Danıştay 2. Daire 2020/343 Esas 2021/4377 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İKİNCİ DAİRE
Esas No : 2020/343
Karar No : 2021/4377

DAVACI : ... Sendikası
VEKİLİ : Av. ...

DAVALI : ...Genel Müdürlüğü
VEKİLİ : Av. ...

DAVANIN KONUSU : 14/09/2012 günlü, 28411 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren, Karayolları Genel Müdürlüğü Memurlarının Yer Değiştirme Suretiyle Atanmalarına İlişkin Yönetmeliğin 14. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendinin, 16. maddesinin 6. fıkrasının, 17. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinin ve 20. maddesinin iptali istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Danıştay İkinci Dairesinin 20/11/2017 günlü, E:2016/7594, K:2017/7106 sayılı kararıyla; yönetmeliğin 14. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendi yönünden; iptali istenilen Yönetmelik hükmünün dayanağı Devlet Memurlarının Yer Değiştirme Suretiyle Atanmalarına İlişkin Yönetmelik'in "Memurun Yer Değiştirme Suretiyle Atanamayacağı Hizmet Yerleri" başlıklı 15. maddesi, 26/02/2016 tarih ve 29636 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan değişiklik ile yürürlükten kaldırıldığından dava konusu hükmün uygulanma imkanının kalmadığı;
17. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendi yönünden; 25/06/1983 tarih ve 18088 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Devlet Memurlarının Yer Değiştirme Suretiyle Atanmalarına İlişkin Yönetmeliğin "Memurun İsteği Üzerine Yapılabilecek Yer Değiştirmeler" başlıklı değişik 12. maddesinde; memurun aile birliği mazeretini belgelendirmesi halinde, hizmet bölgelerindeki ve/veya hizmet alanlarındaki zorunlu çalışma süreleri tamamlanmadan da isteği halinde yer değiştirme suretiyle atanabileceği; "Aile Birliği Mazeretine Bağlı Yer Değişikliği" başlıklı değişik 14. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendinde, aile birliği mazeretine dayalı yer değişikliğinin, eşlerin farklı kurumda çalışıyor olması durumunda kurumlar arasında gerekli koordinasyonun sağlanarak her iki kurumun da öncelikli hizmet ihtiyacının bulunduğu yere atanması suretiyle yerine getirileceği; "Özel Yönetmelikler" başlıklı 28. maddesinde ise, kurumlar tarafından çıkarılacak özel yönetmeliklerde bu yönetmeliğe aykırı hükümlerin yer alamayacağı düzenlemelerine yer verildiği; dava konusu Yönetmeliğin görevde yükselme sınavı sonucunda ataması yapılan personelin eş durumu özür grubu da dâhil iki yıl süre ile görev yeri değişikliği talebinin değerlendirilmeyeceğine ilişkin 17. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinin Devlet Memurlarının Yer Değiştirme Suretiyle Atanmalarına İlişkin Yönetmeliğe aykırı bir kural koyması nedeniyle anılan düzenlemenin hukuka uygun görülmediği, 16. maddesinin 6. fıkrasında yer alan "Bulunduğu bölgedeki zorunlu çalışma süresini tamamlamış olan yer değiştirmeye tabi personelin yer değiştirme talebinde bulunmaması, bu Yönetmelik hükümlerinin uygulanmasına engel teşkil etmez." hükmü yönünden; söz konusu düzenlemenin idareye personel rotasyon sisteminde gerekli planlamanın yapılması ile hizmet bölgeleri arasında personel dağılımının dengeli bir şekilde belirlenmesi ve hizmetin yurt sathında düzenli ve dengeli bir şekilde yürütülmesine imkan sağlaması bakımından kamu yararı ve hizmet gereklerine aykırılık oluşturmaması ve düzenlemenin üst hukuk normlarına uygun olması sebebiyle anılan düzenlemede hukuka aykırılık bulunmadığı;
20. maddesinde yer alan "Bütün bölgelerdeki çalışma süresini tamamlayan memurların hangi hizmet bölgesinde görev yapacağı memurların istekleri de göz önüne alınarak Genel Müdürlükçe belirlenir." ibaresi yönünden; yönetmeliğin iptali istenilen hükmü ile, bütün bölgelerdeki çalışma sürelerini tamamlamış olan personelin hangi hizmet bölgesinde görev yapacağının belirlenmesi hususunda idareye takdir hakkı verilmekle birlikte, bu takdir hakkının ilgili personelin isteklerinin de göz önüne alınarak kullanılmasının amaçlandığı, idareye resen atama konusunda doğrudan bir takdir hakkı verilmemesi ve düzenlemenin bu haliyle üst hukuk normlarına da aykırı olmaması nedeniyle anılan düzenlemede hukuka aykırılık görülmediği gerekçesiyle, Karayolları Genel Müdürlüğü Memurlarının Yer Değiştirme Suretiyle Atanmalarına İlişkin Yönetmeliğin 14. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendinin iptali istemi yönünden karar verilmesine yer olmadığına, 17. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinin iptaline, diğer maddeler yönünden ise davanın reddine karar verilmiştir.
Anılan kararın iptale ilişkin kısmının davalı idare tarafından temyiz edilmesi üzerine, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 25/09/2019 günlü, E:2018/1707, K:2019/3807 sayılı kararı ile, dava konusu Yönetmeliğin 17. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinin iptaline ilişkin kısmın bozulmasına karar verilmiştir.

