BAM Hukuk Mahkemeleri Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 31. Hukuk Dairesi 2022/675 Esas 2022/862 Karar Sayılı İlamı

T.C. ANKARA BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ 31. HUKUK DAİRESİ
Esas No: 2022/675 - Karar No:2022/862
T.C.
ANKARA
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
31. HUKUK DAİRESİ
(İnceleme Aşamasında Kararın Kaldırılarak Dosyanın Mahkemesine Gönderilmesi HMK 353/1-a.6 md)
ESAS NO : 2022/675
KARAR NO : 2022/862
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
K A R A R


İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : ANKARA 11. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TARİHİ : 07/04/2022
NUMARASI : 2020/603 E-2022/291 K

DAVACI :
VEKİLİ :
DAVALI :
VEKİLİ :

DAVANIN KONUSU : Alacak (Eser Sözleşmesinden Kaynaklanan)
KARAR TARİHİ : 06/10/2022
KARAR YAZIM TARİHİ : 26/10/2022

Davacı vekili tarafından davalı aleyhine açılan eser sözleşmesinden kaynaklanan alacak istemine ilişkin davada mahkemece davanın kabulüne dair verilen karara karşı süresi içinde taraf vekillerince istinaf kanun yoluna başvurulması üzerine yapılan incelemede;
TARAFLARIN İDDİA VE SAVUNMALARININ ÖZETİ:
Davacı vekili, ... Belediyesi tarafından "... Belediyesi Sınırları İçerisindeki Muhtelif Mahalle Yollarında Toprak İşleri, Sanat Yapıları ve Üstyapı İşleri (Alttemel, Temel ve Binder) Yapılması İşleri" için ihaleye çıkıldığını ve söz konusu ihaleyi ... Tic. A.Ş.& ... Tic. A.Ş. & ... Tic. Ltd. Şti. İş ortaklığının kazandığını, anılan ihaleyi kazanan iş ortaklığı ile davalı şirket arasında ihale kapsamındaki işlerin yapımı için sözleşme imzalandığını, anılan sözleşmeye istinaden de müvekkili şirketin, davalı şirket ile 21.03.2017 tarihinde "... Belediyesi Sınırları İçerisindeki... İlçe Sınırları İçerisinde İmarlı Alanlardaki Muhtelif Mahalle Yollarında Toprak İşleri, Sanat Yapıları ve Üstyapı İşleri (Alttemel, Temel ve Binder) Yapılması İşlerine Ait Alt Yüklenici Sözleşmesi" imzaladıklarını, daha sonra 31.12.2017 tarihli zeyilnamenin imza altına alındığını, anılan sözleşme ile müvekkili şirketin, ihale kapsamındaki tüm işlerin yapımı için değil sadece bir kısmının yapımını üstlendiğini, anılan sözleşmeye göre müvekkilinin 54.823.601,97- TL toplam hakediş yaptığını, %5 oranında 2.741.180,10- TL geçici kabul kesintisi yapıldığını, anılan tutardan 27.05.2019 tarihli fatura karşılığı 295.000,00-TL ...yapılarak müvekkili şirketin nakdi teminat alacağının 2.446.180,10- TL olduğunu, sözleşme konusu işin müvekkili şirket tarafından süresinde bitirildiğini, belediyenin teknik elemanları tarafından yapılan ölçümlerde işin teknik şartnameye uygun olarak yerine getirildiğinin tespit edildiği ve müvekkili şirket tarafından yapılan yolların 30.12.2017 tarihinde trafiğe açılarak hizmete alındığını, müvekkili şirketin sözleşme konusu işi eksiksiz bir şekilde, zamanında ifa ettiğini, müvekkili şirket tarafından yapılan sözleşme konusu işin, geçici kabule hazır hale getirildiğini, ... Belediyesi teknik elemanları nezaretinde tek tek incelenerek, gerekli ölçümler yapılarak teslim alındığını, dava konusu olayda davalı şirket ile müvekkili şirketin hakedişlerinden kesilen