Danıştay 10. Daire 2021/3078 Esas 2021/5636 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2021/3078
Karar No : 2021/5636


TEMYİZ EDEN (DAVALI) : ...Bakanlığı / ...
VEKİLİ : 1. Huk. Müş. Yrd. V. ...

KARŞI TARAF (DAVACILAR) : 1- ...
2- ...
3- ...
4- ...
VEKİLLERİ : Av. ...

İSTEMİN_KONUSU : ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdare Dava Dairesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: İstanbul ili, Beşiktaş ilçesinde bulunan ...isimli gece kulübünde 01/01/2017 tarihinde meydana gelen silahlı saldırı sonucu davacıların kardeşi olan Lübnan uyruklu ...'nin hayatını kaybetmesinde davalı idarenin gerekli güvenlik tedbirlerini almaması sebebiyle ağır hizmet kusurunun bulunduğundan bahisle, uğranıldığı ileri sürülen zararlara karşılık fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla her bir davacı için 25.000,00 TL maddi ve 25.000,00 TL manevi olmak üzere toplam 100.000,00 TL maddi, 100.000,00 TL manevi tazminatın ödenmesine karar verilmesi istenilmektedir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: .... İdare Mahkemesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararıyla; davacıların maddi tazminat talebine ilişkin kısım yönünden, 01/01/2017 tarihinde gerçekleşen terör eyleminde kardeşini kaybeden davacıların uğradıkları maddi zararlarının 5233 sayılı Kanun kapsamında karşılanması talebiyle İstanbul Valiliği Zarar Tespit Komisyonuna davacılar adına Lübnan Başkonsolosluğu tarafından 19/07/2017 tarihinde (Dilekçe, davalı idare kayıtlarına 24/07/2017 tarihinde girmiştir.) başvuruda bulunulduğu ve Komisyonun ...tarih ve ...sayılı kararı ile Terör ve Terörle Mücadeleden Doğan Zararların Karşılanması Hakkında Yönetmeliğin 6. maddesi uyarınca olayın öğrenilmesinden itibaren 60 gün içerisinde başvurulmadığı gerekçesiyle taleplerinin reddedildiği, dava dilekçesinde söz konusu komisyon kararının iptali istenilmediğinden, maddi tazminatın genel hükümlere göre istenildiğinin anlaşıldığı, buna göre İstanbul ili, Beşiktaş ilçesinde bulunan ...isimli eğlence merkezinde 01/01/2017 tarihinde meydana gelen terör saldırısında davacıların kardeşinin (Kararda sehven "kızı" yazılmıştır.) vefat etmesi nedeniyle uğranılan maddi zararların tazmini isteminin, zararın, idari hizmetin işleyişine ilişkin bir kusurdan değil, terör eyleminden kaynaklanması karşısında, özel bir kanun olan 5233 sayılı Kanun kapsamında değerlendirilmesi gerektiği anlaşıldığından davacı tarafından genel hükümlere göre talep edilen maddi tazminat talebinin reddi gerektiği; davacıların manevi tazminat talebine ilişkin kısım yönünden, davacıların manevi tazminat istemlerinin sosyal risk ilkesi kapsamında değerlendirilmesi gerektiği, davacıların terör saldırısında kardeşlerinin vefat etmesi neticesinde yaşam süresince bu ölümün etkileri ve duyacakları üzüntü, acı, psikolojik çöküntü nedeniyle takdiren her bir davacı için 25.000,00 TL olmak üzere 100.000,00 TL manevi tazminatın ödenmesi gerektiği gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne, kısmen reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdare Dava Dairesince; istinaf başvurusuna konu .... İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve davalı idarece ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ_EDENİN_İDDİALARI : Davalı idare tarafından; olayın terör eylemi sonucunda gerçekleştiği, idarenin kusurunun bulunmadığı, hükmedilen manevi tazminat tutarlarının hakkaniyete aykırı şekilde yüksek olduğu belirtilerek kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN_SAVUNMASI : Davacılar tarafından, savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : ...

DÜŞÜNCESİ : Davalı idarenin temyiz isteminin kabulü ile Mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :

MADDİ OLAY :
Davacılar tarafından; İstanbul ili, Beşiktaş ilçesinde bulunan ... isimli gece kulübünde 01/01/2017 tarihinde meydana gelen silahlı saldırı sonucunda, kardeşleri olan ...'nin hayatını kaybetmesi nedeniyle müteveffanın desteğinden yoksun kaldıkları, ölüm olayı nedeniyle büyük acı ve elem çektikleri, olayda davalı idarenin ağır hizmet kusurunun bulunduğu ileri sürülerek maddi ve manevi zararlarının karşılanması amacıyla 25/07/2017 tarihinde İstanbul Valiliği Zarar Tespit Komisyonuna başvurulduğu, İstanbul Valiliği Zarar Tespit Komisyonu Başkanlığının ...tarih ve ...sayılı kararı ile olayın öğrenilmesinden itibaren 60 günlük başvuru süresi geçtiği belirtilerek talebin süre yönünden reddine karar verilmesi üzerine, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla her bir kardeş için 25.000,00 TL maddi, 25.000,00 TL manevi olmak üzere toplam 200.000,00 TL tazminatın ödenmesi istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Manevi zarar; kişinin fizik yapısının ve iç huzurunun bozulmasını, yaşama gücünün ve sevincinin azalmasını, kişilik haklarının zedelenmesini, şeref ve haysiyetinin rencide edilmesini, ölüm veya uğranılan diğer cismani zarar nedeniyle duyulan acı ve ızdırabı, kişinin günlük yaşamını zorlaştıran belli ağırlıktaki her türlü üzüntü ve sıkıntıyı ifade etmektedir. Kendisinin veya yakınlarının uğradığı tecavüz, saldırı veya meydana gelen bir ölüm olayı sonucunda; fiziki veya manevi acılar duyan, ruhsal dengesi bozulan, yaşama sevinci azalan kişinin manevi yönden zarara uğramış olduğu kabul edilmektedir.
Manevi tazminat, kişinin mal varlığında meydana gelen eksilmeyi gidermeye yönelik bir tazmin aracı değil, manevi değerlerinde bir eksilme meydana gelen ve yaşama sevinci ve zevki azalan kişinin manen tatminini sağlamaya yönelik bir tazmin aracıdır. Manevi zararın başka türlü giderim yollarının bulunmayışı veya yetersiz kalışı manevi tazminatın parasal olarak belirlenmesini zorunlu kılmaktadır. Manevi tazminat, olay nedeniyle duyulan elem ve ızdırabı kısmen de olsa hafifletmeyi amaçlamaktdır. Tam yargı davalarının ve manevi tazminatın belirtilen niteliği gereği takdir edilecek manevi tazminat miktarının; zararın ve varsa idarenin kusurunun ağırlığını ortaya koyacak, hukuka aykırılığı özendirmeyecek, bir başka ifade ile benzeri olayların bir daha yaşanmaması için caydırıcı ve aynı zamanda cezalandırıcı olacak şekilde belirlenmesi, bununla birlikte olayın meydana geliş şekli, idari faaliyetin niteliği ve idarenin sorumluluk sebebi gözetilerek hakkaniyet ölçüsünü aşmaması gerekmektedir.
5233 sayılı Kanunda manevi tazminat ödenmesini yasaklayan açık bir hüküm olmaması karşısında, davacıların uğradıkları manevi zararların, genel hükümler kapsamında 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 13. maddesi uyarınca sosyal risk ilkesine dayalı olarak tazminine hükmedilmesinin önünde bir engel bulunmamaktadır.
Bakılan uyuşmazlıkta, meydana gelen terör olayı sonucu yakınlarını kaybeden davacıların elem ve acı duyması nedeniyle oluşan manevi zararının sosyal risk ilkesi gereği tazmini gerekmekle birlikte, İdare Mahkemesi kararında hükmedilen, her bir davacı için ayrı ayrı 25.000,00 TL olmak üzere toplam 100.000,00 TL manevi tazminatın, olayın meydana gelmesinde davalı idarenin kusurunun bulunmadığı ve olayın terör eylemi olduğu gözetildiğinde fazla olduğu görüldüğünden, manevi tazminatın amaç ve niteliği dikkate alınarak olay karşısında duyulan acıyla da orantılı olacak şekilde yeniden manevi tazminat takdiri yapılması gerektiği sonucuna varılmıştır.

Nitekim; benzer olaylar nedeniyle yaşamını yitiren şahısların yakınları tarafından açılan davalarda ilk derece mahkemeleri tarafından hükmedilen, eş için 50.000,00 TL, çocuk için 50.000,00 TL, anne ve baba için 30.000,00 TL ve kardeşler için 15.000,00 TL manevi tazminat miktarları, Dairemizin E:2019/4967, K:2020/970 ve E:2019/8249, K:2020/3966 sayılı kararları ile hukuka uygun bulunarak onanmıştır.
Bu itibarla, İdare Mahkemesi kararının manevi tazminat istemlerinin kabulüne ilişkin kısmına karşı davalı idare tarafından yapılan istinaf başvurusunun reddine ilişkin temyize konu ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdare Dava Dairesinin kararında bu yönüyle hukuki isabet bulunmamaktadır.


KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalı idarenin temyiz isteminin kabulüne,
2. Davanın kısmen kabulüne, kısmen reddine ilişkin İdare Mahkemesi kararının manevi tazminat isteminin kabulüne yönelik kısmına yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdare Dava Dairesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdare Dava Dairesine gönderilmesine, 18/11/2021 tarihinde kesin olarak oy birliğiyle karar verildi.