DAVACININ İDDİALARI : Davacı tarafından; görevde yükselme sınavı sonucunda ataması yapılan personelin eş durumu özür grubu da dâhil iki yıl süre ile görev yeri değişikliği talebinin değerlendirilmeyeceğine ilişkin 17. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinin, 657 sayılı Kanun ve Devlet Memurlarının Yer Değiştirme Suretiyle Atanmalarına İlişkin Yönetmelik hükümlerine aykırı olduğu ileri sürülmektedir.

DAVALI İDARENİN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından; Yönetmeliğin 17. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendindeki düzenleme ile görevde yükselme yoluyla atama yapılan kadroların boş bırakılmamasının amaçlandığı, bu nedenle anılan hükümde hukuka aykırılık bulunmadığı savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : ...

DÜŞÜNCESİ : Danıştay dava dairelerinin ilk derece mahkemesi olarak verdiği kararların İdari Dava Daireleri Kurulunca bozulması halinde ısrar olanağı bulunmadığından, İdari Dava Daireleri Kurulunun bozma kararında yer alan gerekçelerle bozulan kısım yönünden davanın reddine karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI : ...
DÜŞÜNCESİ : 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49’uncu maddesinin 1’inci fıkrasında, temyiz incelemesi sonunda Danıştay’ın; görev ve yetki dışında bir işe bakılmış olması, hukuka aykırı karar verilmesi ve usul hükümlerine uyulmamış olunması, sebeplerinden dolayı incelenen kararı bozacağı; 4’üncü fıkrasında, mahkemenin bozmaya uymayarak eski kararında ısrar edebileceği; 6’ncı (son) fıkrasında da, Danıştay’ın ilk derece mahkemesi olarak baktığı davaların temyizen incelenmesinde de bu maddenin 4’üncü fıkrası hariç diğer fıkralarının kıyasen uygulanacağı hükme bağlandığından; ilk derece mahkemesi sıfatıyla bakılan davaların temyiz incelemesi sonucu ilgili dava daireleri kurulunca; usul veya esas bakımından yeninden bir araştırma, inceleme yapılmasını veya maddi ve hukuki olayın yeninden yorumlanmasını gerektirmeyecek şekilde verilen bozma kararlarına karşı, ilk kararı veren Danıştay dava dairesine “ısrar” hak ve yetkisi tanınmamıştır. Dolayısıyla, kararı bozulan Danıştay dava dairesinin bu tür bozma kararlarına uyması, yasa gereğidir.
Buna göre, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun, davalı idarenin temyiz isteminin kabulü ile Danıştay İkinci Dairesince verilen 20/11/2017 tarih ve E:2016/7594, K:2017/7106 sayılı kararın; dava konusu Yönetmeliğin 17. maddesinin 1. fıkrasının ( a) bendinin iptaline ilişkin kısmının "bozulması" yönünde 25/09/2019 tarih ve E:2018/1707, K:2019/3807 sayılı kararına uyularak, bozma gerekçeleri doğrultusunda davanın belirtilen kısmının reddi yolunda karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İkinci Dairesince; Dairemizin 20/11/2017 günlü, E:2016/7594, K:2017/7106 sayılı kararının, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 25/09/2019 günlü, E:2018/1707, K:2019/3807 sayılı kararı ile dava konusu Yönetmeliğin 17. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinin iptaline ilişkin kısmının bozulması üzerine, bozma kararına uyularak ve Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten sonra dosyadaki bilgi ve belgeler de incelenmek suretiyle bozulan kısım yönünden işin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
İLGİLİ MEVZUAT :
14/09/2012 günlü, 28411 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Karayolları Genel Müdürlüğü Memurlarının Yer Değiştirme Suretiyle Atanmalarına İlişkin Yönetmeliğin, "Memurun isteği üzerine yapılabilecek yer değiştirmeler" başlıklı 10. maddesinde;
"(1) Aşağıda belirtilen özürlerin belgelendirilmesi halinde, bölgelerdeki zorunlu çalışma süreleri tamamlanmadan memurun isteği üzerine yer değiştirme suretiyle atama yapılabilir:
a) (A) Özür Grubu: Sağlık durumu.
b) (B) Özür Grubu: Eş durumu.
(2) Birinci fıkradaki özür gruplarının değerlendirilmesinde birinci fıkrada belirlenen öncelik sırası esas alınır." kuralına,
"Eş durumunun belgelendirilmesi" başlıklı 12. maddesinde;
"(1) (B) Özür grubuna dayanarak memurun yer değiştirme isteğinde bulunabilmesi için, eşinin 217 sayılı Devlet Personel Başkanlığı Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname kapsamında bulunan bir kurumda memur olarak çalıştığına dair görev yeri belgesi ile evlilik durumlarını belgelendirmesi gerekir.
(2) İlgili mevzuatı uyarınca zorunlu yer değiştirmeye tabi Eğitim ve Öğretim Hizmetleri, Mülki İdare Amirliği Hizmetleri ve Emniyet Hizmetleri Sınıflarına dâhil personel, Türk Silahlı Kuvvetlerine mensup subay ve astsubaylar ile hâkim ve savcıların Genel Müdürlükte çalışan eşlerinin atama ve nakilleri ilgili kurumla koordineli olarak yapılır." kuralına,
"Görevde yükselme ve unvan değişikliği sonucu atanma" başlıklı davaya konu 17. maddesinde;
"(1) 29/3/2005 tarihli ve 25770 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Karayolları Genel Müdürlüğü Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliği uyarınca yapılan sınavlardan;
a) Görevde yükselme sınavı sonucunda ataması yapılan personel eş durumu özür grubu da dâhil iki yıl süre ile görev yeri değişikliği talebi değerlendirilmez.
b) Unvan değişikliği sınavına bağlı olarak yapılacak atamalarda ise personelin bulunduğu bölgede ihtiyaç olmaması halinde, Genel Müdürlük diğer hizmet bölgelerine de atama yapabilir." kuralına yer verilmiştir.