nakdi teminat tutarı konusunda da bir anlaşmazlık bulunmadığını, müvekkili şirketin sözleşme konusu işi yaklaşık 3 yıl önce bitirdiğini ve bitirilen işin trafiğe açılmış olmasına rağmen, davalı şirket tarafından müvekkilinin hakedişlerinden kesilen %5 tutarında nakdi teminatın, belediye tarafından geçici kabul yapılmadığı sebebi ile müvekkil şirkete iade edilmediğini, ana yüklenici ve davalı ile Belediye arasındaki anlaşmazlığın müvekkili şirketin yapmış olduğu işten kaynaklanmaması, bu anlaşmazlığın ne kadar daha süreceğinin belirsiz olması, geçici kabul yapılması için makul sürenin beklenilmiş olması sebepleri ile davalı şirketin müvekkili şirkete nakdi teminatını vermesi gerektiğini belirterek sözleşme uyarınca müvekkili şirketten kesilen 2.446.180,10- TL nakdi teminatın, davalının temerrüte düştüğü 31.12.2017 tarihinden itibaren temerrüt faizi ile davalı Şirketten tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili, davacının, sözleşme gereği müvekkilinin kesmiş olduğu nakit teminatların iadesi için açtığı davanın taraflar arasındaki sözleşme hükümlerine ve bu sözleşmede atıf yapılan müvekkili ile iş ortaklığı arasında imzalanan ve iş ortaklığı ile ... Belediye Başkanlığı arasında imzalanan asıl iş sözleşmesine göre haksız olduğunu, müvekkilinin alt yüklenicisi olduğu işin müvekkilinden geçici ve kesin kabulünün ve işin asıl yüklenicisi olan iş ortaklığının geçici ve kesin kabulülünün işin sahibi tarafından yapılmamasından kaynaklandığını, müvekkilinin sorumluluğunun da iş ortaklığına karşı aynen devam ettiğini, bu nedenle davanın reddinin gerektiğini, davacının faiz talebinde de haksız olduğunu belirtmiş, davacı ile müvekkili arasındaki sözleşmenin hükümleri ile davacıyı da bağlayan müvekkilinin iş ortaklığı ile ve iş ortaklığının işin sahibi ... Belediye Başkanlığı ile imzaladığı sözleşme ve eklerindeki hükümler, resen nazara alınacak nedenlerle, davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARININ ÖZETİ:
Mahkemece, tüm deliller birlikte değerlendirildiğinde; ... Belediyesi tarafından, ana yüklenici şirketlerin oluşturduğu iş ortaklığıyla yapmış olduğu sözleşmeyi feshettiğinin ana yükleniciye bildirildiği, ana yüklenici şirketler tarafından Ordu 4. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2021/43 esas sayılı dosyasında fesih bildirimine karşı dava açılmış ise de, yargılamanın ne kadar süreceğinin belirsiz olduğu, idare ile ana yüklenici arasındaki bu anlaşmazlığın ne kadar daha süreceğinin belirsiz olduğu, geçici ve kesin kabul yapılması için makul sürenin geçmiş olması karşısında, 2017 yılı sonlarında bitirilen iş nedeniyle davacı hakedişlerinden kesilmiş olan nakdi teminat tutarının davalı tarafça geçici ve kesin kabulün yapılmadığı gerekçesiyle ödenmemesinin hakkın kötüye kullanılması niteliğinde olduğu, davacının dava tarihi itibari ile dava konusu nakdi teminat tutarını talep etmekte haklı olduğu gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
İSTİNAF SEBEPLERİ:
Davacı vekili istinaf dilekçesinde özetle; işin 30/12/2017'de hizmete açıldığını, faizin bu tarihten itibaren işletilmesi gerektiğini belirterek, mahkeme kararının kaldırılmasını istemiştir.
