Yargıtay 5. Hukuk Dairesi 2012/665 Esas 2012/283 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili davasından dolayı yapılan yargılama sonunda: Davanın reddine dair verilen yukarıda gün ve sayıları yazılı hükmün Yargıtay"ca incelenmesi davacılar vekilince verilen dilekçe ile istenilmiş olmakla, dosyadaki belgeler okunup iş anlaşıldıktan sonra gereği görüşülüp düşünüldü:
- K A R A R –
Dava, kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili istemine ilişkindir.
Mahkemece 5999 sayılı Yasanın geçici .... maddesi uyarınca davalı idareye uzlaşma başvurusu yapılmadığından dava şartı yokluğu gerekçesi ile davanın reddine karar verilmiş, hüküm davacılar vekilince temyiz edilmiştir.
2942 sayılı Kamulaştırma Kanununa 5999 sayılı Kanunla eklenen Geçici .... Maddedeki hükümlerin 6111 sayılı Kanunun Geçici .... Maddesi uyarınca 04...1983 tarihinden sonraki kamulaştırmasız el koyma işlemlerinde de uygulanacağı kabul edilmiştir.
5999 sayılı Kanunla eklenen Geçici .... Maddesinin .... fıkrasında “taşınmazlara malikin rızası olmaksızın fiili olarak el konulması sebebiyle malik tarafından ilgili idareden tazminat talebinde bulunulması halinde öncelikle uzlaşma yoluna gidilmesi esastır.” hükmü getirilmiştir. Ancak;
Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun ....05.1956 gün ve 1956/...-... sayılı kararı uyarınca idarece taşınmazına kamulaştırmasız el atılması halinde malik müdahalenin önlenmesi talebinde bulunabileceği gibi, bu fiili duruma razı olması halinde el konulan yerin bedelini talep edebilir.
Bu hüküm uyarınca taşınmazına el konulan malik her zaman mahkemeye müracaat ederek tazminat davası açabilir. 5999 sayılı Kanunla getirilen uzlaşmaya gidilmesi hali kişinin dava açma hakkını ortadan kaldırmaz.
Kanunda, uzlaşmanın önerilmesinin amacı kişinin mahkemeye müracaat hakkını ortadan kaldırmak değil, malikin idareye başvurması halinde uzlaşma yolunun denenmesidir. İdare uzlaşma talebinde bulunan malik ile uzlaşma görüşmelerine başlamakla yükümlüdür. Malikin idareye başvurmadan doğrudan doğruya dava açması hukukun temel prensiplerinden biri olan hak arama özgürlüğüne ilişkindir.
Diğer bir deyişle 5999 sayılı Kanunla getirilen Geçici .... maddenin .... fıkrasındaki uzlaşma için idareye başvurma; dava şartı olmadığı gibi, taşınmaz maliki dava açmakla uzlaşmak istemediği yönündeki iradesini ortaya koymuştur.
Ayrıca dava konusu taşınmaza fiilen el atılmamış ise de; taşınmazın .../1000 ölçekli uygulama imar planında orta okul alanı olarak ayrıldığı, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun benzer konudaki ......2010 gün ve 2010/...-662/651 sayılı kararı da gözetilerek imar planında park, yol ve okul alanı vb. gibi kamu hizmetine ayrılmış bulunan yerlere el atılmamış olsa dahi 3194 sayılı İmar Kanununun .... maddesinin amir hükmü uyarınca .../1000 ölçekli uygulama imar planının kesinleştiği tarihten itibaren ... yıl içinde davalı idarece ayrılma amacına uygun olarak kamulaştırma görevinin yerine getirilmemesi ve malikin mülkiyet hakkının süresi belirsiz şekilde kısıtlanması nedeniyle davacıların, taşınmaz bedelinin tahsilini talep edebilecekleri gözetilerek, işin esasına girilip yapılacak inceleme sonucuna göre sorumlu idarenin, davalı dışında başka bir idare olduğunun tesbit edilmesi halinde davaya dahil edilmek suretiyle hüküm kurulması gerektiği düşünülmeden, yazılı gerekçelerle red kararı verilmesi,
Doğru görülmemiştir.
Davacılar vekilinin temyiz itirazları yerinde olduğundan hükmün açıklanan nedenlerle H.U....nun 428. maddesi gereğince BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istenildiğinde ödeyene geri verilmesine ve temyize başvurma harcının Hazineye irad kaydedilmesine, ....01.2012 gününde oybirliğiyle karar verildi.