29/03/2005 günlü, 25770 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Karayolları Genel Müdürlüğü Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliği'nde, boş kadroların ilanı, başvuru ve görevde yükselme eğitimine alınma, görevde yükselme sınavı ve sınavı kazananların atanması konularında ayrıntılı düzenlemelere yer yerilmiştir. Anılan Yönetmeliğin "Sınavı kazananların atanması" başlıklı 18. maddesi,
"Sınavı kazananların atanmaları, duyuruda belirtilen boş kadro sayısı dikkate alınarak, başarı listesindeki sıraya göre en geç üç ay içinde yapılır.
Atama yapılacak boş kadroların farklı hizmet bölgelerinde bulunması halinde ise başarı sırasına göre ilgililerin tercihleri esas alınır.
Sınava girilen kadroya atama yapıldıktan sonra kadronun müteakip sınava kadar yeniden boşalması halinde yedekler arasından başarı sırasına göre atama yapılabilir.
Görevde yükselme sınavına tabi kadrolara, bu Yönetmeliğe uygun olarak atananlardan belge ile ispatı mümkün geçerli mazereti olmadan süresi içerisinde göreve başlamayanların atamaları iptal edilir ve bu sınava ilişkin tüm haklarını kaybederler." düzenlemesini içermektedir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
Karayolları Genel Müdürlüğü Memurlarının Yer Değiştirme Suretiyle Atanmalarına İlişkin Yönetmeliğin 10. ve 12. maddelerinde, eş durumu, özür grupları içinde sayılmış ve eş durumu özrüne bağlı olarak yer değiştirme yapılmasına yönelik düzenlemeler getirilmiştir.
Dava konusu 17. madde ise, eş durumu özrüne bağlı olarak yer değiştirme yapılabilmesinin istisnasını oluşturmakta, bu istisna ise görevde yükselme sınavı sonucunda ataması yapılan personeli kapsamaktadır.
Karayolları Genel Müdürlüğü Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliği'nin 5 ila 18. maddeleri incelendiğinde, görevde yükselme eğitimi ve sınavına ilişkin sürecin boş kadroların ilanı ile başladığı, bu boş kadrolar için başvuruların yapıldığı, eğitimin ve sınavın atanmak istenilen boş kadroya ait görevin alanı ve niteliğine göre düzenlendiği, sınava girilen kadroya atama yapıldığı ve atama yapılacak boş kadroların farklı hizmet bölgelerinde olması halinde ilgililerin tercihlerinin esas alındığı görülmektedir. Dolayısıyla, görevde yükselme sınavı ve eğitimine katılacak kişiler tarafından, atanabilecekleri boş kadrolar ve yerleri önceden bilinmektedir. Atanılacak yerler ve kadrolar önceden bilindiğine ve görevde yükselme eğitimi ve sınavına girildiğine göre, sınavdan sonra gerçekleştirilen atamanın ve atanılan yerde belli bir süre ile çalışma zorunluluğu getirilmesinin aile birliğinin korunması ilkesine aykırı olduğunun kabulüne olanak bulunmamaktadır.
Bu durumda, kamu görevlilerinin eş durumuna ilişkin özürleri ile hizmetin yeterli personelle aksamadan yürütülmesini dengeli bir şekilde bir arada dikkate almak zorunda olan idarenin, görevde yükselme sınavı sonucunda atanılan yerde belli bir süre ile çalışma zorunluluğu getirmesinde kamu yararına ve hizmet gereklerine aykırılık bulunmadığı sonucuna varıldığından dava konusu Yönetmelik kuralında hukuka aykırılık görülmemiştir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. 14/09/2012 günlü, 28411 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren, Karayolları Genel Müdürlüğü Memurlarının Yer Değiştirme Suretiyle Atanmalarına İlişkin Yönetmeliğin 17. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinin iptali istemi hakkında DAVANIN REDDİNE;
2. Dava nihayetinde kısmen karar verilmesine yer olmadığı, kısmen ret ile sonuçlandığından aşağıda dökümü yapılan ...TL yargılama giderinin, haklılık oranına göre yarısı olan ...TL'nin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine, kalan diğer yarısının davacı üzerinde bırakılmasına,
3. Davalı idarenin temyiz aşamasında yaptığı ...TL posta giderinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine, artan posta ücretlerinin kararın kesinleşmesinden sonra aidiyetine göre taraflara iadesine,
4. Bakılan davada kesinleşen kısmı için davalı idare lehine vekalet ücretine hükmedildiğinden, bu aşamada yeniden vekalet ücretine hükmedilmemesine,
5. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, 22/11/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.