Davalı vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava tarihi itibariyle teminatın iadesi koşullarının oluşmadığını, davacının basiretli tacir hareket etmesi gerektiğini, teminatın iade koşullarının sözleşmenin genel şartlar madde 9.4 ve özel şartlar madde 9.4'te belirlendiğini, sözleşmenin bu maddelerine rağmen davacının eldeki davayı açtığını, sözleşmenin bu maddelerindeki koşullar oluşmadığı halde; mahkemece kabul kararı verilmesinin sözleşmeye ve kanuna aykırı olduğunu, teminatın iadesinin sadece geçici kabule bağlanmadığını, SGK ilişiksizlik belgesi ve diğer belgelerin sunulması gerektiğini, geçici kabul yapılmadığından davacı tarafından yapılan işte, eksik veya ayıplı iş olup olmadığı varsa hangi taşerondan kaynaklandığının tespitinin mümkün olmadığını, bu nedenle nakdi teminatın tutulmasının hakkın kötüye kullanılmasının olmadığını, geçici kabul yapılmamasının davacıdan kaynaklanmadığı gerekçesinin varsayıma dayalı olduğunu belirterek, mahkeme kararının kaldırılmasını istemiştir.
GEREKÇE:
Dava, eser sözleşmesinden kaynaklanan alacak istemine ilişkindir.
İnceleme, 6100 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu (HMK)'nun 355. madde hükmü uyarınca istinaf dilekçesinde belirtilen sebeplerle sınırlı olarak ve kamu düzenine aykırı hususların olup olmadığı gözetilerek yapılmıştır.
1-Davalı vekilinin istinaf başvuru nedenlerinin incelenmesinde;
Taraflar arasındaki sözleşmenin, genel şartlar bölümünün 9.4 maddesinde "Alt yüklenicinin iş bu sözleşmedeki yükümlülüklerinin tamamını sözleşmeye uygun olarak yerine getirdiği, usulüne göre tespit edildikten sonra; sözleşme konusu işten dolayı yükleniciye ve çalışanlarına, sosyal güvenlik kurumuna ve diğer resmi kurum ve kuruşlara herhangi bir borcu olup olmadığını gösterir imzalı tasdikli bildirim, bildirge, imzalı bordro, ödeme makbuzu, tutanak, ilişiksizlik belgesi ve sair belgelerin alt yüklenici tarafından yükleniciye teslim edilmesi üzerine ve iş bu genel şartlar madde 9.5 hükümlerine tabi olmak kaydıyla, nakdi teminat özel şartlar madde 9.4'te işin niteliğine göre belirlenen zamanda...alt yükleniciye iade edilecektir." düzenlemesine yer verilmiştir. Yine sözleşmenin özel şartlar bölümünün 9.4 maddesinde; "Genel şartlar madde 9.4'ün hükümlerine tabi olmak kaydıyla, alt yüklenicinin nakdi teminatı yüklenicinin geçici kabulü ve kesin hesabını müteakip 45 gün sonra iade edilecektir (SGK ilişiksiz belgesinin alınmış olması koşuluyla)." düzenlemesine yer verilmiştir.
Eser sözleşmesi, karşılıklı edimleri içeren bir iş görme akdîdir. Yüklenici, Türk Borçlar Kanunu'nun 471. ve mülga 818 sayılı Borçlar Kanunu'nun 356. maddesi uyarınca iş sahibinin yararını gözeterek özen görevini sadakatle yerine getirmek, yüklendiği işi sözleşme ve yasa hükümlerine, fen ve sanat kurallarına uygun olarak tamamlamak zorundadır. Yüklenicinin özen borcundan doğan sorumluluğunun belirlenmesinde, benzer alandaki işleri üstlenen basiretli bir yüklenicinin göstermesi gereken mesleki ve teknik kurallara uygun davaranışları esas alınacaktır. Sadakat borcu, yüklenicinin iş sahibinin yararına olacak şeyleri yapma, zararına olacak şeyleri yapmama anlamını da ifade eder. İş sahibinin karşı edimi ise teslim edilen eserin bedelini ödemektir.
