Mevcut ise bölge planı ve çevre düzeni plan kararlarına uygunluğu sağlanarak, belediye sınırları içinde kalan yerlerin nazım ve uygulama imar planları ilgili belediyelerce yapılır veya yaptırılır. Belediye meclisince onaylanarak yürürlüğe girer. Bu planlar onay tarihinden itibaren belediye başkanlığınca tespit edilen ilan yerlerinde ve ilgili idarelerin internet sayfalarında bir ay süreyle eş zamanlı olarak ilan edilir.Bir aylık ilan süresi içinde planlara itiraz edilebilir. Belediye başkanlığınca belediye meclisine gönderilen itirazlar ve planları belediye meclisi onbeş gün içinde inceleyerek kesin karara bağlar.
Belediye ve mücavir alan dışında kalan yerlerde yapılacak planlar valilik veya ilgilisince yapılır veya yaptırılır. Valilikçe uygun görüldüğü takdirde onaylanarak yürürlüğe girer. Onay tarihinden itibaren valilikçe tespit edilen ilan yerinde ve ilgili idarelerin internet sayfalarında bir ay süreyle eş zamanlı olarak ilan edilir. Bir aylık ilan süresi içinde planlara itiraz edilebilir. İtirazlar valiliğe yapılır, valilik itirazları ve planları onbeş gün içerisinde inceleyerek kesin karara bağlar.
Onaylanmış planlarda yapılacak değişiklikler de yukarıdaki usullere tabidir." hükmü yer almaktadır.
14/06/2014 tarih ve 29030 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliğinin 5.maddesinin 1.fıkrasının (i) bendinde, " Sosyal altyapı alanları: Birey ve toplumun kültürel, sosyal ve rekreatif ihtiyaçlarının karşılanması ve sağlıklı bir çevre ile yaşam kalitelerinin artırılmasına yönelik kamu veya özel sektör tarafından yapılan eğitim, sağlık, dini, kültürel ve idari tesisler, açık ve kapalı spor tesisleri ile park, çocuk bahçesi, oyun alanı, meydan, rekreasyon alanı gibiaçık ve yeşil alanlara verilen genel isimdir." ve 26. maddesinde "İmar planı değişikliği; plan ana kararlarını, sürekliliğini, bütünlüğünü, sosyal ve teknik altyapı dengesini bozmayacak nitelikte, kamu yararı amaçlı, teknik ve nesnel gerekçelere dayanılarak yapılır.
" düzenlemesi yer almaktadır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
İmar planlarında zorunluluk olmadıkça değişiklik yapılmaması imar planı yapımı aşamasında gözetilecek önemli kriterlerden biridir. Ancak bazı durumların varlığı halinde plan değişikliği yapılması zorunlu ve gerekli olabilir. Belirli ölçütlere göre hazırlanan imar planlarının, zamanla planlanan alandaki koşulların zorunlu kıldığı şekilde ve kanunlardaki usullere uygun olarak değiştirilmesi mümkündür.
Dosyanın incelenmesinden, uyuşmazlığa konu taşınmazın daha önce "Jandarma Komutanlığı Hizmet Binası ve Lojmanı" olarak kullanılmak üzere İçişleri Bakanlığına tahsisli iken taşınmazın üzerindeki binaların Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü tarafından yıktırılması sonrasında tahsisin kaldırıldığı, bunun üzerine dava konusu 4.638,00 m2 lik kısmı Hazineye ait 5,278,00 m2 yüzölçümlü taşınmazın kullanım kararı "resmi kurum" alanı iken ...tarihli, ..., sayılı belediye meclis kararı ile "park alanı" olarak değiştirildiği anlaşılmaktadır.
Bu durumda, imar planında resmi kurum alanı kullanımında olan taşınmazın üzerindeki yapıların yıkılması ve İçişleri Bakanlığı lehine taşınmazın üzerindeki tahsisin kaldırılması sebebiyle resmi kurum alanına ihtiyaç olup olmadığı değerlendirilmeden, teknik ve nesnel bir gerekçeye dayanmadan yapılan imar planı değişikliğinde hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davacının temyiz isteminin kabulüne,
2. Mahkeme kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun kabulü ile anılan kararının kaldırılarak yukarıda özetlenen gerekçeyle davanın reddi yolunda temyize konu ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 17/11/2021 tarihinde, kesin olarak, oybirliğiyle karar verildi.