Eser sözleşmesi konusu kapsamında teminat, sözleşmede kararlaştırılan edimlerin ifasını, taahhüdün yerine getirilmesini, aksi halde lehine teminat verilen yüklenicinin alacağını karşılamak veya iş sahibinin zararını gidermek için verilen garanti ve karşılıklar olarak nitelendirilmektedir. İş sahibi lehine teminat, eser sözleşmesinde yüklenicinin edimini sözleşme ve eklerine uygun olarak yerine getirmesini temin için verilir. İşin eksik ve ayıplı ya da sözleşmeye aykırı şekilde yapılması halinde iş sahibinin (somut olayda yüklenici davalı) zararının giderilmesini güvence altına alır. Bu nedenle aksi kararlaştırılmamış ise yüklenicinin iş sahibine verdiği teminatlar, iş sahibinin zararları karşılandıktan ve iadesi için sözleşmede başkaca koşullar öngörülmüş ise bunlar yerine getirildikten sonra teminatları veren yükleniciye (somut olayda alt yüklenici davacı) iade edilecektir (Yargıtay 6. HD 2021/461 E 2021/1861 K; 15. HD 2016/4758 E 2017/3476 K; 2013/2907 E 2014/2552 K vb).)
Söz konusu açıkamalar ışığında somut olaya dönüldüğünde; taraflar arasındaki sözleşmenin genel şartlar 9.4 ve özel şartlar 9.4 maddeleri dikkate alınmak suretiyle, dava konusu nakdi teminatın iadesi koşullarının oluşup oluşmadığının değerlendirilmesi gereklidir.
Bu durumda; mahkemece, idare (... Belediyesi) ile asıl yüklenici arasında imzalanan sözleşme fesh edilmiş ise de; tasfiye kesin hesabının yapılıp yapılmadığı ve davacı alt yüklenici tarafından SGK ilişiksizlik belgesinin alınıp alınmadığı hususlarında gerekli inceleme ve değerlendirme yapıldıktan sonra sonucuna uygun bir hüküm kurulması gerekirken, taraflar arasındaki sözleşmeye aykırı yorumla yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olmuştur.
2-Dairemizin kaldırma kararına göre davacı vekilinin istinaf nedenlerinin incelenmesine şimdilik gerek görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle; davalı vekilinin istinaf başvurusunun kabulüne, mahkeme kararının HMK'nun 353/1-a.6 maddesi gereğince kaldırılmasına karar vermek gerekmiştir.
HÜKÜM: Yukarıda açıklanan nedenlerle;
1-Davalı vekilinin istinaf başvurusunun KABULÜNE,
2-Ankara 11.Asliye Ticaret Mahkemesi'nin 07/04/2022 gün ve 2020/603 Esas 2022/291 Karar sayılı kararının HMK’nun 353/1-a.6 maddesi gereğince KALDIRILMASINA,
3-Davanın yeniden görülmesi için dosyanın kararı veren ilk derece mahkemesine GÖNDERİLMESİNE,
4-Davacı tarafından yatırılan 80,70 TL peşin istinaf karar harcı ve 220,70 TL istinaf kanun yoluna başvurma harçlarının istek halinde kendisine iadesine,
5-Davalı tarafından yatırılan 41.774,65 TL peşin istinaf karar harcının istek halinde kendisine iadesine,
6-Davalı tarafından ödenen istinaf kanun yoluna başvurma harcı ve taraflarca yapılan istinaf yargılama giderlerinin ilk derece mahkemesince verilecek kararda dikkate alınmasına,
Dosya üzerinde yapılan inceleme sonucunda HMK'nın 353/1-a maddesi gereğince KESİN olarak 06/10/2022 tarihinde oybirliği ile karar verildi.

Başkan Üye Üye Katip